Wojsko i Technika Historia nr spec. 3/2021
Magazine by ZBiAM
Magazine by ZBiAM
- TAGS
- bitwy
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
50<br />
MONOGRAFIA PANCERNA<br />
działa kal. 75 mm oraz po rozmieszczeniu<br />
dość dużej amunicji do niego, najzwyczajniej<br />
nie było miejsca. Dlatego pozostawiono<br />
trzy karabiny maszynowe Browning M1919<br />
kal. 7,62 mm. Jeden pozostał w kadłubie,<br />
zamontowany na stałe, uruchamiany przez<br />
kierowcę. Występował tylko na wczesnych<br />
pojazdach produkcyjnych, szybko został<br />
usunięty, w związku z czym zostały tylko dwa<br />
pozostałe, czyli sprzężony karabin maszynowy<br />
z armatą umieszczony w wieży po prawej<br />
stronie działa kal. 37 mm na wspólnym<br />
z nim łożu M24 oraz ostatni karabin maszynowy<br />
umieszczony w obrotowej wieżyczce<br />
dowódcy na głównej wieży. Owa mała<br />
wieża na dużej wieży nadawała czołgowi<br />
nieco dziwny wygląd. Z tego powodu Rosjanie,<br />
którzy otrzymali te pojazdy w ramach<br />
Lend Lease Act, nazywali go „triechetażnyj”<br />
– trzy-piętrowy.<br />
W zasadzie podwozie i układ jezdny pozostało<br />
bez zmian w stosunku do czołgu<br />
M2A1. Napęd stanowił umieszczony z tyłu<br />
silnik Wright R-975 EC2 ze sprężarką mechaniczną<br />
o mocy 400 KM przy 2400 obr./<br />
min, 9-cylindrowy, czterosuwowy, chłodzony<br />
powietrzem, w układzie gwiazdowym. Był<br />
on produkowany z licencji przez firmę Continental<br />
Motors Company z Mobile w Alabamie,<br />
która to firma dostarczała też sprzęgło<br />
(2 lub 3 tarczowe suche), skrzynie biegów<br />
oraz przekładnie różnicowe. Umieszczono<br />
ten silnik pionowo, w tylnej części kadłuba,<br />
lekko nachylony tak, by wał mógł być z niego<br />
wyprowadzony w kierunku umieszczonej<br />
nieco niżej transmisji znajdującej się obok<br />
kierowcy, z przodu czołgu. Pojemność zbiorników<br />
paliwa do silnika zwiększono do 662 l,<br />
znajdowały się one z tyłu, w przedziale silnikowym.<br />
Skrzynia biegów miała pięć biegów<br />
do przodu i jeden wsteczny, o przełożeniu:<br />
I – 7,65:1, II – 3,11:1, III – 1,78:1, IV – 1,11:1,<br />
V – 0,78:1 (nadbieg) i wsteczny – 5,65:1. Przekładnia<br />
końcowa typu jodełkowego, z redukcją<br />
2,84:1. Początkowo w czołgu stosowano<br />
gąsienice gładkie T41 o szerokości 406 mm,<br />
a później wprowadzono szersze gąsienice,<br />
wszystkie o szerokości 420,6 mm: gładkie<br />
T51, z podwójnymi poprzeczkami T49 lub<br />
Jeden z czołgów Grant, które w 1942 r. trafiły do Australii. Wojska lądowe tego kraju używały<br />
777 wozów Grant i Lee. Większość z nich walczyła na Nowej Gwinei.<br />
Wyładunek czołgów średnich M3 z transportu kolejowego. Do szkolenia M3 były używane<br />
w Stanach Zjednoczonych niemal do końca drugiej wojny światowej.<br />
w szewrony T48. Instalacja elektryczna prądu<br />
stałego 24 V, była zasilana prądnicą dającą<br />
prąd 50 A pracującą na napięciu 28 V.<br />
Czołg miał mały agregat pomocniczy z małym<br />
jednocylindrowym silnikiem benzynowym<br />
napędzającym pomocniczą prądnicę<br />
30 V, pozwalający na zasilanie systemów<br />
czołgu na postoju.<br />
Kadłub czołgu miał konstrukcję spawaną<br />
lub nitowaną, w zależności od zakładu.<br />
Przód kadłuba był zbudowany z płyt pancernych<br />
walcowanych o grubości 51 mm<br />
nachylonych pod kątem 30 o w górnej części,<br />
grubość 38 mm w środkowej części nachylonej<br />
pod kątem 53 o oraz 51 mm w dolnej<br />
części, zaokrąglonej a dalej nachylonej<br />
pod kątem 45 o . Boki kadłuba miały grubość<br />
38 mm i były pionowe, podobnie jak tył kadłuba<br />
miejscami nachylony pod kątem 10 o .<br />
Podłoga pod przedziałem bojowym miała<br />
grubość 25,4 mm, zaś pod przedziałem silnikowym<br />
i z góry – 12,7 mm. Wieża odlewana<br />
miała przód (nachylony pod kątem 47 o ) oraz<br />
boki i tył o grubości 51 mm, zaś dach wieży<br />
miał grubość 22 mm.<br />
Pierwszy prototyp czołgu średniego M3<br />
został ukończony w marcu 1941 r. w Rock Island<br />
Arsenal (jedyny M3 tu zbudowany) i wysłano<br />
go na poligon Aberdeen Proving Ground,<br />
gdzie dość szybko przeszedł pomyślne<br />
próby. Ponieważ czołg standaryzowano już<br />
wcześniej, więc jego produkcja mogła się<br />
rozpocząć natychmiast po zakończeniu prób<br />
i wyeliminowaniu różnych drobnych wad.<br />
Produkcja czołgów średnich M3 ruszyła już<br />
w czerwcu 1941 r.<br />
Produkcja czołgów średnich<br />
M3, Lee i Grant<br />
Stany Zjednoczone już w sierpniu 1941 r.<br />
zamówiły pierwszych 1000 czołgów M3<br />
i produkcję czołgów dla USA miał prowadzić<br />
Detroit Tank Arsenal w Warren w stanie<br />
Michigan, obsadzony pracownikami firmy<br />
Chrysler Corporation. Później zamówienia<br />
zwiększano, ostatecznie US Army otrzymało<br />
1985 czołgów M3, niemal wyłącznie w tej<br />
wersji. Produkcja czołgów M3 w Detroit Tank<br />
Arsenal rozpoczęła się w lipcu 1941 r. i zakończyła<br />
w sierpniu 1942 r., po zbudowaniu<br />
3243 pojazdów tej wersji. Większość z nich<br />
trafiło to US Army, ale część przekazano też<br />
Wielkiej Brytanii w ramach Lend Lease Act,<br />
albo z oryginalną amerykańską wieżą jako<br />
Lee I, albo z brytyjską wieżą z radiostacją<br />
w tylnej niszy, jako Grant I.
Change language