U.F.O UNIVERSITY - Albanian University

9 Hayek, F. A. Legal positivism and the separation of Law and morals, 1958
10 Dworkin, Taking Rights Seriously (ch.10)
26
N ë këtë m ënyrë eksp erienca na m ëson se jeta shoqërore e
rregulluar juridikisht mbështetet pashmangshmërisht në normat
e së d rejtës pozitive, nd ërkohë që prej juristëve kërkohet të
përshtatin zbatimin e sistemit juridik në kohë dhe në hapësirë
d u ke u shoqëru ar prej kriterit id eal të së d rejtës natyrore -
drejtësisë dhe së mirës 9 .
Me id enë për d rejtësi, e cila është e p ërkufizu ar teorikisht,
ndërgjegjësimi i njerëzve për drejtësi përcakton edhe parametrat
e fuqisë detyruese të normave të së drejtës pozitive, të cilat në të
njëjtën kohë për hir të këtij fakti përputhen me të për të qenë
objektivisht të vlefshme. Praktikisht raporti mid is të d rejtës
pozitive dhe së drejtës natyrore vendosen në një rrafsh të tillë,
që nëp ërm jet së d rejtës p ozitive d he nëp ërm jet zbatim it të
rregullave juridike sipas hipotezave jetësore, kërkohet sigurimi
dhe ruajta e së drejtës kur kjo shfaqet e nevojshme, me fuqinë e
pushtetit të organizuar në shoqëri. Duke e nisur prej ekzistencës
racionale të së drejtës, sistemi i saj nuk mundet të parashikoje
rregulla konkrete për rregullimin marrëdhënieve shoqërore. Nga
ana tjetër përshtatjen e kërkesave të shumëllojshm e të jetës
shoqërore dhe ndryshimeve në të i mbart si mision e drejta
pozitive.
Sa herë që flitet për të drejtën pozitive kuptimi i drejtësisë dhe
të drejtës shkrihen edhe pse shumë shpesh këto dy institute i
ndajmë nga njëri tjetri për të përcaktuar thelbin e dy përmasave
pashmangshmërisht të lidhura, por edhe të ndryshme. Në fakt
e drejta pozitive është termi historik për të identifikuar idenë
p ër d rejtësi p a qenë në fakt vetë e d rejta. Shp esh here ne
ngatërrojmë ligjshmërinë me drejtësinë pikërisht sepse nuk bëjmë
ndryshim midis të drejtës ligjore dhe ligjit të së drejtës.
Thuhet se e drejta është shpirti i drejtësisë, i cili përfaqëson një
traditë të pashkëputur e synimit për të vendosur të drejtën si
monedhën e çmimit të saj 10 .
Më së shumti ajo që mund të vërehet prej historisë e së drejtës
është tend enca e saj e pand ërp rerë për të arritur d rejtësinë
n ëp ërm jet in stitu cion e d h e m ekan izm ave të saj ju rid ikë.
Ndërkohë që, shfaqet si i pamjaftueshëm karakteri kalimtar i
së drejtës pozitive, duke qenë se nuk ka të drejtë pozitive që
ekziston si shprehje e mirëfilltë e idesë natyrore për drejtësi.
Megjithatë, pavarësisht karakterit të saj të përkohshëm gjurmët
dhe rëndësia e së drejtës pozitive në shoqëri është aq e madhe
sa m u ngesa e saj d o ta bën të p am u nd u r bashkëjetesën në
shoqëri.
Në praktikë pavarësisht pasqyrimit të karakterit të përkohshëm,
i cili përcillet edhe tek normat e së drejtës pozitive, këto të fundit
janë shprehje e mendimit juridik apo ndjesisë për drejtësi në
botën e brendshme të njerëzve. Gjithashtu këto norma janë edhe
të nevojshme për çd o rend jurid ik, të cilat ligjvënësi është i
detyruar të përcaktojë, pikërisht sepse pas përcaktimit të tyre
O PTI M E