Dams_Book_Sachpazis_ALL_Lt

«ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ»
8. ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΑΝΑΧΩΜΑΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
8.1. Εισαγωγή στα φράγματα αναχωματικού τύπου.
Η διεθνής ένωση χαμηλών φραγμάτων (ICOLD) ορίζει ένα φράγμα αναχωματικού
τύπου ως: «οποιοδήποτε φράγμα που κατασκευάζεται από εκσκαμμένα υλικά που
τοποθετούνται χωρίς προσθήκη συνδετικού υλικού εκτός από εκείνο που υφίσταται στο
φυσικό υλικό κατασκευής του αναχώματος. Τα υλικά κατασκευής του αναχώματος
λαμβάνονται συνήθως από ή κοντά στην περιοχή του φράγματος».
Τα διαθέσιμα υλικά επί τόπου του έργου ελέγχουν και καθορίζουν το μέγεθος και
τη διαμόρφωση ή γεωμετρία του φράγματος. Πολλά μικρά φράγματα αναχωματικού
τύπου κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου από ένα ενιαίο τύπο εδαφικού υλικού όπως είναι
π.χ. οι αλλουβιακές αποθέσεις των ρεμάτων, ο αποσαθρωμένος μανδύας κάποιας
υποκείμενης βραχομάζας, ή οι παγετώδεις αποθέσεις. Αυτά ονομάζονται ομοιογενή
φράγματα και κατασκευάζονται λίγο πολύ από ομοιόμορφα και ομοιογενή φυσικά
εδαφικά υλικά.
Τα μεγαλύτερα φράγματα αναχωματικού τύπου είναι χωρισμένα σε ζώνες και
κατασκευασμένα από ποικίλα υλικά, είτε που εξορύσσονται από διαφορετικές τοπικές
πηγές δανειοθαλάμων είτε που παρασκευάζονται με την μηχανική ή υδραυλική διαλογή
και διαχωρισμό του υλικού σε κλάσματα με διαφορετικές κοκκομετρικές συνθέσεις και
εδαφομηχανικές ιδιότητες.
Ένα σημαντικό στοιχείο σε ένα φράγμα αναχωματικού τύπου χωρισμένο σε ζώνες
είναι ένα στεγανό κάλυμμα (τάπητας - μεμβράνη) ή ένας στεγανός πυρήνας που
αποτελούνται συνήθως από αργιλικά υλικά πολύ χαμηλού συντελεστή υδροπερατότητας
και τα οποία συλλέγονται από τοπικούς δανειοθαλάμους. Στις θέσεις όπου τα φυσικά
στεγανά υλικά δεν είναι διαθέσιμα τα φράγματα αναχωματικού τύπου κατασκευάζονται
με θραυστά αδρανή υλικά βράχου ή εδάφους - βράχου, και με στεγανές στρώσεις
οπλισμένου σκυροδέματος ή ασφαλτικού σκυροδέματος ή αγκυρωμένων χαλύβδινων
φύλλων που τοποθετούνται στο ανάντη μέτωπο του φράγματος αναχωματικού τύπου.
Φράγματα αναχωματικού τύπου έχουν κατασκευαστεί σε μία μεγάλη ποικίλα
εδαφικών συνθηκών και τύπων θεμελίωσης, που κυμαίνονται από ασθενείς αλλουβιακές
αργιλικές αποθέσεις έως και πολύ ισχυρές βραχομάζες. Ένα πλεονέκτημα έναντι των
φραγμάτων σκυροδέματος είναι ότι οι απαιτήσεις σε φέρουσα ικανότητα των γεωλογικών
σχηματισμών θεμελίωσης είναι πολύ χαμηλότερες. Επίσης οι καθιζήσεις λόγω
στερεοποίησης κατά τη διάρκεια και μετά από την ολοκλήρωση της κατασκευής δεν
αποτελεί γενικά κάποιο σοβαρό πρόβλημα, λόγω της προσαρμοστικότητας στις
μετακινήσεις των υλικών κατασκευής τους.
8.2. Ορολογία φραγμάτων αναχωματικού τύπου.
Στην συνέχεια αναφέρονται επιγραμματικά τα σημαντικότερα μέρη ή τμήματα ενός
φράγματος αναχωματικού τύπου, και ακολούθως παρουσιάζονται διαγραμματικά (Εικ.
8.1).
Σώμα φράγματος (Shell),
Στέψη φράγματος (Dam Top),
Έξαλλο τμήμα φράγματος (Freeboard),
Επιφάνεια Προστασίας Κυμάτων με Λιθοριπή (Wave Protection Riprap),
Ανάντη Υδατοστεγή Κάλυμμα ή Τάπητας Στεγανοποίησης (Upstream Blanket),
Έρεισμα ή μύτη φράγματος (Dam Toe),
Θεμελίωση φράγματος (Dam Foundation),
∆ιακόπτης στεγάνωσης νερού (Cut off),
8.1