AMSTERDAM

den gekoppeld en bottlenecks worden weggenomen. Van
Damme: “Een wenkend perspectief, maar het concept van
synchromodaliteit zit nog in de pioniersfase. Zo dienen zich
in de ladingbegeleidende informatiestromen direct problemen
op. Operationeel kunnen haperingen in de transportketen
bijvoorbeeld bij stremmingen omzeild worden, maar
dat moet ook zijn weerslag vinden in de formele begeleidende
informatiestroom: de documenten moeten wel kloppen.
Dat is lastig. Volledig a-modaal denken lijkt in de praktijk dus
een brug te ver, alleen al omdat de diverse schakels in de ketens
ergens op moeten kunnen rekenen met hun faciliteiten
en personeel. Bij voorbaat een voorkeur hebben is daarom
natuurlijk wel handig, maar dat neemt niet weg dat het een
gezonde ontwikkeling is om na te denken over mogelijke
alternatieven als de Lorelei bij wijze van spreken weer eens
dwars gaat liggen.”
Het opzetten van synchromodale projecten is een kwestie
van ondernemerszin en voorts van netwerken. In Amsterdam
zijn overleggremia als de Amsterdam Economic Board
en de Amsterdam Logistics Board waarvan directeur Havenbedrijf
Amsterdam Dertje Meijer voorzitter is. Daar zijn
diverse aandachtsvelden, ofwel tafels waarbij Van Damme
Human Capital – onderwijs, arbeidsmarkt en onderzoek –
voorzit, en Keteninnovatie valt onder Eduard de Visser, hoofd
‘Circulaire economie,
3D-printing en biobased
zullen de toon zetten’
strategie en innovatie Havenbedrijf Amsterdam. Bij keteninnovatie
zoals synchromodaliteit gaat het vaak om het bundelen
in de regio van ladingstromen. Om die te verbinden
is uiteraard ICT nodig. Van Damme: “Minder praten, meer
concrete projecten, dat is de behoefte nu. In één project dat
zich nu nog in de aanvraagfase voor subsidie bevindt, zijn
Havenbedrijf Amsterdam, een grote verlader, een transporteur
en de Hogeschool van Amsterdam bij elkaar gaan zitten.
Die subsidie moet dan komen van een club als TKI Dinalog
die voor innovatieve projecten als eis stelt dat de indieners
moeten co-financieren, ofwel met cash ofwel met tijd (de
zogenaamde inkind co-financiering). De Hogeschool heeft
in principe geen cash, dus onze inbreng is duidelijk.”
Klein beginnen
Van Damme: “Mijn ervaring is dat het het best is om met
projecten klein te beginnen, met een beperkt aantal goed
gemotiveerde deelnemers dat hun nek wil uitsteken. Als het
dan een succes wordt, kunnen andere partijen instappen.
Meestal willen ze dat ook, niets zo motiverend als succes.”
De ervaring van Van Damme leert hem ook dat als je logistieke
processen wilt optimaliseren dat dat ten koste kan gaan
van een of meer partijen die hun bestaansrecht en omzet
juist vinden in het gebrek aan transparantie. “Die bijvoorbeeld
goed zijn in het improviserend oplossen van problemen.
Of die een specifiek digitaal terminalsysteem beheren.
Die zouden dan meewerken aan hun eigen overbodigheid
en dat doen ze dus niet. Die situatie treedt natuurlijk niet op
bij integrators als DHL – die doen alles zelf – maar wel in de
‘gewone’ MKB-ketens. Daar wordt het lastig om een schakel
ertussenuit te kieperen. En vroeg of laat moet dat toch gebeuren
omdat een concurrent of concurrerende haven het wel
gedaan heeft.”
Terugschakelen
De diverse samenwerkende partijen moeten elkaar ook kunnen
vinden, vervolgt Van Damme. Niet alleen fysiek maar ook
in mentaliteit. Veel MKB-bedrijven denken vooral vanuit het
perspectief van een schakel in de keten en moeten opwaarts
schakelen naar ketendenken. Veel innovatieplatforms denken
in netwerken en moeten juist terugschakelen naar het
ketendenken. Daar kunnen ze elkaar ontmoeten en kunnen
ze mogelijk samen opwaarts schakelen naar netwerkdenken.
Dat is de volgende stap in logistieke innovatie. Die lange weg
van afstemming binnen het bedrijf zelf, binnen een keten,
tot aan bundeling in netwerken kan niet anders dan in kleine
stapjes. Erkenning van verschillende perspectieven is van
groot belang.
Van Damme: “Daarbij voelen veel schakels in een keten zich
uitwisselbaar en dus kwetsbaar. Ook is het vaak niet duidelijk
waar jouw investering in ICT uiteindelijk landt, daar moeten
afspraken over worden gemaakt. Hoe het ook zij, we staan
nog aan het begin. En de sociale en sectorpolitieke belangen
van bedrijven wegen zwaar. Maar opeens kunnen de ontwikkelingen
hard gaan, zoals we bij Portbase gezien hebben. Ineens
was het er, voor velen out of the blue. En het goede is
ook dat we binnen de SPL, binnen de Amsterdam Logistics
Board en Dinalog Amsterdam continu met elkaar in contact
zijn. Er wordt gewerkt aan concrete projecten zoals het recent
goedgekeurde project over optimalisering van de cacaoketen
tussen Ivoorkust en Amsterdam.”
Havenvisie
Van Damme onderschrijft de verbindende rol die het Havenbedrijf
op zich neemt: “Je moet een visie hebben omdat de
kaders gaan veranderen. Circulaire economie, 3D-printing
en biobased zullen de toon zetten. Het havenbedrijf doet er
goed aan naast general cargo in een clusterbenadering zijn
niches te kiezen. Het is nu tijd stappen te zetten, om een voorsprong
te nemen, en met een bruisende stad plus luchthaven
en gevarieerde kennisinstellingen heeft de haven een prima
startpositie. En om met synchromodaliteit te besluiten: dat
betekent nog eens te meer dat ook alle fysieke achterlandverbindingen
in orde moeten zijn, inclusie de overslagfaciliteiten
tussen de modaliteiten.” •
ZIE OOK:
Het eindboek (Terug)schakelen naar ketendenken; innovaties
realiseren bij logistiek MKB in mainports. Auteur: Dick
van Damme e.a. (Hogeschool van Amsterdam; Kenniscentrum
Techniek).
ZEEHAVENS AMSTERDAM OKTOBER 2015 13