Καρδιολογική Γνώμη - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ...

150 Ε. Φραγκοπούλουτην κατανάλωση κρασιού τα φαινολικά συστατικά ενσωματώνονταιστην λιποπρωτεΐνη LDL 18 . Πρέπει επίσης να τονισθείότι τα φαινολικά συστατικά υφίστανται ενζυμικές τροποποιήσειςστο στομάχι και το λεπτό έντερο και μετατρέπονταισε γλυκουρονιωμένα-, θείο-, ακέτυλο- και μέθυλοπαράγωγα.Για αυτό το λόγο ολοένα και περισσότερες μελέτεςεξετάζουν την βιολογική δράση των μεταβολιτών τωνφαινολικών ενώσεων.Μεταγευματική κατάσταση καιαθηροσκλήρωσηΚατά τη μεταγευματική κατάσταση, στην οποία βρίσκεταιο οργανισμός αμέσως μετά την κατανάλωση ενός γεύματος,λαμβάνει χώρα μια ποικιλία αντιδράσεων. Μετά από κάθεγεύμα γνωρίζουμε ότι τα επίπεδα γλυκόζης, ινσουλίνης,ελεύθερων λιπαρών οξέων και τριακυλογλυκερολών αυξάνονται.Η κατάσταση αυτή συνήθως συνοδεύεται με αυξημένοοξειδωτικό στρες, αυξημένη φλεγμονή, αυξημένη δυσλειτουργίατου ενδοθηλίου, υπερπτητικότητα και ενεργοποίησητου συμπαθητικού συστήματος.Η μεταγευματική κατάσταση θεωρείται ότι μπορεί να δημιουργήσειένα περιβάλλον ευνοϊκό για την ανάπτυξη τωναθηρωματικών παραγόντων κινδύνου και της στεφανιαίαςνόσου, δεδομένου ότι στην εποχή μας οι περισσότεροι άνθρωποιβρίσκονται διαρκώς σε μεταγευματική φάση. Ο Zilversmithκαι οι συνεργάτες του 19 το 1970 συνέδεσαν πρώτηφορά την αθηροσκλήρωση με τη μεταγευματική κατάσταση.Έκτοτε πολλές μελέτες συσχέτισαν τη μεταγευματική φάσημε τη δυσλειτουργία ενδοθηλίου, την παρουσία ενεργοποιημένωνφλεγμονωδών κυττάρων στον οργανισμό, διαταραχέςστο σύστημα πήξης και την εμφάνιση οξειδωτικούστρες 22-30 . Παράλληλα έγινε κατανοητό ότι ο καρδιαγγειακόςκίνδυνος αποτελεί άμεση συνάρτηση του μεταγευματικούμεταβολισμού και κυρίως της μεταγευματικής υπεργλυκαιμίαςκαι λιπαιμίας.Η κατανάλωση ενός γεύματος φαίνεται να προκαλεί άμεσεςμεταβολές στα συστατικά του πλάσματος, αφού όπωςπαρατηρείται σε φυσιολογικά άτομα η συγκέντρωση τόσοτων λιποειδών όσο και της γλυκόζης και της ινσουλίνης αυξάνονταιαυτόματα μετά το πέρας των γευμάτων. Σε υγιείςανθρώπους η ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα παρουσιάζεισυνεχείς διακυμάνσεις αλλά με μικρές αυξομειώσεις. Συνήθως15 λεπτά μετά την κατανάλωση ενός πλούσιου σευδατάνθρακες γεύματος η γλυκόζη φτάνει στο υψηλότεροσημείο, ενώ μέσα σε μια ώρα από την κατανάλωση του πέφτειστις φυσιολογικές της τιμές 23 . Η μεταγευματική λιπαιμίααποτελεί μία κατάσταση που λαμβάνει χώρα υπό φυσιολογικέςσυνθήκες αρκετές φορές την ημέρα. Το διατροφικάπροσλαμβανόμενο λίπος που μεταφέρεται στα χυλομικρά,τα οποία μπορούν να αποδώσουν τις τριακυλογλυκερόλεςστους διάφορους ιστούς προς αποθήκευση (λιπώδης ιστός)ή προς άμεση χρήση τους (καρδιά, μύες). Η μεταγευματικήάνοδος των τριακυλογλυκερολών στο αίμα διαρκεί περίπου6-8 ώρες σε υγιείς νορμολιπιδαιμικούς εθελοντές ενώ σεπαθολογικές καταστάσεις είναι παρατεταμένη 24 .