11.07.2015 Views

El fenómeno tumular y megalítico en Galicia - Páxinas persoais ...

El fenómeno tumular y megalítico en Galicia - Páxinas persoais ...

El fenómeno tumular y megalítico en Galicia - Páxinas persoais ...

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

76ANTÓN A. RODRÍGUEZ CASALFigura 14. Horizontes de ocupación de Parxubeira: ocupación primaria (a),ocupación campaniforme (b) y ocupación del Bronce Antiguo (c) (RodríguezCasal, 1989).La investigación actual vi<strong>en</strong>e situando la apariciónde los primeiros campaniformes del noroestep<strong>en</strong>insular (cordado, marítimo y variedad lineal)<strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to coincid<strong>en</strong>te con el ocaso delMegalitismo, <strong>en</strong> torno al 2200/2100 a.C. Por otraparte, <strong>en</strong> yacimi<strong>en</strong>tos al aire libre del Morrazo,como O Fixón, Chan de Coiro, Font<strong>en</strong>la o Chande Armada, el campanifomre marítimo y la variedadlineal está asociado a campaniformes incisos,puntillado-geométricos y pseudoexcisos.Desde el punto de vista contextual, las mejoresevid<strong>en</strong>cias nos la proporciona el túmulo 2 deParxubeira, <strong>en</strong> donde <strong>en</strong> un mismo nivel, eso sírevuelto, fueron exhumados varios fragm<strong>en</strong>toscampaniformes, de los tipos marítimo, variedadlineal, motivos de triángulos impresos, puntilladogeométricoe impresiones de concha (RodríguezCasal, 1989, pp. 51-56). Estaríamos, pues, ante unúnico horizonte campaniforme, formado por vasosde difer<strong>en</strong>tes decoraciones y técnicas. Aunque nocontamos con dataciones radiocarbónicas, podríamosabogar por la contemporaneidad de lacolección campaniforme de Parxubeira.Desgraciadam<strong>en</strong>te, la falta de estratigrafíasfiables impid<strong>en</strong> un acercami<strong>en</strong>to riguroso a estetema <strong>en</strong> el caso gallego. Ahora bi<strong>en</strong>, dá la impresiónde que las ocupaciones campaniformes nodeb<strong>en</strong> ser <strong>en</strong>t<strong>en</strong>didas siempre como una meraadición sino como una modificación de las formasde vida anteriores. Si <strong>en</strong> Parxubeira se asiste, sinmás, a una mudanza del ritual de <strong>en</strong>terrami<strong>en</strong>to,<strong>en</strong> el monum<strong>en</strong>to <strong>megalítico</strong> de Dombate, por elcontrario, las g<strong>en</strong>tes portadoras de cerámicacampaniforme parec<strong>en</strong> actuar vandálicam<strong>en</strong>tecontra el monum<strong>en</strong>to preexist<strong>en</strong>te (Alonso y Bello,1997, p. 516).Si bi<strong>en</strong> contamos con escasas datacionesradiocarbónicas para el campaniforme gallego,las exist<strong>en</strong>tes nos permit<strong>en</strong> articular el procesocronológico sin grandes problemas. Así, un nivelprecampaniforme de O Fixón fue datado <strong>en</strong> 2870a.C., <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to similar al horizonte precampaniformede Vinha de Soutilha <strong>en</strong> el vecinoPortugal, datado <strong>en</strong> el 2740 a.C. y con cerámicasparalelizables con las de O Fixón. Por otra parte,los niveles precampaniformes del hábitat de AFont<strong>en</strong>la fueron datados <strong>en</strong>tre el 2460 a.C. y el1880 a.C., es decir <strong>en</strong>tre 3294-2895 cal BC., quese corresponde bi<strong>en</strong> con los mom<strong>en</strong>tos inicialesdel campaniforme <strong>en</strong> la P<strong>en</strong>ínsula Ibérica. Nosinteresan particularm<strong>en</strong>te las dataciones del túmulo5 de Cotogrande, con marítimo fechado <strong>en</strong>tre2440 y 2115 a.C., es decir <strong>en</strong> la segunda mitad deltercer mil<strong>en</strong>io, o la fecha del 2070 a.C. deDombate IV, y las de pl<strong>en</strong>itud del campaniformede O Fixón y Chan do Coiro, ambas fechadas <strong>en</strong>el 1880 a.C.Ahora bi<strong>en</strong>, si hace años parecía no haberduda sobre la anterioridad del marítimo respecto alos incisos y puntillado-geométricos, la situaciónse ha complicado, por cuanto hay ocasiones <strong>en</strong>los que la sucesión marítimo, inciso y estilos epicampaniformesno concuerdan. En este s<strong>en</strong>tido,yacimi<strong>en</strong>tos como Moncín con Marítimo-AOO yCiempozuelos así parec<strong>en</strong> corroborarlo, por loque cobra visos de realidad la exist<strong>en</strong>cia de unsolape cronológico <strong>en</strong>tre esos tres estilos cerámicos.Nos interesa también, particularm<strong>en</strong>te, elcaso del vaso de Mallén (Aragón) que por suforma se aleja de los presumibles prototipos portugueses,si bi<strong>en</strong> sin que podamos decantarnospor una proced<strong>en</strong>cia portuguesa o c<strong>en</strong>troeuropea.Dudas que manti<strong>en</strong>e Alday <strong>en</strong> 1996 <strong>en</strong> suestudio sobre el campaniforme del País Vasco,aunque considerando a los CZM como originariosdel Norte, concretam<strong>en</strong>te de Bretaña o del Vallemedio del Rhin. Por otra parte, la aparición <strong>en</strong> laMeseta de CZM permite conectar el eje Rhin-Ródano (lugar de orig<strong>en</strong> de la técnica cordada)MUNIBE Suplem<strong>en</strong>to - Gehigarria 32, 2010S.C. Aranzadi. Z.E. Donostia/San Sebastián

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!