C A D W Y N LFRYN Teulu Talfryn oddi ar arfordir Llangrannog, Haf 2001
MAGU'N DDWYIEITHOG YN HYBU'R GYMRAEG Wyddoch chi mai'r ffordd orau í sicrhau dyfodol yr iaith Gymraeg yw drwy annog darpar rieni a rhieni ifanc i ddefnyddio Cymraeg gyda'u plant? Mae'r prosiect trosglwyddo iaith, a ddatblygwyd gan Fwrdd yr Iaith Gymraeg, yn gweithio yn y gymuned i ddangos manteision dwyieithrwydd i ferched beichiog a mamau newydd. Mae'r prosiect yn pwysleisio un o brif negeseuon Bwrdd yr Iaith Gymraeg, dwy iaith — dwy waith y dewis, ac meddai Rhodri Williams, Cadeirydd y Bwrdd: "Mae'r neges yma'n dod yn fwyfwy perthnasol, gyda Chymru'n datblygu'n wlad hyderus a llwyddiannus. Mae Cymry Cymraeg a di- Gymraeg yn awyddus i ddatblygu'r iaith ac i sicrhau ein bod yn gweld cynnydd pendant yn nifer plant a phobl ifanc dwyieithog dros y blynyddoedd nesaf. "Caiff plant eu geni gyda'r gallu i redeg a chwarae, i ddysgu a chwerthin, yn ogystal â'r gallu i fod yn ddwyieithog ac yn amlieithog. Mae plant bach yn dysgu ieithoedd yn rhwydd iawn, a dyma'r amser gorau i fynd ati i sicrhau eich bod yn defnyddio Cymraeg yn ogystal â Saesneg gyda'ch plentyn." Gyda bron i 65% o boblogaeth y byd yn gallu defnyddio o leiaf dwy iaith yn eu bywyd bob dydd, mae mwy a mwy o rieni yng Nghymru'n dewis magu'u plant yn rhugl yn Gymraeg a Saesneg, a dengys ymchwil helaeth dros y blynyddoedd diwethaf fod nifer o fanteision i blant o fod yn ddwyieithog, er enghraifft: • gallu meddwl yn fwy creadigol a hyblyg • gallu siarad â chylch ehangach o bobl na pherson sydd ddim ond yn siarad un iaith • creu cyfle i brofi dau ddiwylliant gwahanol • helpu i deimlo'n rhan o Gymru, a chynyddu'r teimlad o berthyn • helpu i bontio rhwng cenedlaethau, os oes aelodau h n o'r teulu'n siarad Cymraeg • manteision economaidd o fod yn ddwyieithog yn enwedig pan fydd rhywun yn chwilio am swydd. "Does dim rhaid i'r ddau riant allu siarad Cymraeg er mwyn sicrhau dyfodol dwyieithog i'r plentyn. Cyn belled fod un partner yn siarad Cymraeg gyda'r babi, bydd y plentyn yn si r o ddysgu'r iaith, a bydd hyn o fantais gwirioneddol iddo ef/iddi hi yn y dyfodol. Felly, os oes aelod o'ch teulu neu ffrind - neu hyd yn oed chi'ch hun - yn feichiog ar hyn o bryd, beth am eu hannog i fynd ati i sicrhau fod y plentyn yn ddwyieithog o'r dechrau?" ychwanegodd Rhodri Williams. C A D W Y N MAKING THE BILINGUAL CHOICE FOR YOUR BABY'S FUTURE Did you know that the best way to safeguard the Welsh language is by encouraging prospective and new parents to use Welsh with their children? The language transmission project, developed by the Welsh Language Board, is centred on working in the community to show the benefits of bilingualism to pregnant women and new mothers. The project stresses one of the Board's main messages, two languages - twice the choice, and Rhodri Willliams, Chair of the Board says: "This message is becoming increasingly true with Welsh confìdence flourishing and both Welsh and non-Welsh speakers eager to develop the language and ensure that we see a continuing increase in the number of bilingual children and young people in Wales during the next few years. "Children are born with the ability to run and play, to laugh and to learn, and