Pismo do pobrania w całości — pdf - Rocznik PRUTHENIA

26 Jerzy Kolendo1. Południowy czy raczej południowo-wschodni. Wymieniane są tu nazwyGytonów, koło rzeki Vistula, poniżej Wenedów, następnie Finnówi trzech innych jeszcze ludów, aż do źródeł Wisły, raczej źródełwschodnich tej rzeki, które możemy identyfikować z Sanem 42 .2. Wschodni opisany w następujący sposób przez Ptolemeusza: „Bardziejku wschodowi od wymienionych [ludów] siedzą poniżej WenedówGalindowie (Galindai), Sudinowie (Sudinoi) i Stawanowieaż do Alanów”. Tych ostatnich należy lokalizować nad Morzem Czarnym,u stóp Kaukazu.3. Północno-wschodni czyli nadmorski. Wg Ptolemeusza „wybrzeże oceanuciągnące się poza zatoka Wenecką zajmują Weltowie, ponadnimi Osiowie następnie Karbonowie mieszkający na najdalszejpółnocy”. Na szczególną uwagę zasługuje informacja mówiąca, żeOsiowie mieszkali ponad Weltami, czyli w pewnym przybliżeniu napółnoc (czy raczej na północny-wschód) od nich. Rzymianie zdawalisobie więc sprawę z faktu, iż wybrzeże Bałtyku na wschód od ujściaWisły biegnie od południowego-zachodu w kierunku północnegowschodu.Podobnie rysuje się przebieg linii brzegowej Bałtyku ustalany,jak już widzieliśmy, dzięki podawaniu współrzędnych ujść rzekwpadających do morza.Po tej prezentacji danych Ptolemeusza należy przystąpić do ichszczegółowej interpretacji, pamiętając jednak, że może znajdować się tudużo różnych pomyłek wynikających z kompilacyjnego charakteru pracygeografa aleksandryjskiego. Kluczową rolę odgrywa tu lokalizacja Wenedów(Venedi) wg Pliniusza i Ptolemeusza a Wenetów (Veneti, Venethiwg Tacyta). Są oni umieszczani albo nad Bałtykiem, na wschód od Wisły(Pliniusz Starszy, Ptolemeusz), albo też w Europie Wschodniej wg Tacyta,który lokalizuje ich pomiędzy Peucynami-Bastarnami zajmującymi stepynadczarnomorskie a Fennami, których należy wiązać z obszarami północnymidzisiejszej Rosji 43 .42J. Kolendo, Lugiowie Burowie oraz Burowie. Przyczynek do interpretacji sytuacji polityczneji kulturowej Europy barbarzyńskiej w końcu I wieku i w II wieku n.e.,[w:] COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w EuropieŚrodkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, red.J. Andrzejowski, Warszawa 1999, s. 217–23743 J. Kolendo, Wenetowie w Europie środkowej i wschodniej. Lokalizacja i rzeczywistośćetniczna, [w :] Świat antyczny..., t. I, s. 85–106; W. Nowakowski, Od Galindai do Galindite,s. 85–89; idem, Barbarzyńcy nad wschodnim Bałtykiem. Konfrontacja tekstu„Germanii” Tacyta i danych archeologicznych, Studia i Materiały Archeologiczne, 9,1992, s. 91–99; idem, U źródeł etnogenezy Bałtów i Słowian – Wenetowie Tacytaw świetle archeologii, [w:] CONCORDIA. Studia…, s.187–191; idem, Korzenie Prusów...,s.24–25.