Informazio orokorra (3Mb)

DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZA - IBAIALDE
D ena dela, e t a g ure ibaien egoer a o r oko rra zein den
a z a ltzeko , o r a in dela h a m a r k a d a ba tzuk a rte gure
ibaiet a n ug a r ia k zir en e t abiz ir a uteko ongi kon tse r batuta
ko ibaia k b eha r dituzten b i a nima lia e s pez ier en
g a ur egu neko egoe r a n zentra tu g a r a: m a rtin a rra n tza -
lea e t a iga r aba.
Martin a rran tza lea: isuria lde k a n t a uria rreko ia
goi ib ilgu g uztiet a nik usi ohi d a, bait a isuria lde medit
e rra nea rreko zenbait e t a ner e(O mec illo, Ba ia s e t a
Zadorra ibaiet a n). A rra n tza negit eko ur g a r b ia ket a
k utsa tug abe a k b eha rre z koa k di tuen e s pez iea d a
m a rtin a rran tza lea . N egu a n , migr a tzen d utena kir is -
t en dir a g ure lurr a lder a e t a popu la z ioa kgo r a egit en
d u .
“ EAEko O r nodu nen Kat a logo a ”n (1986 -1989) des -
k r ibatzen denez , hega zti ha u e z d a ug a r ia inola z e r e ,
ban a ket a zabaleko aba d a e r e , o s oleku g utxit a n a n tzem
a n bait a (isuria lde k a n t a uria rra r ida gokionez b e r e z iki).
K utsa d ura m a ila altua e t a h abia egit eko toki egokien
e s k a s ia dir ela -et a, ingurune a s ko e z dir a hega zti
honentza t h abit a t a p r opos a e t abe r a z , popu la z ioa k a t -
z e r a k a d a n abar ia ja s a ndu .
IBAIALDE ’96 k a npa ina nja s o t a ko d a tuen a r abe r a, a u -
rreko tx o stena g a r a tu z enet ik hona g ure ibaien egoer
a kho b e r a egin d u ela dirudi ( A r abar en k a sua n a urr eko
gida n a ipa tuta ko ibai b e r b e r e t a n a ipa tu d a o r a ingo a n
e r e).
I g a r aba: txo stenet a ko e rrefe r entzien a r abe r a, m ust
elido h a u EAEko la u p u n tuta n soilik det ekt a tu d a .
Ig a r abar en h abit a t t ipiko a ingurune urta rra d a, ibaia k ,
e rreka k , urt egia k , la k u a ket a kosta ldea be ste a k b e ste.
D u elabiedo hiru h a m a r k a d aartegurelurr a ldekoibai
a s kot a n b iz i zen ug a ztun honek ja s a ndu en a tze r a k a -
d a h a in d a h a ndia, non g a ur egu n EAEt ik des a gertz eko
zo r ia n bait a go. H o rren e r a gile n a g usia k utsa d ura
d a: hir iet a industria kibai ingurue t a nfinka tze a kibai
bazte rren e r a lda ket a eka rri du , ibaiertz a khonda tuz
e t a ur a kkutsa tuz. H oni lotuta, a rra inek n a hiz iga r abek
b eha rre z koa k dituzten babe s leku a k de s a gertu egin
dir a ibaiet a t ik. B e sta lde,be r ela rru p r e z ia tua dela -et a,
iga r aba a rra n tza ba rrutiet a nehiz a tu dela kon tua niz a n
b eha r d a .
EUSKO AUTONOMI ELKARTEKO IBAIAK
Gaur egu n , iga r aba 3181/ 1980 E rrege D ekr e tua z g uzt
iz babe sturik d a go. Hala e r e ,babe s fis iko a z g a in,
ibaien egoer a hob e tze abeha rre z koa litza t eke , e t a la n
hor iguztioi d a gokigu , e s pez iea e z des a gertz e a z g a in,
u g a r itu d a din.
Ibaia r en konplexuta sun ma ila r en a dier a z le den b e ste
e s pez ie bat m uturl uze pi r inia rra d a, baina EAEn ,
b e r e ban a ket a n a tura la mendebalder a m u g a tzen denez
, e s pez ie honek e z d u g a inontzeko es k u a ldeet a r a -
ko a dier a z le gis aba lio. E s pez ie h a u ibai bak a r bat eko
p u n tu bak a n bat e a n a n tzema nda . K ontua niz a n b eha r
d abe r ehabit a t a r en (os o ur g a r b ia e t a o x igena tua d u -
t en ibai et a e rreka k) e r a lda ket a ket a k utsa d ura kes -
pez ie honenga ngogo r e r a git en d utela: bat e t ik h a rra -
p a kinenkopurua m urr iztuz e t abe ste t ik b e r eila jea r en
ir a g a z k a it a sun a su n tsituz.
Landa r edia r en a ldet ik, isuria lde k a n t a uria rre a n et a
medit e rra nea rre a n es k u a lde klima t iko de s b e r dina k
d a u denez , leku ko klima r en a r abe r a ibaiet a ko la nda r edia
e r ede s b e r dina iz a ngo da . A dib ide gis a m a k a laaip
a tu d a it eke ; isuria lde k a n t a uria rre a n zu h a itz a rra r o a
d a e t a ib ilgu a n zeha r h a nhemenka ale batzuk b e ster
ik e z ditug u a urkituko. Isuria lde medit e rra nea rre a n ,
b e rriz , ibai guztiet a nda go ( z enbait lekuta nma k a len
la nda ket a k ustia tu egit en dir a ).
Pad ura ko la nda r edia r ida gokionez ,biisuria ldeen a rtea
nde s b edin t a sun nabar ia kda u de, ba ina hor iez d a
klima r en e r a gina . Isuria lde k a n t a uria rre a nos opu n tu
g utxit a nik us d a it eke pa d ura la nda r edia . Ibaia k b ider a -
tu iz a n a e t a ur ek g a inez k a egit eko joer a h a ndia den
ingurue t a nibai hondoa g a r b itze a p a d ura ko la nda r edia
r en a z a ler a horren tx ikia iz a t e a r en e r a n tzulea k
iz a nlit e z ke.
Isuria lde medit e rra nea rre a n , leku gehia got a n a urkitu
d a p a d ura ko la nda r edia ( b e r a u d a ta rte batzue t a ko
la nda r edia mot a n a g usia, B o stibaiet a ibaia n ,Alb ina e t a
U rru n a g a urtegien a rteko er emu a nes a t e r a ko).
2 .4. IBILGUAREN ERALDAKETA,
UHOLDEAK ETA IBAIERTZEKO BASOA
A rro bat e r a tzen d uten ibaien e t a e rreken sa r e a k
— z a ine z o s a tut a ko sistema ba ilitza n— ur s o b e r a kin
a z lib r a tzeko meka nis mo p r opioa kditu. Ibaiertz eko
2
37