12.05.2013 Views

Egungo Euskararen Hiztegia —H—

Egungo Euskararen Hiztegia —H—

Egungo Euskararen Hiztegia —H—

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

(halaber) adlag orobat.<br />

[7] bai halaber (18); baina halaber (14); da halaber (43); dira halaber (12); du halaber (14); dut halaber (23); egia da halaber (8); ere halaber (11); eta<br />

halaber (85); ez halaber (8)<br />

halaber ere (7); halaber eta (8); halaber ez (9); halaber ezen (11); halaber haren (9); nintzen halaber (8)<br />

nuen halaber (13); zen halaber (12); zuen halaber (21);<br />

halakatu, halaka, halakatzen du ad halako bihurtu. Eta halaxe bereganatu zuen egun batean Lutherok jaun Joanes<br />

Etxegoien, urroztarren dorretxeko jauna [...] haren txakurraz baliaturik eta txakurraren baitan sarturik, engainamenduaren aitzinatzeko eta<br />

halakatzeko, maliziarik maliziatsuenaz.<br />

(halako) izlag<br />

[11] bi halako (19); ehun halako (13)<br />

halako aire (21); halako arazorik (12); halako bat (178); halako batasun (12); halako batean (1892); halako batek (12); halako baten (47); halako batez<br />

(68); halako beldur (38); halako betierekotasun (19); halako bi (152); halako denbora (12); halako distira (11); halako doinu (15); halako egoera (44);<br />

halako egoeran (20); halako egoeretan (13); halako egun (30); halako egunetan (13); halako ekintza (13); halako ekintzak (12); halako emakume (14);<br />

halako erabaki (16); halako erabakiak (12); halako eran (29); halako erasoak (16); halako gai (11); halako galderak (12); halako garrantzia (11); halako<br />

gauza (66); halako gauzak (46); halako giro (26); halako gisaz (39); halako gizon (27); halako grazia (11)<br />

halako harridura (11); halako hiru (29); halako hitz (17); halako hitzak (12); halako ikara (21); halako indar (28); halako indarrez (25); halako irudi<br />

(13); halako itxura (25); halako jarrera (12); halako joera (13); halako kasuetan (22); halako lan (11); halako lanak (11); halako lau (14); halako leku<br />

(20); halako maitasun (14); halako modu (14); halako moduan (42); halako moduz (13); halako moldez (264); halako musika (12); halako neska (11);<br />

halako plazer (13); halako poz (15); halako sentimendu (11); halako sentsazio (11); halako suertez (69); halako tailuz (24); halako tristura (14); halako<br />

une (14); halako xarma (12); halako zera (16); halako zerbait (138); halako zirrara (27)<br />

halako moduan non (13); halako eta halako (28); halako beldur bat (18); halako egoera batean (17); halako moldez non (107); halako edo halako (12);<br />

nola edo halako (17); baina halako batean (53); halako gauza bat (22); halako zerbait gertatzen (13); edo halako zerbait (26); halako egun batean (19);<br />

halako edo bestelako (11); halako eran non (19); halako gisaz non (24); honelako edo halako (18); eta halako batean (168)<br />

ergela halakoa (24); kabroi halakoa (11)]<br />

halakoxe 1 izlag erabat halakoa. Laino trinkoa zegoen Tolosan arrastiri epel hartan; eta gure kinka labainean, halakoxe<br />

eguraldia komeni zitzaigun lasai mugitu ahal izateko. Halakoxe mirariak egiten dira etxe honetan. Halakoxe irribarrea egon ohi da<br />

zorigaitz ororen sorreran. Esan ere esan zen halakoxe jokoa egin zuela Sidkiren hauteskunde kanpainan, alegia, dirua patrikaratu ostean<br />

hauteskundeak boikotatzen amaitu zuela. Ustezko maitasunaren, begirunearen edo zerako zeraren azpitik zer dabilen ez da beti (sekula?)<br />

jakiten, eta halakoxe ezustekoak etortzen dira batzuetan ametsetatik esnatzerakoan. Esku-lanak egiteko, ez zen Amatxoen Festaegunaren<br />

zain egoten: halakoxe andereñoa zen. Ez jan, ez edan hiru egun eta hiru gauez; nire neskameek eta neuk ere halakoxe baraua<br />

eginen dugu. Erruki izango nauzu, mesprezu izango didazu, halakoxe miserian baitago nire gogoa. Halakoxe heriotzaren lekuko izan ziren<br />

bai aitona bai aita. Hitz egiten zenionean, bazuen begietara begiratzeko halakoxe modu bat... halakoxe arretarekin, zera... Nik bakarrik<br />

dakit New Yorken, hiri-hirian, tigre zein puma izan, halakoxe bat ikusi nuela. Izan ere, belaontzi handia, halakoxe bat zen itxaroten<br />

nuena. Eta oraindik ez omen daki zer izango den biharko egunean, haurren medikua edo arte-ekoizlea edo halakoxe zerbait. Harrizko<br />

neskatila-buru bat zen, halakoxe jarreran jarria, non lo datzan emakume baten aurpegia baitzirudien. Halakoxe astoa baita nire laguna.<br />

