You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Punjab Times Vol <strong>15</strong>, Issue <strong>15</strong>, April 12, <strong>2014</strong> pMjfb tfeImjL sfl <strong>15</strong>, aMk <strong>15</strong>, 12 aprYl, <strong>2014</strong> (30)<br />
ibwjVf iek kmfl df kfrIgr pMCI<br />
hY. aPsos ik kiQq hrI kRFqI kfrn awj<br />
pMjfb dI DrqI qy Auh drKq nhIN ijnHF<br />
‘qy ibwjVy aflHxy ltkfieaf krdy sn.<br />
koeI vylf sI ipMzF dy bfhrvfr ikwkrF<br />
afid qy bysLumfr ibwjVy dyKy jf skdy sn.<br />
awj qF ieh inmfxy pMCI kdy kdfeIN ibjlI<br />
dy KMibaF ‘qy vI afpxy aflHxy pfAux leI<br />
mjbUr hn. dunIaF Br ivc ibwjVf pMCI<br />
dIaF sYNkVy pRjfqIaF hn. ibwjVy afpxy<br />
gulfeIdfr boql ijhy aflHixaF krky<br />
sfzf iDafn iKcdy hn. ienHF aflHixaF<br />
dy aMdr qF smJo surMgF hI ivCfeIaF<br />
huMdIaF hn.<br />
pMjfbI ivc ienHF aflHixaF leI vI<br />
ibwjVf sLbd hI hY. pr ies lyK ivc asIN<br />
afm qOr ‘qy ibwjVf sLbd ies ivsLysL pMCI<br />
leI hI vrqFgy. aPrIkf dy keI ibwjiVaF<br />
dy aflHixaF aMdr qF keI keI keI<br />
mMijLlF vfly Gr huMdy hn. sLfied ienHF<br />
dI igxqI sO qwk vI awpV jFdI hY. ieh<br />
Gr iek qrHF apfrtmYNt dI inafeIN hI<br />
huMdy hn. keI drKqF ‘qy aijhy aflHixaF<br />
dy JuMzF dy JuMz idKfeI idMdy hn. kuJ ibwjVy<br />
qF lwKF dI igxqI ivc mIlF qwk bsqIaF<br />
bxf ky rihMdy hn. ies sUrq ivc ieh<br />
KyqI df KUb nfs krdy hn. ibwjVy vDyry<br />
qOr ‘qy kIVy-mkOVy qy bIj KFdy hn. ieh<br />
afm qOr ‘qy grm KusLk dysLF ivc imldy<br />
hn. ieh kMizafly drKqF aqy pfxI dy<br />
iknfiraF ‘qy Augy qfV ijhy drKqF ‘qy<br />
afpxy aflHxy bxfAuxy psMd krdy hn.<br />
kMizafly aqy pfxI ivc Augy drKqF ‘qy<br />
bxfey aflHixaF qwk isLkfrI pMCI, swp,<br />
ikrlI afid CyqI kIqy phuMc nhIN skdy<br />
ies leI ienHF dyy aFzy aqy cUcy mihPUjL<br />
rihMdy hn.<br />
aflHxf bxfAux df kMm nr ibwjVf<br />
hI krdf hY. ieh lMbUqrf bIn vrgf<br />
aflHxf drKq afid dI tfhxI nfl Aultf<br />
tMigaf huMdf hY. hyTly pfsy pRvysL-duafr<br />
huMdf hY jo bhuq hI BIVf rwiKaf huMdf hY.<br />
aMdr GuMmxGyrIaF huMdIaF hn. ies qrHF<br />
iksy isLkfrI df Dur aMdr phuMcxf bhuq<br />
kTn huMdf hY. koeI hOslf kr hI lvy qF<br />
aMdr vVdy vVdy hI dm Guwt ky mr jFdf<br />
hY. hF, kuJ iksm dy ibwjiVaF dy<br />
ibwjVf-iek julfhf pMCI<br />
aflHixaF dy pRvysL do-do Puwt vI huMdy hn<br />
qy kuJ do pfisaF qoN vI KulHdy hn.<br />
nr ibwjVf afpxy aflHxy nUM mukMml<br />
kr lYx ipCoN afpxy KMB PVPVf ky mdIn<br />
ibwjVy df iDafn iKwcdf hY. mdIn ibwjVf<br />
aMdr jf ky aflHxy dI GoK krdI hY, Kfs<br />
