Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Artyleria<br />
Marcin Gawęda,<br />
współpraca Andrzej Kiński<br />
Samobieżny zestaw przeciwpancerny<br />
9P149 Szturm-S z pociskami kierowanymi<br />
9M114 Kokon był w momencie rozpadu<br />
ZSRS najskuteczniejszym środkiem<br />
zwalczania czołgów w swej kategorii<br />
uzbrojenia. Setki wozów bojowych<br />
Szturm-S, znajdujących się na terytorium<br />
Ukraińskiej SRS i należących do jednostek<br />
Wojsk Lądowych Sił Zbrojnych ZSRS<br />
odziedziczyły utworzone w 1991 r. Siły<br />
Zbrojne Ukrainy. Dziś kilkadziesiąt<br />
Szturmów-S wciąż znajduje się w służbie.<br />
Doświadczenia wyniesione ze starć<br />
ostatnich lat z ich udziałem wykazały ich<br />
znaczną wartość bojową i były podstawą<br />
decyzji o głębokiej modernizacji tego<br />
systemu uzbrojenia.<br />
Ilustracje w artykule: Ministerstwo Obrony Ukrainy,<br />
Służby Prasowe Gabinetu Ministrów Ukrainy,<br />
Rusłan Smieszczuk/Dumska, UkrinMasz, Internet.<br />
Wozy bojowe 9P149 w bazie składowania sprzętu w Orżewie latem 2016 r. Wycofanie większości ukraińskich<br />
Szturmów-S z linii było związane nie tylko z upływem resursu samych wyrzutni, ale także pocisków<br />
9M114, co prowadziło do licznych nieudanych odpaleń.<br />
Wyremontowany siłami ochotników z Odessy wóz bojowy 9P149 28. Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej<br />
Sił Zbrojnych Ukrainy z ppk 9M114 na wyrzutni w strefie ATO latem 2017 r.<br />
Opracowany w tulskim Biurze Konstrukcyjnym<br />
Przyrządów (KBP) samobieżny zestaw<br />
przeciwpancerny 9P149 Szturm-S<br />
o masie bojowej 12,3 t, wykorzystujący jako nośnik<br />
gąsienicowy transporter MT-LB, i dysponujący pojedynczą<br />
wyrzutnią przeciwpancernych pocisków<br />
kierowanych 9M114 Kokon wprowadzony został do<br />
uzbrojenia Armii Sowieckiej w 1979 r. Stanowił<br />
lądową odmianę systemu Szturm-W, przyjętego do<br />
uzbrojenia w marcu 1976 r., który stał się m.in. głów-<br />
Szturm-S w walkach w Donbasie<br />
nym uzbrojeniem przeciwpancernym śmigłowców<br />
bojowych Mi-24W/P i Ka-29. Jednobelkowa<br />
wyrzutnia w położeniu marszowym znajduje się<br />
wewnątrz kadłuba nośnika, gdzie umiejscowiony<br />
jest bębnowy magazyn z 12 pociskami 9M114<br />
w pojemnikach transportowo-startowych. Dzięki<br />
automatycznemu przeładowaniu, odpalanie kolejnych<br />
pocisków może odbywać się co kilkanaście<br />
sekund (szybkostrzelność 3–4 rakiety na minutę).<br />
Kokony są naprowadzane komendami radiowymi,<br />
generowanymi przez aparaturę współpracującą<br />
z systemem obserwacyjno-celowniczym 9S484<br />
Zarnica. Zakres odległości skutecznego rażenia celów<br />
przez pociski 9M114 to od 400 do 5000 m,<br />
a przebijalność ich głowicy 9N132 o masie 5,3 kg<br />
wynosi 560 mm (280 mm płyta nachylona pod katem<br />
60°) pancerza jednorodnego. Masa własna<br />
pocisku to 31,4 kg, zaś w pojemniku 46 kg. Prędkość<br />
maksymalna pocisku sięga 560 m/s, w związku<br />
z tym czas lotu na maksymalną odległość wynosi<br />
14,5 s. Pociski wraz z pojemnikami do systemu śmigłowcowego<br />
i lądowego są takie same, a więc<br />
w pełni wymienne. W latach 80. do uzbrojenia<br />
wprowadzono także pociski w wersji 9M114F z głowicą<br />
termobaryczną i 9M114F-1 z odłamkowo-burzącą,<br />
ale dostarczano je w pierwszej kolejności<br />
jednostkom śmigłowców.<br />
Dużą wadą pocisków 9M114 był brak tandemowej<br />
głowicy, co utrudniało zwalczanie czołgów<br />
osłoniętych pancerzem reaktywnym. Stąd też<br />
w latach 80. rozpoczęto prace nad nowym pociskiem<br />
9M120 Ataka, którego zasięg wzrósł do<br />
5800 m, a głowica tandemowa o łącznej masie<br />
7,4 kg zapewniała penetrację pancerza o grubości<br />
800 mm, ale pocisk ten w większej liczbie trafił<br />
do jednostek liniowych już po rozpadzie ZSRS.<br />
Jeśli chodzi o organizację, to system Szturm-S<br />
w czasach ZSRS występował początkowo na<br />
szczeblu armii pancernej – dywizjon (trzy baterie<br />
po dziewięć wozów) w pułku przeciwpancernym,<br />
a także w jednostkach artylerii przeciwpancernej<br />
(brygadach) szczebla okręgu/frontu. U schyłku<br />
lat 80. dywizjony, liczące po dwie baterie po<br />
sześć lub dziewięć wozów, zaczęto wprowadzać<br />
także na niższych szczeblach dowodzenia. Zestaw<br />
9P149 nie był eksportowany do państw<br />
Układu Warszawskiego.<br />
36 <strong>Wojsko</strong> i <strong>Technika</strong> • Wrzesień <strong>2020</strong><br />
www.zbiam.pl
Change language