14.11.2014 Views

El gran reto de la socieda hoy en día es gestionar - Centro de ...

El gran reto de la socieda hoy en día es gestionar - Centro de ...

El gran reto de la socieda hoy en día es gestionar - Centro de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

COLABORACIONES<br />

Sergio Hernán<strong>de</strong>z Mont<strong>es</strong><strong>de</strong>oca<br />

Abogado Garrigu<strong>es</strong> Abogados y As<strong>es</strong>or<strong>es</strong> Tributarios Santa Cruz <strong>de</strong> T<strong>en</strong>erife. Antiguo Alumno Máster <strong>en</strong> As<strong>es</strong>oría Jurídico Laboral 2007-2008<br />

<strong>El</strong> recurso <strong>de</strong> amparo y <strong>la</strong><br />

justificación <strong>de</strong> <strong>la</strong> “<strong>es</strong>pecial<br />

trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia constitucional”<br />

Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s reformas legis<strong>la</strong>tivas<br />

que, sin duda, inc<strong>en</strong>tivan <strong>la</strong><br />

mayor rigurosidad jurídica <strong>de</strong><br />

los operador<strong>es</strong> <strong>de</strong>l Derecho, <strong>es</strong> <strong>la</strong> que<br />

se ha producido tras <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> vigor<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley 6/2007, <strong>de</strong> 24 <strong>de</strong> mayo, que<br />

reformó <strong>la</strong> Ley Orgánica 2/1979, <strong>de</strong> 3<br />

<strong>de</strong> octubre, <strong>de</strong>l Tribunal Constitucional,<br />

sobre todo a partir <strong>de</strong>l inciso que se recoge<br />

<strong>en</strong> el párrafo cuarto <strong>de</strong>l art. 49, in<br />

fi ne, que exige como requisito sustantivo<br />

o <strong>de</strong> fondo que “<strong>la</strong> <strong>de</strong>manda justifi cará<br />

<strong>la</strong> <strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia constitucional<br />

<strong>de</strong>l recurso”, recogido también <strong>en</strong> el art.<br />

50.1 b).<br />

En algunos foros se ha llegado a hab<strong>la</strong>r<br />

incluso <strong>de</strong> “transformación” por el<br />

s<strong>en</strong>tido que con <strong>la</strong> nueva confi guración<br />

legal se le da al recurso <strong>de</strong> amparo, pu<strong>es</strong><br />

ya no sería sufi ci<strong>en</strong>te <strong>la</strong> mera l<strong>es</strong>ión <strong>de</strong> un<br />

<strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal o libertad pública<br />

tute<strong>la</strong>ble <strong>en</strong> amparo por sí so<strong>la</strong>, sino que<br />

<strong>es</strong> nec<strong>es</strong>aria <strong>la</strong> “<strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

constitucional.”<br />

En pl<strong>en</strong>o uso jurídico <strong>de</strong> <strong>es</strong>ta nueva<br />

terminología (que, <strong>en</strong>tre otras cosas, ha<br />

dado lugar a “cierta confusión”) el Tribunal<br />

Constitucional se ha referido a el<strong>la</strong> por<br />

vez primera <strong>en</strong> el auto núm. 188/2008, <strong>de</strong><br />

21 <strong>de</strong> julio, Rec. Núm. 1282/2008, si bi<strong>en</strong><br />

no vino a <strong>de</strong>cir nada relevante al limitarse<br />

a reiterar <strong>la</strong> exig<strong>en</strong>cia legal <strong>es</strong>tablecida<br />

<strong>en</strong> el art. 50.1 b) <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Orgánica que,<br />

al no darse <strong>en</strong> el caso conc<strong>reto</strong>, supuso<br />

<strong>la</strong> inadmisión <strong>de</strong>l recurso <strong>de</strong> amparo.<br />

Pero, ¿qué <strong>es</strong> <strong>la</strong> “<strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

constitucional”? Para r<strong>es</strong>pon<strong>de</strong>r<br />

a ello, a nu<strong>es</strong>tro Tribunal Constitucional<br />

le ha tocado, no sin ciertas discrepancias<br />

internas, seña<strong>la</strong>r <strong>en</strong> qué supu<strong>es</strong>tos po<strong>de</strong>mos<br />

hab<strong>la</strong>r <strong>de</strong> “<strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

constitucional”, y ha fi jado una re<strong>la</strong>ción<br />

que, <strong>en</strong> ningún caso, <strong>de</strong>be <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rse<br />

como un el<strong>en</strong>co <strong>de</strong>fi nitivam<strong>en</strong>te cerrado<br />

