21.06.2013 Views

Hangaasuu Bilisummaa Journal Volume 1 - ULFO

Hangaasuu Bilisummaa Journal Volume 1 - ULFO

Hangaasuu Bilisummaa Journal Volume 1 - ULFO

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

isaan tajaajilaa ture. Egaa,<br />

Oromoonni gabbaarii yookaan<br />

ciisii tahan kun hoomisha<br />

handhuuraa isaanii tahe gabbaraa<br />

jiraachuu qafa otoo hin taane,<br />

karaa hundaa abbaa lafaa isaanii<br />

tajaajjiluyyu. John Markakis<br />

waayee kanaa, barroo (kitaaba)<br />

isaa fuulee 113 irratti kunoo akka<br />

kanaa gadii jedha**:<br />

"The gabbar was also required<br />

to provide landholder with<br />

necessities such as honey,<br />

meat, firewood, dried grass,<br />

and sundry other items. In<br />

addition labour service was<br />

required of him for a variety of<br />

purposes. The gabbar had to<br />

grind the landholder's share of<br />

grain, transport it to his<br />

residence in town, build his<br />

house, maintain his fences,<br />

care for his animals, and act as<br />

porter, messenger, and escort.<br />

Nor was the gabbar in a<br />

position to refuse any request<br />

of the landholder. Moreover,<br />

the gabbar was obliged to<br />

present gifts to the landholder<br />

on religious holidays and<br />

whenever the latter was<br />

promoted, married, had a son,<br />

went to perform military<br />

service, or returned from it."<br />

Uummanni Oromoo inni<br />

gabbaarii jedhame kun, akka<br />

Saamicha Lafa Oromoo VOLUME 1 SPRING 2010<br />

kanaa olitti arginutti gabra<br />

yookaan qixxee gabraa ti jechuu<br />

dha. Habashoonni gabra akka<br />

hoolaatti gabaa baasanii gurguru<br />

yookaan bituuyyu. Gabbaarii<br />

wanni isa gabra irraa adda isa<br />

taasisu, gabaadhaa bitamuu<br />

yookaan gurguramuu dhiisuu<br />

qofa. Kan uummanni Oromoo fi<br />

uummatoonni Kibbaa<br />

nafxanyoota gara-jabeeyyii,<br />

garaan bineensaa kanaaf hojjatan<br />

kana callaas miti. Akka<br />

ashkariittis mana keessa isa<br />

tajaajilu. Kun kan ilaalu abbaa<br />

warraa qofa otoo hin taane,<br />

maatii isaa hunda. Haati warraa<br />

isaa akka hojjattuu manaatti<br />

waan hunda jaraaf hojjatti.<br />

Ijoolleen isaas akkanuma. Sirna<br />

gabrummaa jibbisiisaa kana<br />

keessa, akkamitti uummanni<br />

keenya dabree akka as gayuu<br />

dandaye, kutaalee itti-aanan<br />

irratti wajjumaan ilaalla, mee<br />

"Haabultu dubbiin"!<br />

=== Hubachiisa miiljalee ===<br />

1) * Walaloon kunii fi kan biraas<br />

kanaan dura waan barreeffamee,<br />

gara Afaan Ingiliziitti hiikamee<br />

bayeef, namni feetan isa ilaalu<br />

dandeessu. Tamene Bitima: "On<br />

Some Oromo Storical Poems",<br />

1983, in: PAIDEUM 29, pp. 117-<br />

125. Yookaan : Griefenow-Mewis,<br />

Tamene Bitima: "Oromo Oral<br />

Poems Seen from Within (Eds.)",<br />

Koeln, 2004.<br />

2) **Bara Hayila Sillaasee namti<br />

Ameerikaa tokko, kan afaanota<br />

naannoo Gaafa Afrikaa irratti<br />

qorannoo adeemsisaa ture, horoo<br />

qorannoo dhaabbata addaddaa<br />

irraa argachuuf jedhee, uummata<br />

duraan Kuush Lixaa jedhamee<br />

beekamuuyyu: Waalayitaa,<br />

Gaamoo, Kuulloo-Kontaa,<br />

Shaakichoo, Kafichoo faa hortee<br />

Kuushii irraa addaan qooduun<br />

maqaa lagaa kenneefii: Omoo<br />

("Omotic") jechuun moggaase.<br />

Habashoonni dhalawwan Kuush<br />

addaan qoodanii barabaraan<br />

bituun waan sagantaa isaanii<br />

taheef, ennasuma kana fudhatanii<br />

"Omoo" jechuutti ka'ani.<br />

Harrallee beektota afaanii kan<br />

Oroppaa keessaa, warri kana hin<br />

fudhanne guutaniiru.<br />

Barreessitoonni fi dureewwan<br />

Oromoo dabrees kan Kuushota<br />

biroo kana fudhachuu hin qabani.<br />

Kan Habashoonni addaan nu<br />

qoqqoodanii hanga ammaattuu<br />

nu bitaa jiran ni gaya. Gayeen<br />

gayee dhaa, abadan nuti<br />

dhalawwaan Kuush diinaaf<br />

harka hin kenninu!<br />

3) John Markakis: "ETHIOPIA -<br />

Anatomy of a Traditional Polity",<br />

Oxford, 1974. <br />

<strong>Hangaasuu</strong> <strong>Bilisummaa</strong> 21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!