11.04.2013 Views

Brechas de calidad en el servicio.

Brechas de calidad en el servicio.

Brechas de calidad en el servicio.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> <strong>Brechas</strong> sobre<br />

la Calidad <strong>de</strong>l Servicio<br />

Dani<strong>el</strong> F<strong>el</strong>ipe Naranjo<br />

dfnaranj@gmail.com


“En la mo<strong>de</strong>rnidad, no exist<strong>en</strong><br />

compañías químicas, exist<strong>en</strong><br />

compañías <strong>de</strong> <strong>servicio</strong>s<br />

químicos”<br />

Philip Kotler


Vamos a com<strong>en</strong>zar con una pregunta:<br />

¿De quién <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>el</strong> <strong>servicio</strong>?


Existe una t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia a <strong>de</strong>cir (<strong>de</strong> di<strong>en</strong>tes para<br />

afuera) que <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> todos <strong>en</strong> la<br />

organización<br />

Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/nairoozdotcom/<br />

251319388/sizes/l/in/photostream/<br />

Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/fotomiradas/46<br />

36240319/


G<strong>en</strong>erémosle ahora un leve giro a la<br />

pregunta:<br />

¿De quién <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n los problemas<br />

<strong>de</strong> <strong>servicio</strong> <strong>de</strong> la organización?


Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/maidma<strong>de</strong>leine/3981484056/in/ph<br />

otostream/<br />

La t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia, maravillosam<strong>en</strong>te<br />

cambia, y muestra una respuesta más<br />

real <strong>de</strong> aqu<strong>el</strong>lo que p<strong>en</strong>samos


Las empresas cre<strong>en</strong> que los problemas<br />

<strong>de</strong> <strong>servicio</strong> son un asunto <strong>de</strong> la g<strong>en</strong>te<br />

que ati<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

“Sonría mija, que eso es<br />

<strong>servicio</strong>”<br />

“No haga mala cara que eso<br />

es mal <strong>servicio</strong>…”


Y, normalm<strong>en</strong>te, cuando hay<br />

problemas <strong>de</strong> <strong>servicio</strong> <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>n…<br />

¡¡¡Cambiar <strong>de</strong><br />

personal!!!


Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/let_it-be/3018961033/<br />

Sonreír es una parte importante <strong>de</strong> la<br />

historia. Pero no es la historia completa<br />

Esta pres<strong>en</strong>tación habla sobre <strong>servicio</strong>, pero<br />

pret<strong>en</strong><strong>de</strong> ir más allá. Explica un mo<strong>de</strong>lo<br />

supremam<strong>en</strong>te po<strong>de</strong>roso para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r dón<strong>de</strong> se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran los verda<strong>de</strong>ros problemas <strong>de</strong> <strong>servicio</strong><br />

<strong>en</strong> las organizaciones


Es un mo<strong>de</strong>lo planteado por Valarie<br />

A. Zeithaml qui<strong>en</strong> junto con Leonard Berry<br />

son dos <strong>de</strong> los g<strong>en</strong>ios <strong>en</strong> <strong>el</strong> mundo <strong>de</strong>l<br />

<strong>servicio</strong> y <strong>el</strong> marketing <strong>de</strong> <strong>servicio</strong>s


Lo primero para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rlo es<br />

<strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r un concepto básico:<br />

¿Qué es una<br />

brecha?<br />

brecha 1 .<br />

(D<strong>el</strong> fr. brèche, y este <strong>de</strong>l franco breka,<br />

roto; cf. a. al. ant. brëhhan).<br />

1. f. Rotura o abertura irregular,<br />

especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> una pared o muralla.<br />

2. f. Rotura <strong>de</strong> un fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> combate.<br />

3. f. Resquicio por don<strong>de</strong> algo empieza a<br />

per<strong>de</strong>r su seguridad. Hacer brecha <strong>en</strong><br />

algo.<br />

4. f. Herida, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la cabeza.


Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.<strong>en</strong>joy-arg<strong>en</strong>tina.org/arg<strong>en</strong>tina-pictures/spanish/revista_lugares_nro._81parana-salto_ar<strong>de</strong>rhegg.php<br />

Las <strong>de</strong>finiciones <strong>de</strong> la RAE son maravillosas (y<br />

preocupantes), pero permítanme dar una más:<br />

“Brecha es la distancia<br />

<strong>en</strong>tre lo que se quiere<br />

hacer y lo que se hace<br />

<strong>en</strong> realidad”


Así que <strong>el</strong> sigui<strong>en</strong>te mo<strong>de</strong>lo es un<br />

mo<strong>de</strong>lo que habla <strong>de</strong> las difer<strong>en</strong>cias<br />

<strong>en</strong>tre lo que se planea y lo que se<br />

hace.<br />

Y si logro hacer bi<strong>en</strong> la tarea se<br />

darán cu<strong>en</strong>ta que sonreír es solo la<br />

punta <strong>de</strong>l iceberg<br />

Com<strong>en</strong>cemos…<br />

Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/<strong>de</strong>adlyphoto/3215190945/


Vamos a partir la<br />

pantalla <strong>en</strong> dos<br />

Aquí arriba<br />

pongamos al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Aquí abajo<br />

pongamos a la<br />

organización o<br />

compañía


CLIENTE<br />

La historia comi<strong>en</strong>za así:<br />

COMPAÑÍA<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Las empresas<br />

percib<strong>en</strong> que los<br />

cli<strong>en</strong>tes esperan algo


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Y luego diseñan “cómo<br />

hacer para dar aqu<strong>el</strong>lo<br />

que cre<strong>en</strong> que los<br />

cli<strong>en</strong>tes esperan”


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Después <strong>de</strong> esto se<br />

realiza la <strong>en</strong>trega<br />

<strong>de</strong>l <strong>servicio</strong>


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

A<strong>de</strong>más, las empresas<br />

comunican lo que<br />

hac<strong>en</strong> o quier<strong>en</strong> hacer<br />

Comunicación externa con<br />

los cli<strong>en</strong>te


Ya t<strong>en</strong>emos clara la historia contada <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la<br />

empresa... ¿Y qué pasa si la contamos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te?<br />

Aquí vi<strong>en</strong>e otra<br />

parte por contar<br />

Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/djfoobarmatt/2589188237/


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

El cli<strong>en</strong>te espera<br />

recibir un <strong>servicio</strong>


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo<br />

Pero su expectativa<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> múltiples<br />

factores


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo<br />

Y cuando va al sitio o<br />

“vive la experi<strong>en</strong>cia”<br />

es cuando percibe<br />

cómo es ese <strong>servicio</strong>


Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/rouleau/3576327280/ y<br />

http://www.flickr.com/photos/rouleau/3573588106/<br />

Y con eso t<strong>en</strong>emos completo <strong>el</strong> esquema <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong>… ahora sí, com<strong>en</strong>cemos a estudiar<br />

las brechas que se pres<strong>en</strong>tan <strong>en</strong> él y cómo<br />

ll<strong>en</strong>arlas


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Brecha <strong>de</strong>l<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

El consumidor no percibe<br />

certeram<strong>en</strong>te la <strong>calidad</strong><br />

real <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> que se le<br />

presta.


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

El consumidor no percibe certeram<strong>en</strong>te la <strong>calidad</strong> real <strong>de</strong>l<br />

<strong>servicio</strong> que se le presta.<br />

Un ejemplo:<br />

Un médico podría visitar repetidam<strong>en</strong>te<br />

a su paci<strong>en</strong>te para mostrar interés, y<br />

este interpretarlo como que su salud es<br />

preocupante


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

¿Cómo se soluciona esta brecha?<br />

Solucionando todas las anteriores


•El <strong>servicio</strong> <strong>de</strong>seado<br />

•El <strong>servicio</strong> a<strong>de</strong>cuado<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Exist<strong>en</strong> dos expectativas asociadas al<br />

<strong>servicio</strong>:<br />

Quizás <strong>el</strong> punto más importante <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> brechas es, precisam<strong>en</strong>te, lo<br />

r<strong>el</strong>acionado con las expectativas<br />

Esto crea un interesante marco <strong>de</strong> acción


Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Quizás <strong>el</strong> punto más importante <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> brechas es, precisam<strong>en</strong>te, lo<br />

r<strong>el</strong>acionado con las expectativas<br />

La zona <strong>de</strong> tolerancia es <strong>el</strong> intervalo<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l cual los cli<strong>en</strong>tes no<br />

adviert<strong>en</strong> particularm<strong>en</strong>te <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong>


Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

La zona <strong>de</strong> tolerancia varia <strong>de</strong> empresa<br />

a empresa (se tolera distinto <strong>de</strong> un restaurante a otro),<br />

<strong>de</strong> cli<strong>en</strong>te a cli<strong>en</strong>te (algunos cli<strong>en</strong>tes toleran más que<br />

otros), e incluso <strong>de</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> vida <strong>en</strong><br />

un mismo cli<strong>en</strong>te (si <strong>el</strong> vu<strong>el</strong>o esta a punto <strong>de</strong> salir se<br />

tolera m<strong>en</strong>os que si sale <strong>en</strong> 4 horas),


Niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> expectativa<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

De igual modo, la zona <strong>de</strong> tolerancia varía según <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> factor y <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>servicio</strong><br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado<br />

Factores más<br />

importantes<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado<br />

Factores m<strong>en</strong>os<br />

importantes<br />

Servicio <strong>de</strong> primera vez<br />

•Resultado<br />

•Proceso<br />

Recuperación <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

•Resultado<br />

•Proceso<br />

Zona <strong>de</strong> tolerancia<br />

Zona <strong>de</strong> tolerancia<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia


¿Qué es lo que<br />

modifica <strong>el</strong><br />

<strong>servicio</strong> <strong>de</strong>seado?<br />

Int<strong>en</strong>sificadores<br />

perman<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

(un tercero afecta<br />

perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te<br />

nuestro <strong>servicio</strong> <strong>de</strong>seado)<br />

Necesida<strong>de</strong>s personales<br />

(<strong>de</strong> acuerdo a<br />

características físicas,<br />

sociales, psicológicas.<br />

También <strong>de</strong> acuerdo a la<br />

experi<strong>en</strong>cia propia)<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado


¿Y Qué es<br />

lo que<br />

modifica<br />

<strong>el</strong> <strong>servicio</strong><br />

a<strong>de</strong>cuado?<br />

Int<strong>en</strong>sificadores transitorios <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

(un acontecimi<strong>en</strong>to transitorio –<br />

emerg<strong>en</strong>cia- aum<strong>en</strong>tan la necesidad)<br />

Percepción <strong>de</strong> las alternativas <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong><br />

(A mayor percepción, mayor<br />

expectativa)<br />

Autopercepción <strong>de</strong>l pap<strong>el</strong> que se juega<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> (si participas, se modifica<br />

<strong>el</strong> estándar)<br />

Factores situacionales (si lo que ocurre<br />

es “fuerza mayor reconocida” <strong>el</strong><br />

estándar disminuye<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado


Un último punto importante modifica la<br />

expectativa <strong>de</strong> <strong>servicio</strong> a<strong>de</strong>cuado<br />

Servicio predicho<br />

El <strong>servicio</strong> predicho <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> múltiples<br />

factores, que a su vez afectan <strong>el</strong> <strong>servicio</strong><br />

<strong>de</strong>seado<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado


Promesas explícitas <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Promesas implícitas <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Comunicación boca a boca<br />

Experi<strong>en</strong>cias pasadas<br />

Servicio predicho<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio a<strong>de</strong>cuado


INTENSIFICADORES PERMANENTES DEL SERVICIO:<br />

•Expectativas <strong>de</strong>rivadas<br />

•Filosofía personal <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

NECESIDADES PERSONALES<br />

INTENSIFICADORES TRANSITORIOS DEL SERVICIO<br />

•Emerg<strong>en</strong>cias<br />

•Problemas <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

PERCEPCIÓN DE LAS ALTERNATIVAS DE SERVICIO<br />

AUTOPERCEPCIÓN DEL PAPEL EN EL SERVICIO<br />

FACTORES SITUACIONALES<br />

•Mal clima<br />

•Catástrofes<br />

•Sobre<strong>de</strong>manda aleatoria<br />

SERVICIO<br />

ESPERADO<br />

Servicio <strong>de</strong>seado<br />

Zona <strong>de</strong><br />

tolerancia<br />

Servicio A<strong>de</strong>cuado<br />

Brecha 5<br />

PERCEPCIÓN DEL<br />

SERVICIO<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

PROMESAS EXPLÍCITAS DEL SERVICIO<br />

•Publicidad<br />

•V<strong>en</strong>ta personal<br />

•Contratos<br />

•Otras comunicaciones<br />

PROMESAS IMPLÍCITAS DEL SERVICIO<br />

•Tangibles<br />

•Precio<br />

COMUNICACIÓN ORAL DE BOCA A BOCA<br />

•Personal<br />

•Expertos (consultores, Consumer reports, publicidad)<br />

EXPERIENCIAS PASADAS<br />

SERVICIO PREDICHO


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Es verdad que “un bu<strong>en</strong> <strong>servicio</strong> ya no basta”. Pero<br />

recuer<strong>de</strong>n algo fundam<strong>en</strong>tal: Superar las expectativas<br />

<strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te, normalm<strong>en</strong>te, es un asunto imposible.<br />

Pero ofrecer un <strong>servicio</strong> a<strong>de</strong>cuado es SIEMPRE<br />

obligatorio


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

¡¡¡Y no confundan <strong>calidad</strong> con<br />

satisfacción!!!


La satisfacción es mucho<br />

mayor que la <strong>calidad</strong> <strong>de</strong>l<br />

<strong>servicio</strong>.<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

En otras palabras, la <strong>calidad</strong> es un<br />

compon<strong>en</strong>te <strong>de</strong> la satisfacción


Confiabilidad<br />

Responsabilidad<br />

Seguridad<br />

Empatía<br />

Tangibles<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Calidad <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> <strong>servicio</strong><br />

Calidad <strong>de</strong>l<br />

producto<br />

Precio<br />

Factores<br />

situacionales<br />

Satisfacción<br />

<strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Factores<br />

personales


El <strong>servicio</strong><br />

influye<br />

directam<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />

la posibilidad <strong>de</strong><br />

fi<strong>de</strong>lización<br />

Lealtad (ret<strong>en</strong>ción) %<br />

60<br />

40<br />

20<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

1 2 3 4 5<br />

Medida <strong>de</strong> la satisfacción


Pero no po<strong>de</strong>mos p<strong>en</strong>sar que la<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

satisfacción granjea la fi<strong>de</strong>lidad,<br />

sólo la posibilita


Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

En otras palabras: La satisfacción<br />

no garantiza la fi<strong>de</strong>lidad. Pero su<br />

aus<strong>en</strong>cia garantiza lo contrario


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Brecha 1<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

La organización no sabe<br />

que es lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te<br />

espera


Foto tomada <strong>de</strong>: http://hospitalfood.tumblr.com/page/2<br />

Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

Un ejemplo:<br />

Los administradores <strong>de</strong> un hospital<br />

pue<strong>de</strong>n p<strong>en</strong>sar que los paci<strong>en</strong>tes juzgan<br />

los <strong>servicio</strong>s <strong>de</strong>l hospital por la <strong>calidad</strong><br />

<strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, qui<strong>en</strong>es, sin embargo,<br />

podrían estar más interesados <strong>en</strong> la<br />

actitud receptiva <strong>de</strong> las <strong>en</strong>fermeras


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

¿Cómo se soluciona esta brecha?<br />

Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/ericwolfe/2489924541/<br />

¡¡¡Con investigación!!!<br />

Pregunte a los cli<strong>en</strong>tes que<br />

<strong>de</strong>sean, revise sus quejas y<br />

reclamos, hable con <strong>el</strong>los,<br />

observe su comportami<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> sitio


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

Ya esbozamos la<br />

exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 5<br />

puntos clave, cada<br />

uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los cu<strong>en</strong>ta<br />

con una zona <strong>de</strong><br />

tolerancia que<br />

<strong>de</strong>bemos conocer<br />

10<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

Tangibles<br />

Confiabilidad<br />

Zona <strong>de</strong> tolerancia<br />

Responsabilidad<br />

Seguridad<br />

Empatía<br />

Percepción <strong>de</strong> <strong>calidad</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>servicio</strong>


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

A partir <strong>de</strong> esto lo<br />

que <strong>de</strong>be realizarse<br />

es un proceso <strong>de</strong><br />

valoración <strong>de</strong><br />

importancia y<br />

<strong>de</strong>sempeño<br />

Alta<br />

Importancia<br />

Baja<br />

Atributos<br />

a mejorar<br />

Atributos a<br />

mant<strong>en</strong>er<br />

Desempeño<br />

Atributos a<br />

mant<strong>en</strong>er<br />

Atributos a<br />

minimizar<br />

Alto


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

¿Quiere <strong>de</strong>cir esto<br />

que siempre hay<br />

que hacer<br />

<strong>en</strong>cuestas?<br />

De hecho, no. Un programa<br />

efectivo <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong>s incluye<br />

