U.F.O UNIVERSITY - Albanian University

1.Tentativa e parë për të
realizuar në Shqipëri një
sistem mbrojtjeje të
konkurrencës
12
të çonte më pas drejt evropianizimit të vendit. Nënvizojmë se
integrimi evropian u shndërrua në një objektiv real dhe parësor
në agjendat e të gjitha qeverive që pasuan, nga 1992 deri më
sot, pavarësisht vështirësive të ndryshme të tipit ekonomik, social
apo politik që kalonte ky vend i vogël, si pasojë e regjimit totalitar
nga i cili dilte.
Ten tativa e p arë p ër të realizu ar n jë sistem m brojtjeje të
konkurrencës u realizua m e ligjin nr. 8044, d atë 17.12.1995,
“Për konkurrencën”, i cili nuk kishte preced ent në sistemin
shqiptar, por prezantohej si një normë e transplantuar, bazuar
m bi një kriter organizim i të kund ërt si kund rejt atij të llojit
totalitar, sipas të cilit strukturohej sistemi i përmbysur, ashtu
dhe kundrejt ligjit të “më të fortit”, kriter i cili rregullonte tregun
në ato vite të para tranzicioni.
Miratimi i këtij ligji hapte një fazë të re në historinë e ndërhyrjes
së administratës publike në fushën e aktiviteteve ekonomike.
N d ërhyrja e legjislatorit u krye me parakushtin se një treg i
vetërregulluar nuk mjaftonte, për të siguruar zhvillimin e rregullt
të marrëdhënieve ekonomike, sepse ekzistonte një interes publik
p ër n jë vep rim shtetëror, i cili d o të garan ton te p ikërisht
zhvillimin e rregullt që mungonte.
Arsyet që çuan në disiplinimin e tregut ishin kryesisht dy.
Nga njëra anë, qëndronte dija, që qeveria po e fitonte pak nga
pak, për pamjaftueshmërinë e mekanizmave rregullues të tregut,
e pashmangshme për të mënjanuar efektet shtrembëruese të vetë
tregut, e shoqëruar kjo dije me bindjen se një treg efecient është
sinonim i një ekonomie të shëndetshme.
Nga ana tjetër, kishte një impuls shumë të fortë që identifikohej
me tendencën e përhapur drejt evropianizimit, që, siç e thashë
më lart, kishte pushtuar Shqipërinë që nga viti 1991. Ligji nr.
8044, lejonte së paku nga ana formale, barazim in e sistemit
shqiptar me sistemet evropiane dhe atë të Amerikës së Veriut.
Është e vërtetë që ky ligj p ërfaqësonte një fu shë m brojtjeje
totalisht të huaj për sistemin shqiptar, por është shumë e vërtetë
edhe që kjo lloj mbrojtjeje juridike rezultonte tërësisht në linjë
m e p rocesin e tranzicionit ekonom ik, qëllim i i fu nd it d he
thelbësor i të cilit ishte krijimi i një ekonomie tregu, të bazuar në
një demokraci ekonomike, në pronën private dhe në veprimet e
përgjegjshme të aktorëve në treg; në kornizën e së drejtës tregtare
dhe politikave ekonomike kombëtare dhe ndërkombëtare.
Ligji nr. 8044, pa diskutim, kishte rëndësinë e vet, përsa i përket
disiplinimit të një fushe të re, siç ishte tregu, por njëkohësisht
paraqiste mangësi dhe paqartësi të mëdha.
Një nga dobësitë e tij ishte rrezja e ngushtë e zbatimit, pasi kësaj
disipline nuk i nënshtroheshin shumë sektorë të klasifikuar si të
një rënd ësie të veçantë, siç ishin: sektori ushqimor, sektori i
shërbimeve publike, disa shoqëri transporti, bankat, shoqëritë e
sigurimit dhe shoqëritë për të drejtat e autorit.
E para nga sjelljet antikonkuruese në këtë ligj, e cila ka merituar
vëmendjen e legjislatorit, është ‘pozita dominuese’, sepse kjo
disiplinë ndjek në kompleks një objektiv antimonopolist, të bazuar
O PTI M E