Informazio orokorra (3Mb)

2
DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZA - IBAIALDE
EUSKO AUTONOMI ELKARTEKO IBAIAK
Ibaien %17 a n soilik d a go bainura ko egokia iz a nda it ekeen
ta rte r en bat edo b e ste. Hala e r e , p u n tu h a u e t a -
ko bat ek e r eez d u bainura ko egokit a sun a denb o r a lu -
z e z m a n t endu . O ndoko ibai et a ibai ta rteez a r iga r a:
M e r cadillo ibaia, H e rre r ia s ( G o r dex ola ) ibaia, L e a
ibaia r en b ehea ldea, A rtibai ibaia r en goia ldea, O mec illo
ibaia, Baia s ibaia r en e r dia ldea e t aZa dorra ibaia r en
b ehea ldea .
Inguru h a u e t a ko gehienet a nez d a go industria r ik edo
herrir ik, e t a ego t eko t a n , o s o b izta nle g utxiko he rria k
iz a t en dir a e t a industriek ez d ute ia e r a git en ibaia n.
H o r i bai,ais ia ldigu ne gis a ustia tzeko a r a z o a kegot en
dir a k a su gehienet a n , ur ema r ia o s omu g a tua iz a t en
dela ko. A r c en soilik ( Zadorra ibaia r en b ehea ldea n)
ikusi iz a nda jendea ba inu a h a rtz en ud a n.
URAREN KALITATEA ARRAINEN GARAPENERAKO
EEEko 78 /659 dir ekt iban a z a ltzen den p a r a metro mu -
g a tza ile iaba k a rra nitrit o a d a, nitrit o a r en kon tzentra -
z ioa . D ir ekt iba honek, ure t a nda goen nitrit okontzentra
z ioa r en a r abe r a be rta n zein a rra in e s pez iek
b iz ir a u nde z a ket en a z a ltzen d u . Baina an tza denez , dir
ekt iba h a u g ure lurr a ldea r en e z a u g a rri geogr a fiko a k
iz a t e t ik o s o urrun da u den b e ste es k u a lde batzue t a r a -
ko dis eina tuta d a go.
D ir ekt iba honen a r abe r a, U rumea ibaia k H e r n a nir a ino,Bida
s o a ibaia ket aArtibai ibaia r en goia ldea k , iz okinek
e t aam u a rra inek b iz ir a uteko et a popu la z io egonkorra
ker a tzeko b eha r dituzten baldintza k b e t e tzen
dituzte.
H e rre r ia s ,Omec illo, Ba ia s e t aLe a ibaiek ta rte guzt
iet a n , e t aEg a ibaia k Kanpezun (a zte rtuta ko ta rteen
%17 ) , z ipr inidoek b iz ir a uteko b eha r dituzten baldint -
z a k b e t e tzen dituzte.
Gainontzeko ibaiet a n ,be t ier edir ekt iba honen a r aber
a, a rra inek e z in omen d ute b iz ir a u n. Baina e rre a lit a -
t e a o s o b e stela koa d a . Ibai gehienen goi et a e r di ib ilg
u e t a r a h urb ilduz ger o , loina, e z k a ilu a e t a ba r b o a
ikuste a e z d a la nneke z a, e t a korrokoia e r eiabehe
ib ilgu g uztiet a n b iz ida .
3 4
2 . 2 . 2 . K ontse r baz io egoer a o r oko rra
Hainbat p a r a metro fis iko-kimiko et abiologiko z g a in,
k a lit a t e a r en a dier a z le dir en b e ste pa r a metro batzuk
kon tua nha rtuta, EAEko ibaien ingurugir oegoe r a r en
e t a ur a r en k a lit a t e a r en ikusk a ket a sa r e a k(1993 ) ze r a
ondor iozta tu zuen:
— A zte rtu z ir en ibaien %50 g uztiz degr a d a tuta ko
eko s istema kdir ela, h a u d a, e z in d utela biodib e rts it
a t e ma x imoa iz a n , k utsa tuta ko ur a k edot a o s o
k utsa tuta ko ur a kda r a m a tza t ela (ma t e r ia o r g a nikoa
r en gehiegiz ko kon tzentra z ioa, met a l a stun a k...
dir ela -et a )et abe r a z ,arra inen b iz ir a u pener a ko,ba in
ura ko zein kon tsumor a ko e z dituztela beha rre z -
ko baldintza k b e t e tzen.
Baldintza h a u e t a nos o ug a r ia kdir a giz a kia r entza t z ein
a nima lientza t p a t ogenoa kdir en o r g a nis moa k , kolifo r -
mea k , z enbait e strept okoko , koler a, lept o s pir o s ia, int -
s ektu hema t ofa goa ket a iz a ina k b e ste a k b e ste.
— A zte rtuta ko ibaien a rteko %15 “helduta sun erta ineko”
eko s istema k dir a e t a be r a ien e z a u g a rria k
ondoko a k : ura keutrofiz a tua kda u de, h a u d a, a nim
a lien b iz ir a u pen aarris k u a nja rtz en d uten elika g a i
o r g a niko et a to x ikoen (nitrit o a, a monia koa )kont -
z entra z ioa altua d a . D ena dela, konpos a tu h a u en
isuria kez dir a ibai guztia n zeha r a z a ltzen, p u n tu ja -
kin batzue t a n baiz ik. Zamo, t enka ket a za mo tx ikiez
g a in, aingir a, m a z k a rra e t a loina e r e b iz idir a ur
h a u e t a n.
Ibaiko ur a r ekin bat e r a, e utrofiz a z ioa r en a r a z o a ur -
t egi, p a d ura e t a ibaia kitsa s o r a tzen dir en kosta ldeko
p u n tura ino heda tzen d a .
— A zte rtuta ko ibaien % 3 5 a k b e r e z ko e z a u g a rria k
gor detzen ditu e t aanizta sun ma ila altua d a . Hau et
a t ik, %15 eko s istema “heldu s a m a rra k” dir a, h a u
d a, e r a lda ket a h a ndir ik g abe ma n t entzen dir a, ura k
g a r b ia kdir a, tra t a mendu e rra z bat a plika tuz ger o
kon tsumor a ko e t aba inura ko egokia kdir a e t a sa lmonidoa
k b iz i a h a liz a t eko baldintza kem a t en dir a .
Gainontzeko %20 “er abat eko helduta sun a ”duten
ibaia k dir a, e t a ibai ekos istemen dib e rts it a t e a r i
e usteko a s moz babe s b e r e z ia ja s o tzen d uten ingu -
runeen a rte a n a urkitzeko b eha rre z koa k dir en