qOr ‘qy surwiKaf dy idRsLtIkox qoN. jy psMd<br />
afvy qF TIk, nhIN qF isr Pyr idMdI hY.<br />
ihMd mhFdIp aqy dwKx pUrbI eysLIaf dy<br />
ibwjVy GrylU icVI vrgy hI huMdy hn, ieQoN<br />
qwk ik ienHF dI afvfjL vI icVI vFg icV<br />
icV ijhI hI huMdI hY. ies iKwqy dy ibjiVaF<br />
dI iksm df ivigafnk nF hI bfXf hY jo<br />
ik ihMdusqfnI sLbd hY. ies sLbd df<br />
ibwjVf sLbd nfl sujfqI sbMD hY.<br />
ivsLvfs kIqf jFdf hY ik ibwjVy<br />
afpxy aflHxy ivc gfry nfl jugnUM cMubyV<br />
idMdy hn qF ik rfq nUM rosLnI ho sky. pr<br />
ieh gwl shI nhIN hY. ieh imwtI dI vrqoN<br />
aflHxy nUM mjLbUq krn leI krdy hn.<br />
ibwjVf bhuq buDImfn pMCI hY. sVk kMZy<br />
bYTy keI qmfsLykfr ienHF qoN keI krqb<br />
krfAuNdy hn. ijvyN BoieM ‘qy iswky jF mxky<br />
afid iKlfr ky ienHF qoN cukfey jFdy hn.<br />
ibjVf Dfgy ivc mxky pro skdf hY. ieh<br />
iksy dy hwQoN iswkf Koh ky mflk kol phuMcf<br />
skdf hY, mflk dy iesLfry ‘qy imwTI golI<br />
cuwk ky iksy aOrq dy bulHF ‘qy itkf skdf<br />
hY. ies qoN iek iKzOxf qop vI clvfeI<br />
jFdI hY. suxn ivc afAuNdf hY ik bnfrs<br />
ivc igJfey hoey ibwjVy aOrqF dy mwQy qoN<br />
sony df itwkf lfh ky mncly gBrUaF dy<br />
hwQIN Dr idMdy sn. akbr dy jLmfny jF<br />
sLfied ies qoN vI pihlF ibwjVy qoN bhuq<br />
sfry krqb krvfey jFdy sn. mYN afp<br />
aijhy tirwk hOlIvuwz dy XUnIvrsl<br />
stUzIE ivc qwky sn.<br />
nr ibjVf afpxf aflHxf iksy<br />
tfhxI Auqy Gfh afid dy qIly dy vMgly<br />
ijhy bxf ky sLurU krdf hY. iPr kpVf<br />
buxn vFg hor qIilaF df qfxf bfxf<br />
buxdf jFdf hY. pihlF pihl ieh awD<br />
pucwDf ajLmfiesLI aflHxf hI bxfAuNdf hY.<br />
jy kol lMGdI iksy mdIn nUM ieh Bfa<br />
jfvy qF hI ies nUM sMpUrn krdf hY nhIN<br />
qF hor bxfAuxf sLurU kr idMdf hY. ies nUM<br />
bxfAux leI pMj sO PyrIaF aqy do hPqy<br />
df smF lwg jFdf hY. ies qrHF asIN dyKdy<br />
hF ik ibwjVy dI ijLMdgI dI bhuqI srgrmI<br />
afpxy aflHxy nUM iek klfmeI rUp dyx<br />
ivc hI lwg jFdI hY. ieh vI qF iek<br />
dIvfngI hI hY. AuNj nr qy mdIn ibwjVy<br />
keIaF nfl afsLkI inBfAuNdy hn.<br />
koeI hYrfnI vflI gwl nhIN ik ibwjVf<br />
sLbd ivc buxn dy Bfv hI hn. ies sLbd<br />
df AudBv ‘vy’ DfqU qoN hoieaf hY. ies<br />
DfqU ivc guMnHx, guMdx, buxn, lpytx<br />
afid dy Bfv hn. ibwjVf afpxf aflHxf<br />
guMddf jF buxdf hI hY. so, ies qoN ibwjVf<br />
dy arQF vflf bieaf, bXf jF bfXf sLbd<br />
bixaf. ‘v ‘DunI afm hI ‘b’ ivc bdl<br />
jFdI hY. meIaf isMG dy pMjfbI kosL ivc<br />
ies leI bXVf sLbd afieaf hY. so,<br />
sLbd ivkfs kuJ ies qrHF hoieaf, bwXf<br />
