15.11 - Festiwal Muzyki Polskiej

46
został wykonany po raz pierwszy przez
Krzysztofa Lasonia i Jacka Maksymiuka
27 kwietnia 2005 w Akademii Muzycznej
im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.
Jak pisze kompozytor: „Głównym impulsem
do napisania ‘Sonaty’ była potrzeba zmierzenia
się z klasyczną formą. Drugim, nie
mniej ważnym impulsem była chęć rozbicia
tej formy i wyjścia poza nią. Te dwa dążenia,
pierwsze do bycia konsekwentnym, do
tworzenia, rozwijania i podsumowywania,
a drugie do bycia nieprzewidywalnym, do
tworzenia, kontrastowania i niszczenia spotykają
się tu ze sobą i ścierają niczym dwa
tematy klasycznej sonaty. Tytuł utworu można
rozumieć dwojako. Z jednej strony nawiązuje
on wprost do czasu ukończenia części
utworu, a z drugiej może też sugerować
konflikt obecny w utworze”. Utwór zapowiada
ostatnie dokonania kompozytora,
wśród których należy wymienić Kwartet
smyczkowy, wykonany po raz pierwszy wiosną
tego roku w Katowicach.
Eugeniusz Knapik to jeden z najgłębiej
i zarazem najbardziej twórczo przywiązany
do tradycji polskich artystów. „Najbliższa
jest mi muzyka, która wyraża pewne wartości”
– pisze kompozytor – „Bardzo mnie interesuje,
i to od wielu lat, muzyka i sztuka
z przełomu wieków: ostatnie ćwierćwiecze
XIX i pierwsze ćwierćwiecze XX wieku.
Utwory Mahlera i Skriabina przemawiają
do mnie najsilniej. Ale jestem również zafascynowany
ostatnimi opusami Beethovena,
twórczością Brahmsa i – idąc dalej
w wiek XX – Ivesa i Messiaena”. Swoiste
rozpięcie pomiędzy stylem romantycznym
a współczesnością, pomiędzy Wagnerem
a Lutosławskim to istota muzyki Knapika.
Specyficzne „rozglądanie” się po przeszłości
i teraźniejszości w różnych okresach
przybierało odmienne oblicze. We wczesnym
okresie działalności Knapik wykazywał
wiele zbieżności stylistycznych z nieżyjącym
The work was performed for the first time by
Krzysztof Lasoń and Jacek Maksymiuk on
27 April 2005 at the Karol Szymanowski
Academy of Music in Katowice. As the composer
writes: ‘the main impetus for writing
the ‘Sonata’ was a need to grapple with
Classical form. A second, no less important
impetus was the desire to break up this form
and go beyond it. These two aims – the former
to be consistent, to create, develop and
recapitulate, and the latter to be unpredictable,
to create, juxtapose and destroy –
meet head to head and spar with each other
like the two themes of a Classical sonata. The
title of the work may be understood in two
ways. On the one hand, it alludes directly to
the time of completion of the composition’s
movements; and on the other, it might also
suggest the conflict present in the work.’ The
work offers a foretaste of the composer’s recent
accomplishments, among which should
be mentioned the String Quartet, performed
for the first time this spring in Katowice.
Eugeniusz Knapik is one of the Polish
artists most profoundly and, at the same
time, creatively attached to tradition.
‘Closest to my heart is music which expresses
certain values’ – writes the composer –
‘I am very interested, and have been for
many years, in music and art from the turn
of the century: the last quarter of the
19 th century and first quarter of the 20 th.
The works of Mahler and Scriabin speak to
me most powerfully. But I am also fascinated
by Beethoven’s last opuses, Brahms’
oeuvre and – moving forward into the
20 th century – Ives and Messiaen.’ A peculiar
distance between the Romantic style
and the contemporary approach, between
Wagner and Lutosławski, is the essence of
Knapik’s music. This unique ‘browsing’
through the past and present has in various
periods assumed various faces. In his early
period of activity, Knapik displayed many