Wojsko i Technika Historia 4/2019

More documents

Recommendations

Info

Leszek Molendowski Oddziały RSI w walce na froncie wschodnim: 1943-1945 Podpisanie 3 września 1943 r. aktu kapitulacji Włoch, który wszedł w życie pięć dni później zastało setki tysięcy włoskich żołnierzy poza granicami kraju. Najwięcej oddziałów włoskich stacjonowało na Bałkanach, w Grecji, na Krecie, na wyspach Morza Egejskiego, we Francji, Rumunii, w III Rzeszy, w Związku Radzieckim oraz na dalekim wschodzie, w Japonii i Indochinach, gdzie działały wraz z niemieckimi U-Bootami włoskie okręty podwodne. Większość z tych oddziałów została internowana przez Niemców i umieszczona w obozach. Część żołnierzy w szoku z powodu tego co się stało i brutalnego traktowania ich przez sojusznika uciekała przed internowaniem do partyzantów. We Włoszech część oddziałów po prostu się samo rozwiązała a jej żołnierze ruszyli w pieszą drogę do domów. Bywało jednak inaczej. Część żołnierzy, ale i całe jednostki zgłaszały swą chęć do podjęcia dalszej walki u boku Wehrmachtu. Godne uwagi jest to, że w niemieckim przemyśle zbrojeniowym oraz w rolnictwie pracowało 170 000 włoskich robotników, którzy 68 Marynarz włoski w mundurze Marynarki Wojennej Włoskiego Państwa Socjalnego. Większość marynarzy RSI stacjonujących w portach nadbałtyckich oraz w bazie morskiej w Konstancy przywdziała takie na pod koniec września 1943 r. przybywali do III Rzeszy od momentu wybuchu wojny aż po upadek ich kraju. Całe kompanie, bataliony pod włoskim dowództwem i w niemal niezmienionym stanie osobowym, poza przydzieleniem niemieckiego oficera lub podoficera podjęły dalszą walkę. Wytworzyła się dość specyficzna i dziwna sytuacja, kiedy to włoscy żołnierze we włoskich mundurach i pod włoskim dowództwem walczyli dalej po stronie jakby nie było dawnego sojusznika nie mając swojego dowództwa i władzy zwierzchniej. Składali dodatkowo przysięgę na wierność Adolfowi Hitlerowi, wodzowi żołnierzy armii niemieckiej. Trwało to do momentu utworzenia Włoskiej Republiki Socjalnej (Repubblica Sociale Italiana, RSI) 18 września 1943 r. Włoska Misja <strong>Wojsko</strong>wa w Berlinie Ministerstwo Sił Zbrojnych RSI, na którego czele stał marszałek Rodolfo Graziani bardzo szybko zdało sobie sprawę, że ogromna część żołnierzy włoskich, którzy mogli zostać wykorzystani w kraju, walczy poza jego granicami w nie włoskiej armii. Podjęto więc działania, które miały to jak najszybciej zmienić. W Berlinie została utworzona Włoska Misja <strong>Wojsko</strong>wa z sześcioma oddziałami ds. współpracy. Dowódcą i szefem misji był gen. Emilio Canevari, a po nim pułkownik (w czasie urzędowania awansowany na generała) Umberto Morera. Podjęto ścisłą współpracą z niemieckim Naczelnym Dowództwem Wehrmachtu, Luftwaffe i Kriegsmarine.
Tymoteusz Pawłowski Wojska osmańskie w Palestynie kapitulują przed Brytyjczykami. Oznacza to kres porządku panującego na Bliskim wschodzie od 1517 roku i początek walk o granice i zasady współistnienia. też stanowili znaczną część mieszkańców stołecznego Konstantynopola, noszącego nazwę Stambuł dopiero od 1930 r. „Turecka” nazwa Stambuł (Istanbul) jest zresztą pochodzenia greckiego, a samo miasto było w XIX wieku powszechnie uznawane za stolicę Greków i siedzibę patriarchy. Powstanie w XIX wieku Królestwa Greckiego sprawiło, że lojalność greckich poddanych sułtana została podważona. Rzecz nawet nie w tym, że pragnęli oni stać się obywatelami Królestwa Grecji – bo dla greckich mieszkańców Trapezuntu, Jerozolimy i Stambułu było to państwo sztuczne. (Jeszcze w początkach XX wieku w Królestwie Grecji mieszkało niespełna 2 miliony Greków, a w Imperium Osmańskim – ponad 7 milionów.) Rzecz w tym, że administracja sułtańska stawała się coraz bardziej podejrzliwa i coraz mniej życzliwa Grekom. Imperium Osmańskie przestawało być państwem uniwersalnym. W 1908 r. w Konstantynopolu wybuchła rewolucja, która zdetronizowała sułtana Abdülhamida II. Imperium Osmańskie stało się obiektem ataków sąsiadów: Austro-Węgier, Włoch, Serbii, Bułgarii, Czarnogóry, Grecji. Największym beneficjentem wojen bałkańskich była Grecja, która podwoiła swoje terytorium, jednak nadal poza jej granicami