Optimist magazin 57 (decembar 2020)

LOPTIMIST Film
GBT karakteri na filmu stari su
koliko i sam film. Međutim, oni
su prikazivani u skladu sa dominantnim
predstavama o homoseksualnosti
u društvu.
Možemo reći da je istorija filma
dosledno pratila društvene promene
prema LGBT populaciji.
Prvi film koji prikazuje homoseksualni
odnos nastao je 1895.
godine, u studiju Tomasa Edisona.
Film Vilijama Kenedija Diksona „Dikson
eksperimentalni zvučni film“, prikazao je ples
dva muškarca, dok treći svira violinu.
U nemim filmovima, kao što je Čarli Čaplinova
„Maskarada“, bilo je prilično popularno da se muškarci
oblače u žensku garderobu, zbog komičnog
efekta. Ipak, homoseksualni likovi su prikazivani u
preovlađujućim stereotipima – feminizirani muškarci
i muškobanjaste žene. Tada se javlja termin
„sissy“, koji označava osobu muškog pola koja ima
manirizam i pojavu žene. S druge strane, lezbejki likovi
nisu zadobili određeni termin, ali su povezivani
sa muškom odećom, dubokim glasom, muškim
poslovima...
Prvi erotski poljubac pripadnika istog pola na
filmu, zabeležen je u filmu „Ubistvo“ (1922), reditelja
Sesila de Mila, kao i u filmu „Krila“ (1927). Marlen
Ditrih je prva žena koja je poljubila drugu na filmskom
platnu („Maroko“, 1930). Usledio je period Velike
ekonomske krize (1929-1933), koji je doneo
veliki pad gledanosti filmova, te su tvorci
filmova morali pribegavati šokantnim sadržajima
(prostitucija, nasilje, homoseksualnost...),
kako bi privukli publiku. To je
dovelo da pod jakim uticajem konzervativnih
i religijskih grupa, u Holivudu 1930.
godine, bude uveden tzv. Hejsov kodeks,
svojevrsni oblik cenzure, koji je sprečavao
filmske producente i režisere da prave filmove
koji prikazuju LGBT likove u pozitivnom
svetlu. Ako se neki LGBT karakter i
mogao ili morao pojaviti, onda bi to bilo
dozvoljeno samo u kontekstu smeha, žaljenja
ili straha. Kako bi film dobio odobrenje
vlasti za prikazivanje, homoseksualci
su, uglavnom, prikazivani kao sadisti i psihopate
ili su scenariji morali biti prepravljani, kako
bi se izbrisao svaki trag homoseksualnosti. Naime,
Vrhovni sud SAD je presudio da filmovi nisu zaštićeni
Prvim amandmanom. Film je tretiran kao biz-
38 www.optimist.rs
nis, a ne umetnost, te je, prema tumačenju suda,
mogao da potpadne pod cenzuru države ako bi
vređao „javni moral“.
Tako je drama Lilijan Helman „Dečji sat“, koja
govori o ljubavnoj aferi dve lezbejske učiteljice,
adaptirana u film „Ovo troje“ (1936), ali pomena o
lezbejkama nije bilo ni u tragovima. Umesto toga,
prikazan je „ljubavni trougao“ dve žene i muškarca.
Kao primer takvog postupanja jeste i film „Malteški
soko“ (1941), gde je seksualnost Džoela Kajroa, iako
je u romanu čisto homoseksualna, prikazana vrlo
nejasno i maglovito. U Hičkokovom „Konopcu“
(1948), negativci su dva homoseksualca ubice, koji
senzualno razgovaraju o lepotama davljenja žrtava.
I kao i svi negativci, homoseksualci umiru do
kraja filma. U „Buntovniku bez razloga“ (1955) gej
muškarac je odbačen od strane prijatelja zbog
svoje seksualnosti i ubijen. U „Iznenada, prošlog
leta“ (1959), rulja ubija gej muškarca. Od 1950. do
1956. Džeri Luis pojavio se u nekoliko filmskih prerada
u ulogama prvobitno napisanim za žene. Pojavljivao
se u filmovima „U ratu sa vojskom“ (1950),
„Uplašeni ukočeni“ (1953) i „Novac od kuće“ (1953)
i rutinski prikazivao ženske manire sa svojim partnerom
Dinom Martinom. Štampa ga je kritikovala
zbog poturanja homoseksualnih referenci.
Vrhovni sud SAD je 1953. godine, preinačio
svoju presudu, dajući pravo filmadžijama da mogu
slobodno da se izražavaju. Međutim, ovo ipak nije
značilo bolji tretman LGBT osoba na filmu. Tako se
homoseksualci prikazuju kao osobe koje mrze sebe
Kratka Istorija
LGBT Kinematografije
Piše: Igor Maksimović
zbog svoje seksualnosti ili imaju suicidalne misli. U
filmu „Savet i pristanak“ (1962), gej muškarac prereže
sebi grlo, dok u filmu „Vodnik“ (1968), gej muškarac
poljubi drugog i izvrši samoubistvo. Ono što