U.F.O UNIVERSITY - Albanian University

5 Devlin, The Enforcement of Morals
24
d rejtpërdrejtë me kërkesën për t’u zbatuar prej te tjerëve, të
cilët në këto pozita janë të detyruar t’i përgjigjen kësaj kërkese.
Kjo karakteristikë e veçantë e normave të së drejtës është edhe
tipari i tyre dallues, i cili i diferencon qartësisht prej normave të
m oralit, pavarësisht faktit që norm at e m oralit d he e d rejta
qëndrojnë pandashmërisht të lidhura 5 .
Të gjitha normat e së drejtës natyrore dhe së drejtës pozitive
janë nga natyra e tyre norma sociale, por duke pasur parasysh
që ekzistojnë edhe norma të tjera që rregullojnë sjelljen e njerëzve
në shoqëri kuptohet që jo të gjitha normat sociale janë norma të
së drejtës. Prej kësaj rrjedh se zbatimi i tyre në jetën shoqërore
është i nevojshëm, por ky nuk është një tipar i mjaftueshëm
diferencues për një normë të së drejtës. Normat të së drejtës
natyrore janë norma juridike sepse kanë për bazë një kërkesë
racionale për drejtësi. Nga ana tjetër këto norma ndryshojnë në
thelb prej normave të moralit. Kështu, është tjetër gjë të mos
n d ih m osh n jë të afërm n ë n evojë d h e ësh të tjetër gjë të
përvetësosh sendet e tij personale. Si në rastin e parë edhe në
rastin e dytë kryhet diçka e padëshiruar, që në këndvështrimin
e norm ave m orale kem i d içka të p am oralshm e, nd ërsa në
kën d vësh trim in e së d rejtës n atyrore - p ërveçse d içka të
pamoralshme, kemi edhe diçka të padrejtë. E thënë nd ryshe
midis të dyja llojeve të normave kemi ndryshim jo vetëm sasior,
por edhe cilësor.
Ndryshe prej normave të moralit, normat juridike rregullojnë
marrëdhëniet shoqërore duke vënë përballë pretendimet dhe
detyrimet e anëtarëve të shoqërisë në varësi të ndërsjellët, duke
dalluar qartë në to të drejtën.
Moszbatimi i normave të së drejtës natyrore është edhe cënim i
parimeve kryesore, të drejtimeve të drejtësisë. Këto parime, duke
u mbështetur edhe në këndvështrimin e Premtit dhe Robinsonit
mund të përkufizohen edhe si parime të barazisë, mbi të cilat
në rast përplasjeje të interesave çdo personi i njihen të drejtat
dhe i përcaktohen detyrimet e të tjerëve ndaj tij për respektim.
Pyetjes se deri ku shtrihen të drejtat e individit në lidhje me një
tjetër, i përgjigjet parimi i respektimit të të drejtave të tjetrit,
përm bajtja e të cilit ngrihet pikërisht m bi ato rregulla të së
drejtës, të cilat mbrojnë barazinë e individëve. Atëherë kur në
m a rrëd h ën ie m e të tjerë kër kojm ë bazën ose arsyen e
pretendimeve ndaj tyre, në të njëjtën kohë përcaktojmë edhe
detyrimet, që u përgjigjen këtyre pretendimeve të udhëhequr
m ë së shumti p rej së d rejtës, d he kjo në fakt d o të thotë të
mendohet mbi të drejtën natyrore.
Ç’farë do të ndodhë nëse e drejta natyrore nuk është garanci e
mjaftueshme për përmbushjen e kërkesave për drejtësi?
Rënd ësia e d rejtësisë si parim rregullues shprehet vetëm në
njohjen e karakterit juridik të rregullimit të marrëdhënieve me
karakter nd rysh ëm sh oqëror. Drejtësia krijon ku sh tet p ër
organizimin dhe zhvillimin të shoqërisë dhe si rrjedhojë vendos
O PTI M E