Lehrbuch Arbeitspsychologie - Buch.de
Lehrbuch Arbeitspsychologie - Buch.de
Lehrbuch Arbeitspsychologie - Buch.de
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
8 Inhalt<br />
Teil IV<br />
Bewertung und Gestaltung von Arbeitstätigkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
1. Ziele arbeitspsychologisch orientierter Arbeitsgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
1.1 Erfahrungen aus <strong>de</strong>r Automobilindustrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
1.2 Belastungen am Arbeitsplatz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
1.3 Ziele und Kriterien humaner Arbeitsgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
1.4 Einfluss <strong>de</strong>r Ziele auf die Arbeitssystembewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
1.5 Ordnungspolitische Einflüsse auf die Arbeitsgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
2. Gestaltung <strong>de</strong>r Arbeitsumgebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />
2.1 Die bauliche Umwelt – ein vernachlässigter Gegenstand <strong>de</strong>r <strong>Arbeitspsychologie</strong>. . . 388<br />
2.2 Produktionsräume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />
2.3 Verwaltungs- und Bürogebäu<strong>de</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
2.4 Son<strong>de</strong>rräume: Pausen-, Liege- und Ruheräume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
2.5 Reinräume («clean rooms»). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
2.6 Schaltwarten, Überwachungsräume. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
3. Arbeitsplatz- und Arbeitsmittelgestaltung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />
3.1 Gestaltung <strong>de</strong>r Mensch-Maschine-Schnittstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />
3.1.1 Werkzeuge, Arbeitsmittel und Gegenstän<strong>de</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
3.1.2 Unmittelbare Eingabesysteme/Bedienteile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439<br />
3.1.3 Mittelbare Eingabesysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />
3.1.4 Informationsausgabesysteme/Anzeigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
3.1.5 Dialoggestaltung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
3.1.6 Bildschirmarbeitsplätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
3.2 Transportmittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
3.3 Beleuchtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
3.4 Farbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
3.5 Lärm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
3.6 Klima. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
3.7 Mechanische Schwingungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
3.8 Schadstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
4. Gestaltung <strong>de</strong>r zeitlichen und organisatorischen Bedingungen <strong>de</strong>r Arbeitstätigkeit . . . 495<br />
4.1 Zeitliche Bedingungen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
4.1.1 Begriff und geschichtliche Entwicklung <strong>de</strong>r Arbeitszeit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
4.1.2 Grundlagen <strong>de</strong>r Arbeits- und Betriebszeitgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500<br />
4.1.3 Arbeitszeitmo<strong>de</strong>lle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
4.1.4 Psycho-physische Bean spru chungen und Arbeitszeitmo<strong>de</strong>lle . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
4.1.5 Pausen und Erholzeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
4.2 Entgeltsysteme/-formen und Entgeltgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
4.2.1 Theoretische Konzeptionen zur Wirkung von Entgeltsystemen/-formen. . . . . 522<br />
4.2.2 Verbreitete Entgeltsysteme/-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526<br />
4.2.3 Entwicklungsten<strong>de</strong>nzen in <strong>de</strong>r Entgeltgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
4.3 Aufbau- und ablauforganisatorische Gestaltung von Arbeitstätigkeiten . . . . . . . . . . 537<br />
4.3.1 Gestaltung <strong>de</strong>r Aufbauorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
4.3.2 Gestaltung <strong>de</strong>r Ablauforganisation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
© 2013 by Verlag Hans Huber, Hogrefe AG, Bern<br />
Dieses Dokument ist nur für <strong>de</strong>n persönlichen Gebrauch bestimmt und darf in keiner Form vervielfältigt und an Dritte weitergegeben wer<strong>de</strong>n.<br />
Aus: Sonntag/Frieling/Stegmaier, <strong>Lehrbuch</strong> <strong>Arbeitspsychologie</strong>, 3. Auflage.