Austenitische Gusseisen - Konstruieren und Gießen
Austenitische Gusseisen - Konstruieren und Gießen
Austenitische Gusseisen - Konstruieren und Gießen
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
Tabelle 2: Mechanische Eigenschaften der in EN 13835 genormten austenitischen <strong>Gusseisen</strong><br />
Zugfest-<br />
Werkstoff-<br />
Nummer<br />
igkeit<br />
Rm [N/mm2) 0,2 %-Dehn-<br />
]<br />
grenze<br />
Rp0,2 [N/mm2 Bruchdeh- Mittelwert Charpy-V-<br />
]<br />
nung<br />
A<br />
[%]<br />
für die Kerbschlagarbeit<br />
3) [ J ]<br />
Kerbschlagarbeit<br />
Av 2) Werkstoffbezeichnung Elastizitäts-<br />
[ J ]<br />
modul<br />
E2) [kN/mm2 Kurzzeichen<br />
]<br />
Normalsorte<br />
EN-GJLA-XNiCuCr15-6-2<br />
EN-GJSA-XNiCr20-2<br />
EN-GJSA-XNiMn23-4<br />
EN-GJSA-XNiCrNb20-2<br />
EN-GJSA-XNi22<br />
EN-GJSA-XNi35<br />
EN-GJSA-XNiSiCr35-5-2<br />
Sondersorte<br />
EN-GJLA-XNiMn13-7<br />
EN-GJSA-XNiMn13-7<br />
EN-GJSA-XNiCr30-3<br />
EN-GJSA-XNiSiCr30-5-5<br />
EN-GJSA-XNiCr35-3<br />
1) Freigestellte Anforderung nach Vereinbarung zwischen Hersteller <strong>und</strong> Käufer<br />
2) Nicht genormt<br />
EN-JL3011<br />
EN-JS3011<br />
EN-JS3021<br />
EN-JS3031<br />
EN-JS3041<br />
EN-JS3051<br />
EN-JS3061<br />
EN-JL3021<br />
EN-JS3071<br />
EN-JS3081<br />
EN-JS3091<br />
EN-JS3101<br />
3) Mittelwert für die Kerbschlagarbeit aus 3 Versuchen an Charpy-V-Proben nach EN 10045-1<br />
Auch bei den austenitischen <strong>Gusseisen</strong> mit<br />
Kugelgraphit wurden einige Sorten gestrichen.<br />
Von den vormals 14 Sorten sind<br />
noch 10 geblieben. Dabei wurden in einigen<br />
Fällen auch die Zusammensetzungsbereiche<br />
der Werkstoffsorten geändert.<br />
Die Sorte GGG-NiCr 20 3 fand mit<br />
der Sorte GGG-NiCr 20 2 gemeinsam<br />
Eingang in die Legierung EN-GJSA-<br />
XNiCr20-2, die einen entsprechend breiteren<br />
Chromgehaltbereich <strong>und</strong> die Mindesteigenschaften<br />
von GGG-NiCr 20 2 hat.<br />
Gestrichen wurden die drei Sorten GGG-<br />
NiSiCr 20 5 2, GGG-NiCr 30 1 <strong>und</strong> GGG-<br />
NiSiCr 30 5 2.<br />
Die EN-Norm enthält wie die alte DIN-<br />
Norm einen umfangreichen informativen<br />
Anhang. Er umfasst:<br />
konstruieren + giessen 29 (2004) Nr. 2<br />
170 – 210<br />
370 – 480<br />
440 – 480<br />
370 – 480<br />
370 – 450<br />
370 – 420<br />
380 – 500<br />
140 – 220<br />
390 – 470<br />
370 – 480<br />
390 – 500<br />
370 – 450<br />
-<br />
210 – 250<br />
210 – 240<br />
210 – 250<br />
170 – 250<br />
210 – 240<br />
210 – 270<br />
-<br />
210 – 260<br />
210 – 260<br />
240 – 310<br />
210 – 290<br />
2<br />
7 – 20<br />
25 – 45<br />
8 – 20<br />
20 – 40<br />
20 – 40<br />
10 – 20<br />
-<br />
15 – 18<br />
7 – 18<br />
1 – 4<br />
7 – 10<br />
- Anhang A: Eigenschaften <strong>und</strong> Anwendungen<br />
der austenitischen <strong>Gusseisen</strong>sorten<br />
(Diese Tabelle gab es<br />
bereits in DIN 1694; sie wurde jedoch<br />
aktualisiert).<br />
- Anhang B: Wärmebehandlung (Dieser<br />
Abschnitt wurde gegenüber DIN 1694<br />
erweitert <strong>und</strong> beschreibt kurz den Ablauf<br />
des besonders im Zusammenhang mit<br />
der Spannungsrisskorrosion wichtigen<br />
Spannungsarmglühens sowie der Wärmebehandlung<br />
zur Gefügestabilisierung<br />
bei hohen Temperaturen)<br />
- Anhang C: Zusätzliche mechanische<br />
<strong>und</strong> physikalische Eigen-schaften.<br />
(Wie bereits in DIN 1694, sind<br />