also with the ability to become bilingual and multilingual. Young children learn languages very easily and this is the best time to ensure that you start using Welsh as well as English with your child." With almost 65% of the world's population able to use at least two languages in their everyday life, more and more parents in Wales are choosing to raise their children fluent in both Welsh and English, and extensive research undertaken over recent years has proved that there are many advantages to children of being bilingual, for example: • the ability to think more flexibly and creatively • being able to communicate with a wider variety of people than a person who can speak only one language • the opportunity to enjoy two different cultures • helping to feel a part of Wales, a sense of belonging • helping to build a bridge between generations, if grandparents and other family members speak Welsh • economic advantages later on when children are job seeking. "There's no need for both parents to be able to speak Welsh to secure a bilingual future for the child. The child is sure to learn the language as long as one partner speaks Welsh to the baby, and this will be of great benefìt to the child as s/he grows up. So, if a family member or friend - or even you - are pregnant at the moment, why not encourage them to ensure that the child is bilingual from the beginning.?" added Rhodri Williams. PEGI TALFRYN Dyma gyfweliad rhwng y Cadeirydd, Mary Burdett-Jones, a Pegi Talfryn, Americanes sydd wedi dysgu Cymraeg ac yn magu ei phlant yn Gymraeg. Pegi: Oeddwn, roeddwn i'n gweithio fel Swyddog y Dysgwyr ar gyfer yr Eisteddfod Genedlaethol yn Ninbych a'r cyffìniau. Mary: Pryd sylweddolodd dy blant dy fod ti wedi dysgu Cymraeg? Mary: Oedd hi'n broblem i gael dysgwyr i ddod i'r Eisteddfbd? Pegi: Mary: Pegi: Roedden nhw'n gwybod fy mod i'n dod o America ond doedden nhw ddim yn sylweddoli am dipyn fy mod i wedi dysgu Cymraeg ond fe wnaethon nhw sylweddoli erbyn eu bod nhw'n bump oed. Beth yw eu hoedran nhw nawr? Mae Gwenno yn ddeg, Owain yn wyth, a Siôn bron yn bump. Mary: Oeddet ti wedi dysgu'r Gymraeg cyn cwrdd â dy r, Ioan Talfryn? Pegi: Mary: Oedd. Roedd hi'n waith caled i berswadio rhai pobl i f nd â'u plant yno. Doedden nhw ddim yn sylweddoli ei bod hi'n ddiwrnod rhad i deulu. Mae plant yn cael mynd i mewn am ddim, ac mae popeth ar y maes am ddim, paentio wynebau, gemau, pebyll S4C a'r BBC gyda'r cyfle i weld sêr y teledu, sioeau pop gyda grwpiau roc. Dyw llawer o bobl ddim yn sylweddoli bod gweithgareddau i blant yn y Ganolfan Groeso wrth iddyn nhw fynd mewn i'r Steddfod. Mae'r Steddfod yn fodern. Beth yw dy waith di nawr? Pegi: Roeddwn i wedi gwneud blwyddyn o gwrs gradd yn y Gymraeg yn Llambed, gan gynnwys cwrs Wlpan yn yr haf. Felly dechreuon ni yn Gymraeg. Mae'n anodd newid iaith perthynas. Wedyn dewisais i gymryd blwyddyn arall i wneud y cwrs Cymraeg gyda'r Cymry. Pegi: Mary: Rwy'n dysgu yng Nghanolfan Iaith Popeth Cymraeg yn Ninbych ac yng Ngholeg y Rhyl. Yn y Rhyl, lle rydyn ni'n byw, rwy'n darlithio yn Saesneg am ddiwylliant Cymru. Dwi ddim yn gwybod sut rwyt ti'n dod i ben i wneud popeth! Mary: Roeddet ti'n gwneud gwaith arbennig llynedd pan gwrddais