<strong>de</strong> materias <strong>en</strong> los que un recurso <strong>de</strong> amparo<br />

ti<strong>en</strong>e <strong>es</strong>ta <strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

constitucional. Esta ansiada r<strong>es</strong>pu<strong>es</strong>ta<br />

ha llegado por medio <strong>de</strong> <strong>la</strong> reci<strong>en</strong>te s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> 25 <strong>de</strong> junio <strong>de</strong>l 2009 <strong>en</strong> <strong>la</strong> que<br />

el alto tribunal, no sin <strong>de</strong>scartar a partir<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> propia casuística <strong>la</strong> nec<strong>es</strong>idad <strong>de</strong><br />

perfi <strong>la</strong>r o <strong>de</strong>purar conceptos, que existe<br />

<strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia constitucional <strong>en</strong><br />

los casos sigui<strong>en</strong>t<strong>es</strong>: a) el <strong>de</strong> un recurso<br />

que p<strong>la</strong>ntee un problema o una faceta <strong>de</strong><br />

un <strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal susceptible <strong>de</strong><br />

amparo sobre el que no haya doctrina;<br />

b) el <strong>de</strong> un recurso que permita ac<strong>la</strong>rar o<br />

cambiar <strong>la</strong> doctrina, como consecu<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> un proc<strong>es</strong>o <strong>de</strong> refl exión interna, o por<br />

el surgimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> nuevas realida<strong>de</strong>s social<strong>es</strong><br />

o <strong>de</strong> cambios normativos relevant<strong>es</strong><br />

para <strong>la</strong> confi guración <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal, o <strong>de</strong> un cambio<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> doctrina <strong>de</strong> los órganos <strong>de</strong> garantía<br />

<strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> <strong>la</strong> interpretación <strong>de</strong><br />

los tratados y acuerdos internacional<strong>es</strong> a<br />

los que alu<strong>de</strong> el art. 10.2 CE; c) cuando<br />

<strong>la</strong> vulneración <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal<br />

que se <strong>de</strong>nuncia, vía amparo, prov<strong>en</strong>ga<br />

<strong>de</strong> ley o <strong>de</strong> otra disposición <strong>de</strong> carácter<br />

g<strong>en</strong>eral; d) si <strong>la</strong> vulneración <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho<br />

fundam<strong>en</strong>tal trae causa <strong>de</strong> una reiterada<br />

interpretación jurispru<strong>de</strong>ncial <strong>de</strong> <strong>la</strong> ley<br />

que el TC consi<strong>de</strong>re l<strong>es</strong>iva <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho<br />

fundam<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> cu<strong>es</strong>tión y crea nec<strong>es</strong>ario<br />

proc<strong>la</strong>mar otra interpretación acor<strong>de</strong> con<br />

<strong>la</strong> norma suprema; e) cuando <strong>la</strong> doctrina<br />

constitucional sobre el <strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal<br />

que se alega <strong>en</strong> el recurso <strong>es</strong>té<br />

si<strong>en</strong>do incumplida <strong>de</strong> modo g<strong>en</strong>eral y<br />

reiterado por los órganos jurisdiccional<strong>es</strong><br />

o existan r<strong>es</strong>olucion<strong>es</strong> judicial<strong>es</strong> contradictorias<br />

sobre el <strong>de</strong>recho fundam<strong>en</strong>tal,<br />

ya sea interpretando <strong>de</strong> manera distinta<br />

<strong>la</strong> doctrina constitucional, ya sea aplicándo<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong> unos casos y <strong>de</strong>sconociéndo<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong> otros; f) <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> que un órgano<br />

judicial incurra <strong>en</strong> una negativa manifi <strong>es</strong>ta<br />

<strong>de</strong>l <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> acatami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> doctrina<br />

constitucional; y g) cuando el asunto suscitado,<br />

sin <strong>es</strong>tar incluido <strong>en</strong> ninguno <strong>de</strong><br />

los supu<strong>es</strong>tos anterior<strong>es</strong>, trasci<strong>en</strong>da <strong>de</strong>l<br />

caso conc<strong>reto</strong> porque p<strong>la</strong>ntee una cu<strong>es</strong>tión<br />

jurídica <strong>de</strong> relevante y g<strong>en</strong>eral repercusión<br />

social o económica o t<strong>en</strong>ga unas<br />

consecu<strong>en</strong>cias políticas g<strong>en</strong>eral<strong>es</strong>.<br />

En <strong>de</strong>fi nitiva, el Tribunal Constitucional<br />

marca una primera línea a seguir<br />

sobre <strong>la</strong> “<strong>es</strong>pecial trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

constitucional” para así po<strong>de</strong>r afrontar<br />

<strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias que <strong>es</strong>ta reforma nos impone<br />

a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> recurrir <strong>en</strong> amparo,<br />

aunque habrá que seguir muy at<strong>en</strong>tos<br />

ante futuros pronunciami<strong>en</strong>tos.<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!