Ocurre con una<br />

frecu<strong>en</strong>cia a<strong>de</strong>cuada<br />

Incluye investigación<br />

cualitativa<br />

Mi<strong>de</strong> las priorida<strong>de</strong>s o la<br />

importancia<br />

Incluye<br />

investigación<br />

cuantitativa<br />

Objetivos <strong>de</strong><br />

investigación<br />

Incluye validación estadística<br />

cuando es necesario<br />

Incluye las percepciones y<br />

expectativas <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes<br />

Incluye mediciones <strong>de</strong> lealta<br />

int<strong>en</strong>ciones <strong>de</strong> comportamie<br />

Balance <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> costo y <strong>el</strong><br />

valor <strong>de</strong> la información


Brecha 1: No saber lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te espera<br />

El <strong>servicio</strong>, es<br />

una forma <strong>de</strong><br />

g<strong>en</strong>erar<br />

fi<strong>de</strong>lidad<br />

Procesos y<br />

equipos<br />

compartidos<br />

Anticipación/<br />

innovación<br />

Alianzas <strong>de</strong><br />

inversión<br />

Adaptación<br />

masiva<br />

Sistemas <strong>de</strong><br />

información<br />

integrados<br />

4. B<strong>en</strong>eficios<br />

estructurales<br />

3. B<strong>en</strong>eficios<br />

personalizados<br />

R<strong>el</strong>ación con<br />

<strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te<br />

Servicio <strong>de</strong><br />

exc<strong>el</strong><strong>en</strong>cia,<br />

<strong>calidad</strong> y valor<br />

Recomp<strong>en</strong>sas<br />

por volum<strong>en</strong> y<br />

frecu<strong>en</strong>cia<br />

1. B<strong>en</strong>eficios<br />

financieros<br />

2. B<strong>en</strong>eficios<br />

sociales<br />

Bonos<br />

sociales <strong>en</strong>tre<br />

los cli<strong>en</strong>tes<br />

V<strong>en</strong>tas por<br />

paquete y<br />

v<strong>en</strong>tas cruzadas<br />

R<strong>el</strong>aciones<br />

personales<br />

Precios<br />

estables<br />

R<strong>el</strong>aciones<br />

continuas


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Brecha 2<br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño que se<br />

requiere, ni <strong>el</strong> estándar <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> a<strong>de</strong>cuado al cli<strong>en</strong>te


Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/regular/3485257129/<br />

Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

Un ejemplo:<br />

La dirección <strong>de</strong> una línea aérea pue<strong>de</strong><br />

querer que las llamadas t<strong>el</strong>efónicas se<br />

respondan <strong>en</strong> un tiempo inferior a 10<br />

segundos, pero no disponer <strong>de</strong><br />

operadores sufici<strong>en</strong>tes, ni preocuparse<br />

<strong>de</strong>masiado sobre si <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> se presta<br />

por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong>l niv<strong>el</strong> especificado


Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

¿Cómo se soluciona esta brecha?<br />

La mejora <strong>de</strong> la brecha se logra<br />

mediante compromisos con la <strong>calidad</strong> y<br />

la <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> objetivos realistas<br />

c<strong>en</strong>trados <strong>en</strong> <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te y aceptados por<br />

empleados.<br />

Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.ejercito.com.es/wp-cont<strong>en</strong>t/uploads/2007/12/r<strong>el</strong>evo-eufor.jpg


Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

El error más frecu<strong>en</strong>te es p<strong>en</strong>sar que con<br />

sólo <strong>de</strong>finir <strong>el</strong> estándar <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la<br />

organización es sufici<strong>en</strong>te<br />

El estándar <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> se construye <strong>en</strong><br />

compañía <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te.<br />

Algunos estándares son inflexibles para <strong>el</strong><br />

cli<strong>en</strong>te, otros son flexibles.


Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

El diseño <strong>de</strong> este estándar incluye <strong>el</strong> ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />

prestación <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Veamos por qué:


CONDICIONES AMBIENTALES:<br />

•Temperatura, <strong>calidad</strong> <strong>de</strong>l aire<br />

•Ruido, Música<br />

•Olor<br />

•Otros<br />

ESPACIO/FUNCIÓN<br />

•Distribución<br />

•Equipo<br />

•Mobiliario<br />

•Otros<br />

LETREROS, SÍMBOLOS Y<br />

ARTEFACTOS<br />

•Señalización<br />

•Artefactos personales<br />

•Estilo <strong>de</strong> <strong>de</strong>coración<br />

•Otros<br />

Brecha 2: No s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diseño ni los<br />

estándares <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> correctos.<br />

RESPUESTAS<br />

COGNOSCITIVAS<br />

•Cre<strong>en</strong>cias<br />

•Categorización<br />

•Significado simbólico<br />

Ambi<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong> <strong>servicio</strong><br />

percibido<br />

RESPUESTAS<br />

COGNOSCITIVAS<br />

•Cre<strong>en</strong>cias<br />

•Categorización<br />

•Significado simbólico<br />

RESPUESTAS<br />

EMOCIONALES<br />

•Estado <strong>de</strong><br />

ánimo<br />

•Actitud<br />

Respuesta <strong>de</strong> los<br />

empleados<br />

Respuesta <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes<br />

RESPUESTAS<br />

EMOCIONALES<br />

•Estado <strong>de</strong><br />

ánimo<br />

•Actitud<br />

RESPUESTAS FISIOLÓGICAS<br />

•Dolor<br />

•Comodidad<br />

•Movimi<strong>en</strong>to<br />

•Bu<strong>en</strong>a salud<br />

RESPUESTAS FISIOLÓGICAS<br />

•Dolor<br />

•Comodidad<br />

•Movimi<strong>en</strong>to<br />

•Bu<strong>en</strong>a salud<br />

COMPORTAMIENTOS<br />

INDIVIDUALES<br />

•Afiliación<br />

•Exploración<br />

•Perman<strong>en</strong>cia<br />

•Compromiso<br />

•Efectuar <strong>el</strong> plan<br />

INTERACCIONES SOCIALES<br />

•Entre cli<strong>en</strong>tes y empleados<br />

COMPORTAMIENTOS<br />

INDIVIDUALES<br />

•Atracción<br />

•Quedarse, explorar<br />

•Gastar dinero<br />

•Regresar<br />

•Efectuar <strong>el</strong> plan


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

Brecha 3<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Brecha 3: No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con los<br />

estándares diseñados<br />

No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con<br />

los estándares diseñados


Foto tomada <strong>de</strong>: http://cdn.clasipar.com/pictures/photos/000/068/898/vga_Cajero%202.gif<br />

Brecha 3: No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con los<br />

Un ejemplo:<br />

estándares diseñados<br />

El personal pue<strong>de</strong> estar mal <strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ado, t<strong>en</strong>er<br />

exceso <strong>de</strong> trabajo, o carecer <strong>de</strong> motivaciones para<br />

prestar su <strong>servicio</strong> efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, o pue<strong>de</strong> recibir<br />

información contradictoria, como los cajeros <strong>de</strong> un<br />

banco a qui<strong>en</strong>es <strong>el</strong> ger<strong>en</strong>te <strong>de</strong> operaciones pi<strong>de</strong><br />

que trabaj<strong>en</strong> rápido, y <strong>el</strong> <strong>de</strong> marketing que sea<br />

amable y cortés con todos los cli<strong>en</strong>tes


Brecha 3: No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con los<br />

estándares diseñados<br />

¿A qué se <strong>de</strong>be esta brecha?<br />

Una causa frecu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> esta brecha es la falta <strong>de</strong> pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

los prestadores <strong>de</strong> <strong>servicio</strong> a la organización. Esto su<strong>el</strong>e <strong>de</strong>berse a<br />

mala s<strong>el</strong>ección, malos sistemas <strong>de</strong> supervisión y paradojas <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

discurso <strong>de</strong> los directivos, que exig<strong>en</strong> sacrificios a los empleados<br />

sin ofrecerles lealtad, respeto o reconocimi<strong>en</strong>to.


Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/64537469@N00/508468447/<br />

Brecha 3: No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con los<br />

estándares diseñados<br />

¿Cómo se soluciona esta brecha?<br />

Para solucionar esta brecha se requier<strong>en</strong><br />

acciones <strong>en</strong> varios fr<strong>en</strong>tes: Por un lado cambios<br />

<strong>en</strong> los procesos <strong>de</strong> recursos humanos, y por otro<br />

mayor <strong>de</strong>legación y empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to a los<br />

empleados <strong>de</strong> la organización.