Τόσο η μεταγευματική γλυκαιμία όσο και η μεταγευματικήλιπαιμία φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένη φλεγμονή καιοξειδωτικό στρες 21 . Η έκταση που θα λάβουν χώρα αυτάτα φαινόμενα μετά τη λήψη ενός γεύματος φαίνεται να εξαρτάταιαπό μη διατροφικούς αλλά και διατροφικούς παράγοντες.Στους μη διατροφικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνεταισυνήθως κάποια παθολογική κατάσταση όπως η παχυσαρκίακαι ο διαβήτης αλλά και χαρακτηριστικά του τρόπουζωής όπως η καθιστική ζωή. Οι παραπάνω καταστάσειςφαίνεται ότι επιβαρύνουν την μεταγευματική απόκριση τουοργανισμού. Οι διατροφικοί παράγοντες έχουν να κάνουνμε τη σύσταση του γεύματος και συγκεκριμένα με το θερμιδικότου περιεχόμενο, το γλυκαιμικό του δείκτη και τη σύστασητου σε λιπαρά. Για παράδειγμα, ο Nappo και οι συνεργάτεςτου 25 έδειξαν ότι ένα γεύμα πλούσιο σε λιπαρά(50 g λίπους, 50 g υδατανθράκων) αυξάνει τον TNFa, τηνIL-6, το sICAM-1 και το sVCAM-1 σε υγιείς εθελοντές καισε μεγαλύτερο βαθμό σε διαβητικούς εθελοντές. Αντίθεταένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες (144 g υδατανθράκων,17 g λίπους) αυξάνει τους προ-φλεγμονώδεις μεσολαβητέςκαι τα μόρια προσκόλλησης μόνο στους διαβητικούςεθελοντές. Επιπλέον ο Dickinson και οι συνεργάτες του 26έδειξαν ότι ένα γεύμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη ενεργοποιείτον μεταγραφικό παράγοντα NF-κB, που εμπλέκεταιστην έκφραση προ-φλεγμονωδών μεσολαβητών, σε αντίθεσημε ένα γεύμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Όσον αφοράτο οξειδωτικό στρες μελέτες έχουν δείξει μια θετική συσχέτισημεταξύ των μεταγευματικών επιπέδων γλυκόζης καιτριακυλογλυκερολών με δείκτες οξειδωτικού στρες τόσοσε υγιείς όσο και σε διαβητικούς ασθενείς 27,28 .Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι η μεταγευματική κατάστασησχετίζεται και με αλλαγές στα επίπεδα των παραγόντωναιμόστασης καθώς και στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων29,30 . Από τους παράγοντες που έχουν βρεθεί να αυξάνονταιμεταγευματικά μετά από την λήψη ενός λιπαρούγεύματος είναι ο παράγοντας VII 29 . Παρόλα αυτά δεν έχειαποδειχθεί ότι η μεταγευματική αύξηση του παράγοντα VIIσχετίζεται με παραγωγή θρομβίνης αφού τα επίπεδα τουθραύσματος 1+2 της προθρομβίνης (δείκτης σχηματισμούτης θρομβίνης) και το σύμπλοκο θρομβίνης-αντιθρομβίνηςδεν μεταβάλλονται με την κατανάλωση υψηλού σε λιπαράγεύματος. Επιπρόσθετα, κάποιες μελέτες (όχι όλες) έχουνδείξει ότι ο αναστολέας του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου(plasminogen activator inhibitor type 1, PAI-1 αυξάνεταιμεταγευματικά μετά τη λήψη ενός λιπαρού γεύματος 31 .Όσον αφορά την συσσώρευση των αιμοπεταλίων υπάρχουνμελέτες, που δείχνουν ότι μειώνεται μεταγευματικά και άλλεςπου καταλήγουν στο αντίθετο συμπέρασμα 32,33 . Προηγούμενημελέτη της ερευνητικής μας ομάδας έδειξε ότι μεταγευματικά(μετά την κατανάλωση ραφιναρισμένου ελαιολάδουκαι ψωμιού) τα αιμοπετάλια ήταν πιο ευαίσθητα στηνεπαγόμενη από ADP συσσώρευση αιμοπεταλίων ενώ μια