Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tomasz Szlagor<br />
Dolina Padu 1945<br />
38<br />
Pod koniec 1944 r. Niemcy,<br />
umiejętnie prowadząc walki<br />
odwrotowe, wyhamowali<br />
impet ofensywy przeciwnika<br />
w górę Półwyspu Apenińskiego<br />
i dotrwali kolejnego,<br />
jesienno-zimowego załamania<br />
pogody. Dowódca<br />
alianckich armii we Włoszech<br />
postawił sobie za punkt honoru,<br />
by pokonać ich w boju,<br />
chociaż racjonalnych argumentów<br />
za kontynuowaniem<br />
tej kampanii było coraz mniej.<br />
Dolina Padu, a właściwie Nizina Padańska<br />
(wł. Pianura Padana), to rozległy obszar<br />
o powierzchni 46 tys. km², otoczony<br />
z północy i od zachodu Alpami, a od południa<br />
Apeninami. Jego największe miasta to Bolonia,<br />
Wenecja, Mediolan i Turyn. Był (i nadal<br />
jest) najważniejszym regionem gospodarczym<br />
Włoch, rozwiniętym rolniczo i przemysłowo.<br />
Już choćby z tego względu Niemcy chcieli jak<br />
najdłużej utrzymać ten rejon pod swoją kontrolą.<br />
Ponadto stanowił terytorium marionetkowej<br />
Włoskiej Republiki Socjalnej Mussoliniego,<br />
którego Hitler wciąż hołubił.<br />
W poprzek doliny płynie Pad, najdłuższa<br />
i największa rzeka tego państwa. Swój początek<br />
bierze w Alpach i 650 km dalej na wschód<br />
uchodzi do Morza Adriatyckiego. Dolina jest<br />
poprzecinana licznymi kanałami i niewielkimi,<br />
spływającymi z gór rzekami, które podczas<br />
jesiennego przyboru występują z brzegów.<br />
Z tego powodu, gdy alianci dotarli tam<br />
pod koniec 1944 r., rozpościerająca się przed<br />
nimi równina okazała się terenem równie<br />
trudnodostępnym dla wojsk zmechanizowanych,<br />
co wcześniej łańcuchy gór. Chociaż<br />
zdołali przełamać fortyfikacje Linii Gotów<br />
i zdobyć Rawennę (pierwsze, duże miasto<br />
na północ od Apeninów), grząski teren utrudnił<br />
im postępy na tyle, że koniec roku zastał<br />
ich niewiele dalej, na linii rzeki Senio 1 .<br />
Nie był to jedyny problem, z którym borykali<br />
się Lt. Gen. Mark Clark (Amerykanin),<br />
dowódca 15. Grupy Armii stanowiącej trzon<br />
wojsk aliantów we Włoszech, oraz jego<br />
zwierzchnik, marszałek Harold Alexander<br />
(Brytyjczyk), głównodowodzący w rejonie<br />
śródziemnomorskim. Ich przełożeni w Londynie<br />
i Waszyngtonie niechętnie wysyłali<br />
uzupełnienia na front, który uważali za coraz<br />
mniej istotny. Ponadto aliantom zaczęło brakować<br />
amunicji artyleryjskiej, której zużycie<br />
na wszystkich frontach znacznie przerosło<br />
bieżącą produkcję. W efekcie Clark musiał<br />
czekać, aż zgromadzi wystarczający zapas,<br />
lotnictwo taktyczne wraz z poprawą pogody<br />
na wiosnę odzyska swobodę działania,<br />
wezbrane rzeki opadną, umożliwiając przeprawę<br />
mostami saperskimi, a grunt wyschnie<br />
na tyle, by nie zapadały się w nim czołgi.<br />
W skład 15. Grupy Armii wchodziły amerykańska<br />
5. Armia (Lt. Gen. Lucian Truscott)<br />
i brytyjska 8. Armia (Lt. Gen. Richard McCreery).<br />
Amerykanie obsadzili zachodni i środkowy<br />
sektor frontu. Brytyjczycy, wraz z wojskami<br />
nacji sprzymierzonych (Hindusów,<br />
Kanadyjczyków, Polaków itd.), zajmowali<br />
sektor wschodni, sięgający wybrzeża Adriatyku,<br />
gdzie po zdobyciu Faenzy i Rawenny<br />
uchwycili przyczółek na skraju doliny Padu.<br />
Ich przeciwnikiem była niemiecka Grupa<br />
Armii „C”. Na przełomie 1944/45 r. dowodził<br />
nią Generaloberst Heinrich von Vietinghoff<br />
(w zastępstwie feldmarszałka Alberta<br />
Kesselringa, który został ranny w wypadku<br />
samochodowym). Zachodni odcinek frontu<br />
obsadziła 14. Armia, którą w tym okresie<br />
dowodził General der Infanterie Kurt von<br />
Tippelskirch. Pilnowała strategicznie mało<br />
ważnego sektora – w tej części półwyspu, począwszy<br />
od wybrzeża Morza Liguryjskiego,<br />
Apeniny wypiętrzają się najwyżej, stanowiąc<br />
trudną do pokonania barierę. Niemcy skoncentrowali<br />
większość swoich sił w 10. Armii,<br />
rozmieszczonej w kluczowych sektorach<br />
frontu: środkowym i wschodnim. W tym<br />
okresie dowodził nią General der Panzertruppe<br />
Joachim Lemelsen.<br />
Zimowe potyczki<br />
W pierwszych miesiącach 1945 r. wojska Clarka<br />
przeprowadziły kilka niewielkich operacji<br />
zaczepnych. Brytyjska 8. Armia zlikwidowała<br />
w swoim sektorze ostatnie dwa przyczółki<br />
nieprzyjaciela na wschodnim brzegu Senio.<br />
Pierwszy z nich, okupowany przez 114. DSt<br />
(dywizję strzelecką, niem. Jäger-Division;<br />
w praktyce lekka dywizja piechoty), znajdował<br />
się w sektorze korpusu kanadyjskiego, między<br />
Rawenną a Laguną Comacchio, w rejonie miejscowości<br />
Alfonsine. Drugi niemiecki przyczółek,<br />
którego broniła 278. DP, ostał się w pobliżu<br />
wioski Granarolo, na zachód od Rawenny,<br />
w sektorze brytyjskiego V Korpusu.<br />
McCreery czekał jedynie na odpowiednią<br />
pogodę. Okazja nadarzyła się rankiem<br />
2 stycznia, gdy mróz utwardził ziemię, dzięki<br />
czemu czołgi mogły nacierać polami,
Change language