La estrategia<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> los<br />

recursos<br />

humanos para<br />

<strong>el</strong> cierre <strong>de</strong><br />

esta brecha es<br />

basada <strong>en</strong> 4<br />

puntos<br />

Brecha 3: No <strong>en</strong>tregar <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> con los<br />

estándares diseñados<br />

Tratar a los<br />

empleados como a<br />

los cli<strong>en</strong>tes<br />

Incluir a los<br />

empleados <strong>en</strong> la<br />

visión <strong>de</strong> la<br />

compañía<br />

Desarrollar procesos<br />

internos ori<strong>en</strong>tados<br />

al <strong>servicio</strong><br />

Proporcionar la<br />

tecnología y <strong>el</strong> equipo<br />

<strong>de</strong> apoyo<br />

Medir y recomp<strong>en</strong>sar a<br />

los que <strong>de</strong>sempeñan<br />

<strong>el</strong> mejor <strong>servicio</strong><br />

Medir la<br />

<strong>calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

<strong>servicio</strong><br />

interno<br />

Competir por las<br />

mejores<br />

personas<br />

4. Ret<strong>en</strong>er a las<br />

mejores personas 1. Contratar a las<br />

personas correctas<br />

3. Proporcionar los<br />

sistemas <strong>de</strong> apoyo<br />

necesarios<br />

Entrega <strong>de</strong>l<br />

<strong>servicio</strong><br />

ori<strong>en</strong>tado al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

2. Desarrollar a las<br />

personas para que<br />

brin<strong>de</strong>n <strong>calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

<strong>servicio</strong><br />

Promover <strong>el</strong><br />

trabajo <strong>en</strong><br />

equipo<br />

Contratar <strong>de</strong> acuerdo<br />

con las compet<strong>en</strong>cias y<br />

la inclinación por <strong>el</strong><br />

<strong>servicio</strong><br />

Ser <strong>el</strong> “jefe<br />

preferido”<br />

Entr<strong>en</strong>as las<br />

habilida<strong>de</strong>s técnicas<br />

e interactivas<br />

D<strong>el</strong>egar autoridad <strong>en</strong> los<br />

empleados


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

Brecha 4<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Brecha 4: No igualar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño a<br />

las promesas.<br />

No igualar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño a las<br />

promesas (o, <strong>de</strong> otra forma,<br />

prometer a la ligera)


Brecha 4: No igualar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño a<br />

las promesas.<br />

Foto tomada <strong>de</strong>:<br />

http://www.flickr.com/photos/doylecollection/2494690766/<br />

Un ejemplo:<br />

Si <strong>el</strong> catálogo <strong>de</strong>l hot<strong>el</strong> muestra<br />

habitaciones espaciosas y <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te<br />

cuando llega <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra la habitación<br />

pequeña y con mal aspecto, la falta<br />

radicará <strong>en</strong> las expectativas creadas por<br />

las comunicaciones externas.


Brecha 4: No igualar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño a las<br />

promesas.<br />

¿Cómo se soluciona esta brecha?<br />

¡¡¡Dici<strong>en</strong>do la verdad!!!<br />

Prometi<strong>en</strong>do aqu<strong>el</strong>lo que <strong>en</strong><br />

realidad po<strong>de</strong>mos dar


A manera <strong>de</strong> resum<strong>en</strong>, veamos <strong>de</strong><br />

nuevo <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo:


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Brecha 1<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Brecha <strong>de</strong>l<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

Brecha 3<br />

Brecha 4<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Brecha 2<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


Ahora… hay un tema más que quisiera que<br />

reflexionáramos…<br />

¿Quiénes son los<br />

responsables <strong>de</strong><br />

solucionar estas<br />

brechas?<br />

Foto tomada <strong>de</strong>: http://www.flickr.com/photos/nando_ze/2907561103/


Cada una <strong>de</strong> esas brechas, implican<br />

áreas responsables <strong>de</strong> su solución.<br />

Normalm<strong>en</strong>te, se pue<strong>de</strong> p<strong>en</strong>sar <strong>en</strong><br />

dividir <strong>en</strong> dos áreas claves: Ger<strong>en</strong>cia<br />

y Operativa.<br />

A continuación se señala <strong>el</strong><br />

responsable <strong>de</strong> la solución <strong>de</strong> cada<br />

una <strong>de</strong> esas brechas <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo.


