Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi

Eksik Uyarılmışlık Sergileyen DEHB’de Bilişsel Bozulmların
Uyarılmışlık Spektrumu (Yelpazesi)
dürtüsel
dikkatsiz
hiperaktif
dikkatsiz
bilişsel bozulma
eksik uyarılma
gün boyunca fazla
uykulu hissetme/
sersemlik
sedasyon
eksik uyarılmışlık
aşırı uyarılmışlık
aşırı aktivasyon
normal
bazal düzey
düşük aktivasyon
NE/DA
faliyeti
düşük tonik faliyet
ŞEKİL 17-7 DEHB’de bilişsel işlev bozulmalarının uyarılmışlık spektrumu: Yetersiz uyarılmışlık.
Burada uyarılmışlık spektrumu görülmektedir. Gün boyunca kendilerini düşük uyarılmışlık (prefrontal
korteksin mavi olmasıyla resmedilmiştir) durumunda hisseden bireyler dikkat eksikliği, bilişsel bozulmalar,
uykulu ve özellikle orbital frontal korteksin düşük aktivasyonuna bağlı dürtüsellik hissedebilir. Ek olarak,
DEHB hastalarında gözlenen hiperaktivite bu hastaların maruz kaldığı düşük uyarılmışlığı dengeleme
çabasının bir sonucu olabilir. Gün boyunca hissedilen düşük uyarılmışlık tonik dopamin ve norepinefrin
faliyetinin düşük olmasından kaynaklanıyor olabilir.
zalı bir prefrontal korteksin ketleyici işlevlerde yetersiz kalması dikkatsizlik, hiperaktivite
ve dürtüsellik gibi DEHB semptomlarıyla sonuçlanan etkisiz bilgi-işlem süreçlerini
açıklayabilir (17-3 ile 17-6 arası şekiller). Bu etkisiz bilgi işlem süreçlerinin özellikle
uyarılmışlığı düzenleyen beyin devrelerinin yetersizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir
(Şekil 17-7 soldaki). Bu durumda dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmi-
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
871