De Boom en het Rizoom

gericht op concrete probleemoplossing. In deze categorie netwerken gaat
het in het bijzonder om partijen die zich buiten de overheid om organiseren,
in eerder werk door ons getypeerd als ‘doe-het-zelf-democratie’ (Van Twist
et al, 2008). De voorbeelden hiervan zijn talrijk. Steeds gaat het om partijen
die activiteiten ontplooien in een domein waarin de overheid ook actief is,
soms zelfs overheidstaken op eigen initiatief en verantwoordelijkheid gaan
overnemen. De overheid krijgt dan als het ware concurrentie vanuit
maatschappelijke initiatieven. We noemen hier omwille van de consistentie
en vergelijkbaarheid in de redenering opnieuw twee voorbeelden uit het
domein van Suwi en het domein van VROM, maar er zijn talrijke andere
voorbeelden te noemen.
Een interessant voorbeeld uit het Suwi-domein is het zogenaamde
‘Poortwachterscentrum’ (PWC). In sommige regio’s in Nederland werken
verbanden van werkgevers, vaak langs de lijnen van lokale ondernemersverenigingen,
samen in het herplaatsen van mensen. Als bij het ene bedrijf
mensen overbodig dreigen te worden, bijvoorbeeld door verlies van
werkgelegenheid of door ‘slijtage’, dan meldt een werkgever de betreffende
persoon aan bij andere werkgevers die dan nagaan of de betreffende
persoon een vacature bij een ander in zou kunnen vullen. Stratenmakers
kunnen bijvoorbeeld rond hun veertigste worden aangemeld en met een
beperkte omscholing in dienst worden genomen als vorkheftruckchauffeur
bij een ander bedrijf. De nieuwe werkgever bespaart zich de kosten van
werving en selectie en de kosten voor onvervulde vacatures. De oude
werkgever hoeft geen kosten als gevolg van de Wet Poortwachter te maken.
Voor de stratenmaker is het voordeel dat hij duurzaam werkt houdt en van
‘werk naar werk’ wordt begeleid, wat voor zijn arbeidsmarktpositie,
rechtspositie en persoonlijke omstandigheden aangenamer is. Ook de
overheid geniet voordelen, omdat de kosten die werkgevers vanuit de Wet
Poortwachter moeten maken niet opwegen tegen de risico’s en kosten van
de overheid om vanuit een uitkering naar werk te begeleiden. Van werk’
naar werk’ is onder nagenoeg alle omstandigheden voor de overheid
gunstiger dan ‘van uitkering naar werk’.
Interessant aan de bestaande PWC’s is – naast het concept – dat ze zijn
ontstaan vanuit lokaal initiatief van ondernemers. Er is uiteraard de prikkel
van de overheid vanuit de Wet Poortwachter, maar het idee om tot een
lokale ‘markt’ te komen is door ondernemers vanuit welbegrepen eigen
De Boom en het Rizoom | 27