publieke waarde

vervormen in de interactie. Nieuwe ideeën veranderen het bestaande en
vernieuwen zelf weer door het contact met de in praktijken, routines en
instituties ingesleten bestaande modellen van sturing.
Zo bezien is de praktijk van sturingsmodellen en praktijken er één van
variëteit. We zien geen opeenvolging van zuivere modellen, maar een
voortdurende vermenging van vormen van sturing. Er bestaan allerlei
vormen naast elkaar, die zich steeds tot elkaar moeten verhouden. Vermaatschappelijking
wint nu aan kracht, maar het krijgt invulling in een
context die sterk door de principes uit het linker deel van figuur 2 is gekleurd.
In de routines en procedures is het denken over verantwoorde en
geplande prestaties ingebakken, terwijl de praktijk van het netwerk en
het overlaten aan burgers vanuit andere principes begint. Publieke waarde
ontstaat niet in een omslag van het ene naar het andere model, maar door
staps- en schoksgewijze integratie van de verschillende uitgangsposities.
Daarin moet overbrugging gevonden worden tussen het nieuwe en het
bestaande, tussen het traditionele en het moderne. De uitdaging die de
pop-up bibliotheek oproept is daarmee ook niet alleen hoe er ‘meer’ van
dergelijke initiatieven kunnen ontstaan, maar ook hoe de bestaande
patronen in het publieke domein zich er toe gaan verhouden.
Het openbaar bestuur bevindt zich wellicht in een transformatie of transitie,
maar die is van een heel andere orde dan doorgaans met die woorden
bedoeld: het is geen radicale verandering naar iets nieuws, maar een aanpassing
aan nieuwe praktijken. Het systeem draait niet op zijn kop, maar
moet zich opnieuw gaan verhouden tot andersoortige principes. Daarin
zal veel bij het oude blijven, terwijl andere delen moeten veranderen.
Welke activiteiten, taken en opvattingen tot welke categorie – veranderen
of blijven – behoren zal de tijd uitwijzen. We gaan wellicht een volgende
fase in, maar dan vooral één van vermenging en een toenemende variëteit.
Dat vereist niet zozeer het instellen op ‘het nieuwe’, maar vooral het kunnen
omgaan met het meervoudige. Niet het wegleggen van het bestaande,
maar het opnieuw op elkaar afstemmen van wat goed is aan de traditionele
praktijk en de nieuw ontwikkelende vormen. Eerder synchroniseren
dan transformeren. Radicale aanpassing in plaats van grootschalige
vernieuwing.
Zo worden sturing en het organiseren van publieke waarde steeds meer
een zaak van en. Het is niet zozeer het vermogen om een nieuw repertoire
eigen te maken, maar de kunst om te herkennen welke vorm het beste
past bij welke situatie. Daar hoort bij dat in netwerken de keuze voor de
vorm steeds minder bij de overheid zelf komt te liggen. De keuze voor de
Pop-up publieke waarde 43