Pismo do pobrania w całości — pdf - Rocznik PRUTHENIA

24 Jerzy Kolendowiem znajdowany najczęściej wśród detrytów roślinnych, czyli różnegorodzaju wodorostów i gałęzi wyrzucanych na brzeg przez fale.Powyższy opis sposobu zdobywania bursztynu zasługuje na specjalnąuwagę, ponieważ mamy tu do czynienia z dość rzadkim przypadkiem,kiedy to informacje Tacyta możemy zweryfikować przy pomocy naszejwspółczesnej wiedzy. Ze względu na precyzję opisu musiały być to informacjepochodzące od naocznego świadka zbierania bursztynu, którymbył jakiś Rzymianin czy też Rzymianie, którzy dotarli bezpośrednio nadBałtyk.Być może opis Estiów zawiera jeszcze jeden element, który świadczyo bezpośredniej obserwacji jakiegoś Rzymianina. Jest to stwierdzenie:„zboża i inne płody uprawiają — jak na niedbałych zazwyczaj Germanów— cierpliwie”. Twierdzenie takie mogło pochodzić od obserwatora,który dotarł do Estiów w okresie wykonywania pewnych prac jakżniwa. Informacja poczyniona w tym okresie została uogólniona i wtopionaw pewne schematy myślenia o ludach barbarzyńskich. Estiowie stanowilibywyjątek wśród Barbarzyńców, którzy, według pewnych stereotypowychopinii cechowali się lenistwem.Bardzo prawdopodobnym wydaje się przypuszczenie, że tym obserwatorem,mógł być eques Romanus, wysłany z misją zwiadowczą, któryza Nerona objechał wybrzeża i punkty handlowe (commercia) nad Bałtykiem.Nie można jednak całkowicie wykluczyć, że mamy tu do czynieniaz informacjami uzyskanymi od kupców rzymskich docierających natereny dostarczające bursztyn.W źródłach pisanych mamy kilka informacji, które mogą świadczyćo jakichś wczesnych próbach przenikania na tereny dostarczające bursztyn.Pochodzą one z I w. i pierwszych dziesięcioleci II w., t.j. z okresu,kiedy napływ importów rzymskich na tereny nadbałtyckie był jeszczedość ograniczony. O przenikaniu kupców rzymskich świadczy przekazFilemona, pisarza greckiego tworzącego przed 77 r. n.e., autora pracyo wybrzeżu „Oceanu Północnego”, czyli o wybrzeżu Morza Północnegoi Bałtyku, który pisze, „że bursztyn stanowi minerał kopalny i że wydobywasię go w dwóch miejscach Scytii: w jednym miejscu białyi koloru wosku nazywany electrum, w drugim zaś żółty [czerwonozłocisty,brunatny, rudy], nazywany sualiternicum” 39 . Określenie „Scythia”u Filemona nie musi odnosić się do Ukrainy i do bursztynu występującegona tym terenie. Wiemy bowiem, że to pojęcie geograficzne bywałorozciągane na obszary sięgające aż po „Ocean Północny” Tak więc39Tekst Filemona jest cytowany przez Pliniusza Starszego, Naturalis Historia XXXVII, 33.