15.11 - Festiwal Muzyki Polskiej

dawnych Indii? To co dziś, w dobie kultury
globalnej odczytalibyśmy jako niezwykły
dialog odległych estetycznie światów, publiczności
połowy XIX wieku mogło wydać
się fuzją zbyt odważną. Cóż powiecie Państwo
na pieśń hinduskiej kapłanki Neali
śpiewaną na polską nutę?
Tragiczną historią góralskiej dziewczyny
Halki wpisał się Moniuszko w nurt opery
naturalistycznej, biorącej za temat los
prostego ludu, czy wręcz „chłopską krzywdę”.
Podobne tendencje w całej Europie
przybrały w ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku
oficjalną nazwę opery werystycznej.
Choć dziś Halkę odczytujemy jedynie jako
tragiczny romans, to w czasach premiery
odebrano operę głównie jako atak na panujące
stosunki społeczne. Tak kompozytor
jak i librecista Włodzimierz Wolski musieli
wykazać się sporą determinacją, by swym
przesłaniem przebić się przez mur uprzedzeń
ówczesnej mieszczańskiej publiczności.
Urzekającą, melancholijną arię „Gdybym
rannym słonkiem” śpiewa nie przeczuwająca
jeszcze zawodu Halka („Wróci
Jaśko, wróci”).
Czy znacie Państwo te piosenki: „Ach
śpij kochanie”, „Zimny drań”, „Miłość ci
wszystko wybaczy”, „Umówiłem się z nią
na dziewiątą”, „Ach jak przyjemnie”, „Powróćmy
jak za dawnych lat”, „Już nie zapomnisz
mnie”, „Tylko we Lwowie”, czy
niezapomnianą „Sex appeal”? Jeśli tak, to
łatwo będzie Państwu wyobrazić sobie,
czym byłaby polska piosenka bez Henryka
Warsa. Kompozytor, aranżer i pianista
o niezwykłym życiorysie. Przed wojną związany
z warszawskimi kabaretami i przemysłem
filmowym, w czasie wojny po brawurowej
ucieczce z niewoli sowieckiej dołączył
do Armii gen. Andersa, by wyemigrować
w 1947 roku do Stanów Zjednoczonych.
Tam jako Henryk Vars zasłynął jako
phere of ancient India? What today in an
era of global culture we would interpret as
an extraordinary dialogue between aesthetically
distant worlds, could have come
across to a mid-19th century audience as
too bold a fusion. What do you say, ladies
and gentlemen, to the Hindu priestess
Naela’s song, delivered to a Polish tune?
With the tragic story of the highlander
girl Halka, Moniuszko joined the naturalist
opera movement, taking as a theme the
fate of simple folk, or simply ‘peasant injustice’.
Similar tendencies all over Europe
took on, in the last quarter of the 19th century,
`
the official name of verismo opera.
Although today we interpret Halka simply as
a tragic romance, at the time of the premiere
it was mainly taken as an attack on
the reigning social conditions. Both the
composer and the librettist Włodzimierz
Wolski had to display a great deal of determination
in order for their message to penetrate
the wall of prejudices set up by the
bourgeois audience of that time. The enchanting,
melancholy aria ‘If by the Morning
Sun’ is sung by a Halka who has no
inkling yet of the heartbreak to follow
(‘Jaśko will come back, he will’).
Do you know, ladies and gentlemen, the
songs: ‘Sleep, my darling’, ‘Cold Rascal’,
‘Love Forgives All’, ‘I have a date with her at
nine’, ‘How Delightful’, ‘Let’s go back to the
good old days’, ‘Now you won’t forget me’,
‘Only in Lvov’, or the unforgettable ‘Sex
Appeal’? If so, it will be easy for you to imagine
the state of Polish song without Henry
Wars – a composer, arranger and pianist
with an extraordinary résumé. Associated
before the war with Warsaw cabarets and
the film industry, during the war – after a
daring escape from Soviet captivity – he enlisted
with General Anders’ Army, only to
emigrate in 1947 to the United States. There,
59
11.11