> bwXVf > ibwjVf. aMgryjLI ivc ibwjVy<br />
leI vIvr brz sLbd hY. ieQy vI Bfv<br />
buxn qoN hI hY. ‘vy’ qoN bXn sLbd bixaf<br />
qy iPr buxn, buxfeI, buxqI qy buxkr<br />
ijhy sLbd hoNd ivc afey. kbIr jI julfhf<br />
jfqI nfl sbMD rwKdy sn. AunHF dy kfiv<br />
ivc ies ikwqy nfl sbMDq keI sLbd aqy<br />
alMkfr imldy hn ijvyN “suMn sihj mih<br />
bunq hmfrI”, “buin buin afpy afp<br />
pihrfvAu”, “qnnf bunnf sBu qijE hY.”<br />
buxkr julfhy nUM kihMdy hn. mrfTI ivc<br />
ibwjVy leI ivxkr sLbd hY.<br />
pMjfbI df iek Tos sLbd hY ivAuNq.<br />
duafby ivc ies nUM byNq kihMdy hn ijvyN<br />
byNq lfAuxf. ivAuNq df arQ qrkIb jF<br />
jugq afid huMdf hY. muZly qOr ‘qy ies df<br />
Bfv hY, kpVy dI kft. isr ‘qy rwKI pMz<br />
afid dy Bfr dI coB jF sKqfeI qoN bcx<br />
leI kpVy jF Gfh PUs dy bxfey ibMny nUM<br />
isr ‘qy rwiKaf jFdf hY. ies df iek<br />
rupFqr ieMnU vI hY. ies sLbd ivc vI<br />
buxn jF guMdx dy hI Bfv hn. byx jF bYNq<br />
sLbd vI ies qoN bxy hn ikAuNik ies<br />
dIaF lckdfr CmkF qoN PrnIcr<br />
bxfieaf jFdf hY, “byn ibRC ky Kry<br />
smUhf.” vyX jF byx, vyx, byn afid<br />
aijhf smfn bxfAux vfly kfrIgr nUM<br />
ikhf jFdf hY. ieh sLbd iek vrxsLMkr<br />
sLbd<br />
JroKf<br />
bljIq bfsI<br />
Pon: 734-259-9353<br />
jfqI leI vI vriqaf jFdf jo bFs jF<br />
kfinaF afid df smfn bxf ky gujLfrf<br />
krdI hY. ies df arQ ivkisq ho ky<br />
sMgIqkfr vI ho igaf hY. ies sLbd df<br />
PfrsI rUp byd hY. bYNq kivqf dy iek rUp<br />
nUM vI kihMdy hn ijs ivc kvI afpxy<br />
kfivk Bfv guMddf hY. vyXu df iek arQ<br />
isr dI bodI vI huMdf hY ikAuNik ieh guMdI<br />
hoeI huMdI hY, “bDY byx isr AUco rKY.”<br />
pr kfhn isMG dy mhfn kosL ivc ieQy<br />
ies df arQ bFs hI idwqf hY jo glq<br />
mlUm huMdf hY. gMgf, jmnf aqy srsvqI<br />
dirafvF dy sMgm nUM iqrvyxI ikhf jFdf<br />
hY. pMjfb dy lok ieko QF qy guQmguwQf<br />
Augy bohV, ipwpl aqy inMm dy drKqF dy<br />
JuMz leI vI eyhI sLbd vrqdy hn. ies<br />
ivc vyxI Gtk spsLt Jlk irhf hY.<br />
Eq-poq df mUl arQ qfxy-bfxy dy rUp<br />
ivc hY. ieh bixaf hY Eqf (jo vy DfqU qoN<br />
bixaf+proqf (= prf+Eqf) qoN. proxf<br />
df pihlf rUp prfvy sI. gujrfqI ivc<br />
awj vI proxf dy arQ ivc prvoN sLbd<br />
hY, lihMdI ivc provxf hY. ies ivc prf<br />
qF agyqr hY, bfkI vy hI hY. hor ihMdafirafeI<br />
BfsLvF ivc ies dy sujfqI sLbd<br />
imldy hn. ies df BfropI mUl wei<br />
klipaf igaf hY ijs df arQ guMdxf<br />
ijhf hI inrDfrq kIqf igaf hY. ies qoN<br />
aMgryjLI df willow sLbd bixaf jo bYNq<br />