auch hier die Wertebereiche von<br />
besonderen Eigenschaften für die<br />
verschiedenen austenitischen <strong>Gusseisen</strong>sorten<br />
aufgeführt. Dies ist als<br />
Übersicht in Tabellen aufgeführt (vorm.<br />
Tabellen C.1 <strong>und</strong> C.2). Zusätzlich<br />
werden die Bezugswerte für die mechanischen<br />
Eigenschaften bei tiefen<br />
Temperaturen von EN-GJSA-XNiMn<br />
23-4 sowie die Bezugsdaten für mechanische<br />
Eigenschaften von austenitischem<br />
<strong>Gusseisen</strong> mit Kugelgraphit<br />
bei erhöhten Temperaturen angegeben).<br />
- Anhang D: Einfluss von Legierungselementen.<br />
(Der Einfluss von Legierungselementen<br />
wird kurz umris-<br />
1) Dieser Wert ist fraglich <strong>und</strong> von keiner Dokumentation belegt; möglicherweise handelt es sich um einen Wert für einen größeren Temperaturbereich.<br />
A min.<br />
-<br />
13 1)<br />
24<br />
13 1)<br />
20<br />
-<br />
-<br />
-<br />
16<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
11 – 24<br />
20 – 30<br />
11 – 24<br />
17 – 29<br />
18<br />
7 – 12<br />
-<br />
15 – 25<br />
5<br />
1 – 3<br />
4<br />
85 - 105<br />
112 –130<br />
120 – 140<br />
112 – 130<br />
85 – 112<br />
112 – 140<br />
130 – 150<br />
70 – 90<br />
140 – 150<br />
92 – 105<br />
90<br />
112 – 123<br />
Tabelle 3: Anhaltswerte für die physikalischen Eigenschaften der in EN 13835 genormten austenitischen <strong>Gusseisen</strong><br />
Werkstoffbezeichnung<br />
Kurzzeichen<br />
Normalsorte<br />
EN-GJLA-XNiCuCr15-6-2<br />
EN-GJSA-XNiCr20-2<br />
EN-GJSA-XNiMn23-4<br />
EN-GJSA-XNiCrNb20-2<br />
EN-GJSA-XNi22<br />
EN-GJSA-XNi35<br />
EN-GJSA-XNiSiCr35-5-2<br />
Sondersorte<br />
EN-GJLA-XNiMn13-7<br />
EN-GJSA-XNiMn13-7<br />
EN-GJSA-XNiCr30-3<br />
EN-GJSA-XNiSiCr30-5-5<br />
EN-GJSA-XNiCr35-3<br />
Werkstoffnummer<br />
EN-JL3011<br />
EN-JS3011<br />
EN-JS3021<br />
EN-JS3031<br />
EN-JS3041<br />
EN-JS3051<br />
EN-JS3061<br />
EN-JL3021<br />
EN-JS3071<br />
EN-JS3081<br />
EN-JS3091<br />
EN-JS3101<br />
Dichte<br />
[kg/dm 3 ]<br />
7,3<br />
7,4 –7,45<br />
7,45<br />
7,40<br />
7,40<br />
7,60<br />
7,45<br />
7,40<br />
7,30<br />
7,45<br />
7,45<br />
7,70<br />
Längenausdehnungskoeffizient<br />
(zwischen 20 <strong>und</strong><br />
200 °C)<br />
[mm/(m×K)]<br />
18,70<br />
18,70<br />
14,70<br />
18,70<br />
18,40<br />
5,00<br />
15,10 1)<br />
17,70<br />
18,20<br />
12,60<br />
14,40<br />
5,00<br />
Wärmeleitfähigkeit<br />
[W/(m×K)]<br />
39,00<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
39,00<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
12,60<br />
Spezifische<br />
Wärmekapazität<br />
[J/(g×K)]<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
46 – 50<br />
Spezifischer<br />
elektrischer<br />
Widerstand<br />
[mW×m]<br />
1,6<br />
1,0<br />
-<br />
1,0<br />
1,0<br />
-<br />
-<br />
1,2<br />
1,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Brinellhärte<br />
HB 2)<br />
120 - 215<br />
140 – 255<br />
150 – 180<br />
140 – 200<br />
130 – 170<br />
130 – 180<br />
130 – 170<br />
120 – 150<br />
120 – 150<br />
140 – 200<br />
170 – 250<br />
140 - 190<br />
Druckfestigkeit<br />
2) RD 2 [N/mm ]<br />
700 - 840<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
630 - 840<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Permeabilität<br />
(bei H =<br />
79,58 A/cm)<br />
1,03<br />
1,05<br />
1,02<br />
1,04<br />
1,02<br />
-<br />
-<br />
1,02<br />
1,02<br />
-<br />
1,10<br />
-<br />
3