CLIENTE<br />

COMPAÑÍA<br />

Comunicaciones<br />

Brecha 1<br />

G<br />

G<br />

Expectativa <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Brecha <strong>de</strong>l<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

Experi<strong>en</strong>cia anterior<br />

Percepción <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong><br />

Entrega <strong>de</strong>l <strong>servicio</strong> Comunicación externa con<br />

Brecha 3<br />

Brecha 4<br />

los cli<strong>en</strong>te<br />

Brecha 2<br />

O<br />

Diseños y estándares <strong>de</strong><br />

<strong>servicio</strong> ori<strong>en</strong>tados al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

G<br />

G<br />

Percepciones <strong>de</strong> las<br />

compañía sobre las<br />

expectativas <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Necesida<strong>de</strong>s Personales<br />

G O<br />

Estado <strong>de</strong> ánimo


¿Para qué nos sirve<br />

saber todo esto?<br />

Para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r que normalm<strong>en</strong>te las<br />

personas no ti<strong>en</strong>e problemas con la<br />

actitud <strong>de</strong> otras personas, sino con cosas<br />

que van más allá <strong>de</strong> lo que pue<strong>de</strong>n hacer


¿Para qué nos sirve<br />

saber todo esto?<br />

Para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r que <strong>el</strong> <strong>servicio</strong> comi<strong>en</strong>za<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la cima <strong>de</strong> las organizaciones, no<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> su base


¿Para qué nos sirve<br />

saber todo esto?<br />

Para p<strong>en</strong>sar que no solucionaremos los<br />

problemas <strong>de</strong> <strong>servicio</strong> simplem<strong>en</strong>te<br />

contratando a algui<strong>en</strong> más


¿Para qué nos sirve<br />

saber todo esto?<br />

En resum<strong>en</strong>: ¡¡para ofrecer un mejor<br />

<strong>servicio</strong>!!


A manera <strong>de</strong> resum<strong>en</strong><br />

simple para que nunca<br />

se olvi<strong>de</strong>:<br />

Brecha 1<br />

Servicio esperado<br />

Servicio percibido<br />

Servicio<br />

<strong>en</strong>tregado<br />

especificaciones<br />

Percepción <strong>de</strong>l<br />

ger<strong>en</strong>te<br />

Brecha <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te<br />

Brecha 4<br />

Brecha 3<br />

Brecha 2<br />

Lo que se<br />

comunica al<br />

consumidor


¡¡Gracias!!<br />

Y bu<strong>en</strong> <strong>servicio</strong><br />

Dani<strong>el</strong> Naranjo dfnaranj@gmail.com


Refer<strong>en</strong>cias:<br />

•Marketing <strong>de</strong> Servicios, Valarie A. Zeithaml, Mary Jo Bitner,<br />

2001. Indisp<strong>en</strong>sable si la int<strong>en</strong>ción es trabajar sobre <strong>servicio</strong> al<br />

cli<strong>en</strong>te<br />

•Un bu<strong>en</strong> <strong>servicio</strong> ya no basta, <strong>de</strong> Leonard Berry que ya es un<br />

clásico que vale la p<strong>en</strong>a.<br />

•Dirección <strong>de</strong> Marketing, <strong>de</strong> Philip Kotler. Aunque es <strong>el</strong> padre <strong>de</strong>l<br />

merca<strong>de</strong>o (y como padre hay que respetarlo), su resum<strong>en</strong> sobre<br />

<strong>el</strong> trabajo <strong>de</strong> los dos autores anteriores es bastante bu<strong>en</strong>o. Para<br />

los perezosos ese es un bu<strong>en</strong> resum<strong>en</strong>


Datos <strong>de</strong> contacto:<br />

•Correo <strong>el</strong>ectrónico:<br />

dfnaranjo@hotmail.com<br />

dfnaranj@gmail.com<br />

•Algo sobre merca<strong>de</strong>o:<br />

http://cuarto<strong>de</strong>reblujo.blogspot.com/<br />

•Pres<strong>en</strong>taciones <strong>en</strong>:<br />

http://www.sli<strong>de</strong>share.net/dfnaranjo<br />

•Blogs personales:<br />

http://dani<strong>el</strong>naranjo.blogspot.com/<br />

http://miradafiltrada.blogspot.com/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!