dI qrHF df iek lckdfr drKq huMdf hY.<br />
iesy qrHF withe aqy withy sLbdF dy vI<br />
ieho arQ huMdy hn qy ienHF df sbMD vI<br />
iesy mUl nfl hY. rUsI, grIk, lfqInI,<br />
ilQUeynIan, jrmn afid anykF BfsLfvF<br />
ivc ies dy sujfqI sLbd imldy hn.<br />
ijs nvIN idwlI dI mYN gwl krn lwgF<br />
ies nUM jfrj pMjm ny 12 dsMbr 1911<br />
nUM purfxI idwlI ivcoN kwZ ky brqfnvI<br />
srkfr dI rfjDfnI vjoN bxfieaf sI. Aus<br />
qoN 10 hPqy pihlF qwk idwlI pMjfb df hI<br />
iek aMg sI. nvIN idwlI df asl sQfn<br />
phfVgMj qy sPdrgMj ivcfly rfiesInf<br />
phfVI dy afly duafly sI. ies phfVI `qy<br />
jfrj pMjm ny nvyN skwqryq dI AusfrI<br />
krvfeI. ies dy inrmfqf qyjf isMG milk<br />
qy sr soBf isMG sn. pihlf afrkItYkt<br />
dy dUjf Tykydfr. pRisD lyKk qy pwqrkfr<br />
KuÈvMq isMG Tykydfr soBf isMG df puwqr<br />
sI qy qyjf isMG df jvfeI. myrI swjrI<br />
PyrI sujfn isMG pfrk dy afly duafly<br />
GuMmdI hY, ijs nUM soBf isMG ny afpxy<br />
ipqf dI Xfd `c bxvfieaf sI. KuÈvMq<br />
isMG dI irhfieÈ vI ies pfrk `c hI sI.<br />
nvIN idwlI skwqryq gurduafrf rkfb<br />
gMj qy gurduafrf bMglf sfihb dI buwkl<br />
ivc pYNdf hY. ienHF gurDfmF dI syvf iswK<br />
sUrmy bGyl isMG ny Èfh aflm qoN idwlI<br />
Piqh krky qy Aus qoN iqMn lwK rupey vsUl<br />
ky krvfeI qy ienHF gurDfmF dy nF keI<br />
murwby ËmIn vI lgvfeI.<br />
myrI swjrI PyrI df arMB gurduafrf<br />
rkfb gMj dI buwkl ivc Ausry lwKI Èfh<br />
vxjfrf hfl ivc pRvyÈ nfl hoieaf ijQy<br />
sYNkVy imwqr, mMqrI qy jQydfr sfihbfn<br />
dI afÈIrvfd nfl pMjfbI XUnIvristI dy<br />
Aup kulpqI zf[ jspfl isMG dI spuwqrI<br />
bnIq kOr df anMd kfrj s[ crnjIq<br />
isMG syTI dy byty krnbIr isMG nfl bVy<br />
hI ÈrDf BfvI mfhOl ivc hoieaf. iswK<br />
nvIN idwlI ivc iek idn<br />
sMgqF ny ieh hfl vxjfrf dI Xfd ivc<br />
bxvfieaf hY ijs ny gurU qyg bhfdr df<br />
lfvfrs hoieaf DV cFdnI cOk vfly ÈhIdI<br />
asQfn qoN afpxy Gr lY aFdf sI qy AunHF<br />
dy sskfr nUM Byd Biraf bxfAux leI<br />
afpxy Gr nUM awg lf ky PUk idwqf sI.<br />
nfnk kohlI<br />
myrI aglI Tfhr iqlk ibRj qy mfqf<br />
sMudrI ivckfr pYNdy pMjfbI Bvn ivc sI<br />
ijhVf iek qrHF nfl nvIN idwlI nUM purfxI<br />
idwlI nfloN inKyVdf hY. ieh pMjfbI sfihq<br />
sBf nvIN idwlI df muwK dPqr hY. sBf dI<br />
ies vfrI vflI bYTk ivc sBf dI<br />
kfrjkfrI `coN ies dy skwqr ipafrf isMG<br />
qy zfierYktr krnjIq isMG nUM ivdfiegI<br />
dy ky AunHF dI QF afAux vfly blbIr<br />
mfDopurI qy bldyv isMG bwDx leI rfh<br />
KolHxf vI sI. ieh kfrvfeI 90 sflf sohx<br />
lfl Btnfgr aqy sBf dI cyarprsn<br />
