09.05.2013 Views

Yugos para tres vacas. Una técnica desaparecida de ... - CEDDAR

Yugos para tres vacas. Una técnica desaparecida de ... - CEDDAR

Yugos para tres vacas. Una técnica desaparecida de ... - CEDDAR

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Ager 5 30/7/04 10:22 Página 200<br />

<strong>Yugos</strong> <strong>para</strong> <strong>tres</strong> <strong>vacas</strong>. <strong>Una</strong> <strong>técnica</strong> <strong><strong>de</strong>saparecida</strong> <strong>de</strong> doma <strong>de</strong>l ganado vacuno en la Sierra Norte <strong>de</strong> Madrid<br />

200<br />

no quisiere arar, pónganle en medio <strong>de</strong> dos bueyes, que ellos le llevaran do quisieren”<br />

(Valver<strong>de</strong> y Arrieta, 1819: 268).<br />

Por último, recogemos información <strong>de</strong>l tratado <strong>de</strong>l gerun<strong>de</strong>nse fray Miquel<br />

Agustí, Llibre <strong>de</strong>ls secrets d'agricultura, casa rústica i pastoril, publicado originariamente<br />

en catalán en 1617 y, posteriormente, traducido repetidas veces al castellano;<br />

en él se incluye también una mención <strong>de</strong> esta <strong>técnica</strong> <strong>de</strong> doma. La edición catalana<br />

dice lo siguiente:<br />

…pero si vos comprau los bous domats y auesats a tirar y a llaurar, o ne<br />

voleu auesar <strong>de</strong>ls vostros, lo bouer ha <strong>de</strong> tenir aquest cuydado, y per mes facil,<br />

vos coneixereu lo seu natural, y encara la complexio <strong>de</strong> aquell bou que voldreu<br />

domar.<br />

Si ell es peresos, si souint se acorrueix, si es massa prompte, furios llauger<br />

en lleuarse, tirar cosas, o banya<strong>de</strong>s, si es dur al estimulo, poruch y temeros<br />

al entrar al aygua, <strong>de</strong>ls quals <strong>de</strong>fectes, es menester castigarlo primer, abans <strong>de</strong><br />

auesarlo al jou.<br />

Aduertiu que per fer aço es massa prest dins <strong>de</strong> dos anys, y massa tart<br />

<strong>de</strong>spres <strong>de</strong> sinch anys, conue auesarlo a <strong>de</strong>junar per domarlo al jou, y es millor<br />

espedient ajuntar vn bou joue ab vn <strong>de</strong> vell ben exercitat, que sia empero <strong>de</strong> la<br />

mateixa talla y força: Perque es cosa <strong>de</strong> molta importancia <strong>de</strong> acompanyarlos<br />

ab lo <strong>de</strong> la mateixa grandaria, força y natural, y si lo bou es dificil <strong>de</strong> adomar,<br />

y a vostron judici es a proposit pera tirar, posaulo en vn gran jou al mig <strong>de</strong> dos<br />

al<strong>tres</strong> bous <strong>de</strong> la sua talla, que sian mansos, y en <strong>tres</strong> dias lo tindreu domat, y<br />

acomodat.<br />

Y podreu sil voleu adomar tot sol, auesaulo poch a poch a lligar lo, fentlo<br />

patir, y a ferrarli los peus, en las terras ahont acostumen <strong>de</strong> ferrarlos, y <strong>de</strong>spres<br />

algun dia lligaulo en un bon pal, y <strong>de</strong>ixaulo alli per bon espay <strong>de</strong>junar.<br />

Si ell es fastidios; passada que li sia la colera, passauli la ma per <strong>de</strong>sobre,<br />

y auesau <strong>de</strong> manejarlo per tot lo cos, y entre les cuyxes; perque se auesia<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>ixarse manejar, y apres auesarlo <strong>de</strong> tirar algun tio, o dos lligats al jou, y<br />

algunes voltes lligarlo a la carreta y feulo tirar vn poch lluny, y apres posar<br />

alguna carrega a la carreta pera prouar la sua força, y axi lo auesareu al crit,<br />

<strong>para</strong>ula, y a la verga, o agullada (Agustí, 1988: 165v-166).<br />

Texto que continúa con la <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia respecto al <strong>de</strong> Columela, a pesar <strong>de</strong><br />

alterar en cierta medida la exposición e introducir algún elemento nuevo. Frente a esta

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!