żyło blisko 2 miliony Greków. W czasie Wielkiej Wojny Imperium Osmańskie stało się obiektem agresji również ze strony Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii. 30 października 1918 r. rząd sułtański zmuszono do podpisania rozejmu w Mudros, który oddawał państwom Ententy faktyczną władzę nad państwem. Rozejm ten został zaakceptowany przez osmański parlament w Konstantynopolu, ale sprzeciwili mu się młodzi Wojny i konflikty w latach 20. XX wieku Wielka Wojna 1914-1918 miała zakończyć wszystkie konflikty zbrojne na świecie. Być może – a i to na krótko – rozwiązała część sporów wielkich mocarstw w Europie Zachodniej. W innych częściach globu była jedynie przygrywką do wojen kolejnych. listopada 1918 r. podpisano zawieszenie broni pomiędzy Ententą a Niemcami. Dzień ten 11 uchodzi za koniec Wielkiej Wojny, jednak formalnie nastąpił on – jak każdy koniec wojny – po podpisaniu traktatów pokojowych. Tym najważniejszym – z Niemcami – był traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r. W kolejnych latach podpisano również traktaty pokojowe z Austrią, Węgrami, Bułgarią i Turcją. Ich postanowienia wykuwały się w trakcie licznych konfliktów zbrojnych – z reguły o niewielkiej skali. Wiele spraw nie zostało rozwiązanych traktatami pokojowymi. Najważniejszym z problemów była przyszłość Rosji, w której trwała wojna domowa. Ostatecznie w 1921 r. „czerwoni” odnieśli sukces nad „białymi” i opanowali niemal całe terytorium dawnego Imperium Ro- 74 syjskiego. Wyjątkami były trzy państwa bałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia oraz Polska (Finlandia, której monarchą był car rosyjski, nie należała do Rosji). Wojna polsko- -rosyjska toczona w latach 1919–1921 była największym konfliktem zbrojnym w Europie lat 20. Miała również olbrzymie znacznie międzynarodowe. Pokój ryski przetrwał jednak niespełna dwadzieścia lat. Skutki niektórych innych wojen – być może nie tak istotne dla świata jak powstrzymanie komunizmu – przetrwały aż do dziś. W początkach lat 20. zdefiniowana została nowoczesna Turcja, wytyczono granice na Kaukazie i w Azji Środkowej. Inne wojny – przede wszystkim długoletnia i krwawa wojna w Chinach – były z kolei preludium do wydarzeń o większej wadze, które nastąpiły w kolejnych dziesięcioleciach. Upadek Imperium Osmańskiego Imperium Osmańskie – od czasów bitwy pod Wiedniem w 1683 r. uchodzące za „chorego człowieka Europy” – było państwem uniwersalnym, ojczyzną wszystkich narodów, których władcą był sułtan. Dynastia panująca była turecka, językiem urzędowym i alfabetem był arabski, poezję tworzono w perskim, a największe znaczenie gospodarcze mieli Grecy. Oni oficerowie armii zebrani w Ankarze, mieście leżącym głęboko w górach Anatolii. Wyprzedzając nieco wydarzenia, warto wspomnieć, że w sierpniu 1920 r. w Sèvres pod Paryżem sułtański rząd Imperium Osmańskiego został zmuszony do przyjęcia traktatu pokojowego, który oddawał prowincje arabskie Francuzom, Brytyjczykom i Włochom, prowincje kaukaskie – Armenii, a prowincje europejskie – Grekom. Traktat pokojowy został ratyfikowany przez osmański parlament w Konstantynopolu, ale odrzucony przez zgromadzenie oficerów w Ankarze. Pod przewodnictwem generała Mustafa Kemala – zwanego później Atatürkiem – proklamowano tam powstanie Republiki Tureckiej. W ten sposób uniwersalne państwo sułtana stało się narodowym państwem Turków. Na przełomie 1918 i 1919 r. nie istniała jeszcze Republika Turecka, a Imperium Osmańskie znajdowało się w ostatniej fazie upadku. Mocarstwa Ententy brały to, co chciały, nie patrząc nawet na zapisy rozejmu z Mudros. Do podziału łupów zgłaszało się coraz więcej chętnych, z których największe znaczenie mieli Włosi. Okupowali oni Dodekanez – archipelag na Morzu Egejskim, a teraz zamierzali zająć egejskie wybrzeże Azji Mniejszej. Jednak na egejskie wybrzeże Azji Mniejszej
Page 1 and 2: www.zbiam.pl Bitwa o Dniepr 4/2019
Page 3 and 4: BITWY I KAMPANIE Władimir Bieszano
Page 5 and 6: MONOGRAFIA LOTNICZA 3 Marek J. Mura
Page 7: WOJNA NA MORZU Mariusz Borowiak U-B
Page 11: Tomasz Szczerbicki Tankfest Bovingt

Wojsko i Technika Historia 4/2019

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?