zf[ ryxukf isMG dI hfËrI ivc bVy hI<br />
slIky qy KlUs nfl nypry cVHI.<br />
myry PyrI dI afKrI Tfhr sujfn isMG<br />
pfrk ivKy svrgI KuÈvMq isMG df Auh<br />
Gr sI ijQy Aus dy iek mwdfh nfnk<br />
kohlI ny afpxy vloN KuÈvMq isMG nUM Aus<br />
dI hI ÈYlI ivc cyqy krn df ZukvF pRbMD<br />
kIqf hoieaf sI. ieQy plfinMg kimÈn<br />
dI mYNbr seIdf hmId hI nhIN, KuÈvMq<br />
isMG dI iek bhuq hI bxdI PbdI gvFZx<br />
idlÈfd vI hfËr sI jo afpxy vloN iek<br />
vwzf Qfl kbfb df lY ky phuMcI hoeI sI.<br />
idlÈfd iPlmI adfkfr iProË Kfn dI<br />
BYx hY qy iek vyly Aus df nF pfiksqfn<br />
dy pRDfn mMqrI nvfË ÈrIP dI nËry cVHn<br />
vflIaF `c sB qoN Auqy boldf sI.<br />
KuÈvMq isMG dy sfry mwdfh Aus dy<br />
asUlF df pflx kridaF GMtf Br vI<br />
nhIN sn Tihry. AuNj vI AunHF df mn<br />
KuÈvMq isMG dI Aus kursI nUM KflI vyK<br />
ky Br afAuNdf sI ijs ivc KuÈvMq isMG<br />
ibrfjmfn nhIN sI. Kfx-pIx qy mOjmyly<br />
vflI ies mihiPl nUM pMjfbI vfly<br />
‘vwzf krnf’ vI kihMdy hn qy hMgfmf vI.<br />
ieh mihiPl qF ies leI hMgfmf ho inbVI<br />
ik ies df bIVf cuwkx vflf nfnk kohlI<br />
KuÈvMq isMG dy GroN qurn lwigaF Aus dy<br />
inwjI vfÈrUm dy kol Zih ky Kqm ho igaf.<br />
Aus vyly Auhdy kol hornF qoN ibnf Aus dI<br />
pqnI prmjIq qy KuÈvMq isMG df bytf<br />
rfhul isMG vI sn. rfhul ny nfnk kohlI<br />
nfnkI hFs<br />
dI pYirs bYTI bytI qy kuvYq aqy amrIkf<br />
rihMdy dovF byitaF nUM ies sogI Kbr qoN<br />
jfxU krvfieaf. KuÈvMq isMG dy kmry dI<br />
dihlIË nyVy ZwTy nfnk kohlI dI dyh nUM<br />
zfktr vloN imRqk qsdIk kIqy jfx `qy<br />
inwk<br />
suwk<br />
gulËfr isMG sMDU<br />
Sandhugulzar@yahoo.com<br />
Aus dy Gr phuMcfieaf igaf, nvIN idwlI<br />
ivc mYN afpxy ies idn nUM rwb df Bfxf<br />
mMnx vflI ÈRyxI ivc hI pf skdf hF.<br />
pRYs klwb dI nvIN pRDfn:<br />
cMzIgVH dI pRYs klwb pwqrkfrI nfl<br />
sbMDq dysL dIaF sB klwbF nfloN sOKI qy<br />
amIr mMnI jFdI hY. ies df jnm myry<br />
idwlIEN cMzIgVH afAux qoN 3 dhfky pihlF<br />
hoieaf. ies dy anykF pRDfn afey qy gey<br />
pr hux qwk iksy mihlf nUM ies dI pRDfn<br />
bxn df mOkf nhIN imilaf. nfnkI hFs<br />
pihlI mihlf pRDfn hY. Aus df pMjfb,<br />
hirafxf, cMzIgVH dIaF iqMn srkfrF nfl<br />
vfh pvygf. Auh cMgy kwd vflI pwqrkfr<br />
hY. awgy qoN klwb dIaF gqIivDIaF df<br />
ruK iks pfsy jFdf hY, smyN ny dwsxf hY.<br />
Auh myry jwdI ielfky dI jMmpl hY qy myry<br />
imwqr surjIq hFs dI bytI.<br />
aMiqkf: (bÈIr bdr)<br />
Aujfly apnI XfdoN ky<br />
hmfry sfQ rihny do,<br />
nf jfny iks glI myN<br />
iËMdgI kI Èfm ho jfey.