Pismo do pobrania w całości — pdf - Rocznik PRUTHENIA

316 Grzegorz Białuńskiniemieckiego (dosłownie ‘różana dolina’, ale też w znaczeniu ‘pastwisko’),to jednak wskazuje, że obszar ten był wcześniej zagospodarowany. Towspółgra z sąsiednim przypuszczalnym pruskim ośrodkiem w Grabowie,jak też grodziskiem (jednak o nieznanej chronologii) położonym na granicyRożentalu i dzisiejszego Byszwałdu, na wschód od rzeczki Elszka 167 .ZakończenieNiniejszy szkic w żadnym wypadku nie może być traktowany jakoostateczne opracowanie, co najwyżej jako wstępne rozpoznanie tematu.Rozważania podjęto jedynie w oparciu o dostępny materiał źródeł drukowanychoraz toponomastykę, rzadko wspomagając się materiałem archeologicznym.Mimo to ustalenia wydają się być obiecujące, przynajmniejjako punkt wyjścia do dalszej interdyscyplinarnej dyskusji naukowej:1. Granice ziemi lubawskiej wyznaczone w czasach krzyżackich miałysztuczny charakter, oparty głównie na przebiegu cieków wodnych.W okresie pogańskim przebieg granic był w rzeczywistości bardziejskomplikowany i w wielu miejscach odbiegał od znanej nam granicyz dokumentów XIV w.2. Prawdopodobnie pierwszego polskiego podboju ziemi lubawskiej dokonałBolesław Kędzierzawy, choć utracił ją po 1166 r. Najpewniejponownego, znowu bardzo krótkotrwałego podporządkowania tej ziemidokonał Kazimierz Sprawiedliwy (ok. 1192–1194), a potem raz jeszczena krótko udało się to wojewodzie Konrada Mazowieckiego – Krystynowi.Najpóźniej w 1216 r. Mazowszanie tracą jednak zwierzchnośćnad nią, gdyż nobilowie pruscy z Surwabuną na czele poddają się biskupowiChrystianowi.3. Kolejne istotne ustalenie, to przynależność ziemi lubawskiej do Prus,nie kwestionowana nawet przez książąt mazowieckich! Pozwala to najeszcze dalej idący wniosek, że należała ona do Prusów przynajmniejod czasów panowania piastowskiego nad Mazowszem (druga połowaX w.).nięci i uprowadzeni przez rabusiów. Szczęśliwie udało im się zbiec. Wkrótce potem pobralisię i żyli szczęśliwie, aż do czasu, kiedy na ich osadę napadli Krzyżacy. Ci spalili osadę,pomordowali część mieszkańców, w tym żonę pomocnika garncarza. Ten pełen smutkuponownie skrył się w dolinie róż, a od jego imienia nazwany został strumień przepływającyprzez dolinę – Biedasz(ek). Zważywszy na to, że jest to podanie wyjątkowo dokładnei dosyć skomplikowane w wydarzenia, wpływ późniejszej „uczoności”, wydaje się nie ulegaćwątpliwości (dziękujemy Panu dr. Jerzemu M. Łapo za uwagi dotyczące wiarygodnościtego podania, jak też inne uwagi dotyczące tego opracowania). Podanie znajduje sięw J. Śliwiński, op. cit., s. 301, przywilej lokacyjny Rożentala zob. PU, Bd. IV, nr 506 (regest).167G. Liek, op. cit., s. 11–12.