Oinak besterik ez zitzaion deus ere ageri; halakoxea adatsa. Baina bera ere halakoxea... Rosencroix, Santa Eulaliako lehenengo bikarioa,<br />

intxaurrak botatzen dituen belea izana zen inondik ere, haren iritzian, halakoxearen jantziak eta izaera gorde baitzituen gorde ere.<br />

Halakoxea dirudi gaur bertan egiten dihardugun historiak ere. Izen horrekin erabateko artista espero nuen, eta halakoxea topatu dut:<br />

txikia, ilea erabat soildua, pasta lodiko betaurreko sideralak, pega-pega egindako galtzak eta likrazko jertse bat.<br />

2 (izenondo eta adizlagunekin) Halakoxe astuna zen gau hartako isiltasuna ere. Zeren, haurrak gorputz ahulez eta bigunez<br />

kilikolo dabiltzan bezala, zentzuna ere halakoxe biguna daukate. Begiratu egin zion amonak, zure barruan zegoena igartzen zutela ematen<br />

zuten begi erdi gris, erdi hori haiekin, halakoxe bereziak baitzituen. Haren "zer gerta ere" ez zen, nik ulertzen nion moduan behintzat,<br />

ustekabeko lige baten aukera, baizik eta istripu edo antzeko kontuak; halakoxe fatalistak izan dira gure aurrekoak. Ikusi zuten<br />

lehendabiziko gauza [...] neska gazte zurbil-zurbil bat izan zen, buruan txirikorda handi bat zuela, eutsi ere nola eusten zion asmatu ezin<br />

zena, halakoxe argala eta txikitxoa baitzen bera. Gobernuari halakoxe zitala izateagatik, eta euroi, berriz, ez direlako bandido miserable<br />

eta lapur gantzatsu batzuk baino. Azken orduan, astoak saldu behar izan zituenean hura honaino ekartzeko, halakoxe garesti jarri zion-eta<br />

kobrantza. Louisianako gizajo bat 1.900 boltioen zain, burua bizkarrekoaren kontra tentetua, eskuak aulkibesoei atxikiak, halakoxe dotore<br />

nengoen.<br />

3 (izan aditzarekin) Batzuetan, lege zibilek ezkontzari erantsitako ezaugarriak ez dira erabat beharrezko; halakoxeak dira, esate<br />

baterako, ezkontza hautsi ordez ezkontideak zigortzea askiesten duten legeek ezarritakoak. Halakoxea zen garai hartan gure ohiturazuzenbide<br />

idatzia. Enpresan sartzen zen jendearen prestakuntza-maila gero eta eskasagoa zela, eta halakoxea zela gero ekintzen<br />

kalitatea. Halakoxea hintzen, izan ere: gizon behar zenean gizon, eta umetu behar zenean umetzen zekiena. Emaztea ere halakoxea<br />

zuen. Aurpegiko azala eta kera ere halakoxeak ditu, mendikoarenak. Udareak egurra bezain gogorrak ziren eta gustua ere halakoxea<br />

zuten. Adina ere halakoxea geneukan, etxetik kanpora ibili nahi izatekoa. Halakoxea baita bizitza, errotatik behin bakarrik iragaiten den<br />

ur azkarra. Umorea ere halakoxea zeukan, sagar gaziaren ezpalekoa. Maite zuen neska handinahia baldin bazen, berak ere halakoxea<br />

izan behar.<br />

4 halakoxeko adlag halakoxea. Horra bizitza halakoxeko nahigabeen infernu bilakatua! Esan behar direnak nolako fedez esaten<br />

diren, halakoxekoa gauzak adierazteko garai bakoitzeko bidea ere.<br />

halamoduz ik hala 1.<br />

half-pipe iz **<br />

halogeno 1 izond/iz sistema periodikoan, kloroak, fluorak, iodoak, bromoak eta astatoak osatzen duten<br />

taldekoa. Europako Batasuneko araudiek halogenoak dituzten plastikoak ahal bada alde batera uztea bultzatzen dute. Halogenorik ez<br />

daramaten babes ignifugoak.<br />

2 lanparez eta kidekoez mintzatuz, gas halogenoz darabilena. Legez kanpoko eskopetak eta foku halogenoak erabiliz<br />

orkatzak ehizatzen zebiltzan bi lagun harrapatu zituzten. Loreak mozten ari da dagoeneko, eskuargi halogeno batekin.<br />

halogenodun izlag halogenoa duena. Organofosfatotan oinarritutako babesa duen poliamidaren fusio-indizea pixka bat jaisten<br />

bada ere (halogenodun babesa duen poliamidarena dezente gehiago jaisten da), nahiko balio altuetan mantentzen da.<br />

haltera 1 iz soinketa ariketak egiteko tresna, barra baten bi buruetan kokatzen diren bi disko edo bolaz<br />

osatua. la ilun hartan, bazirudien haltera bat berrogeita hamar kiloko pisua ari zela altxatzen, neke handiz. Azerbaijango bi halterak<br />

positibo eman dute Paralinpiar Jokoetan. Beste lau dopin kasu izan direla: hiru haltera (Aleksandr Koroljov estoniarra, Youssef Cheikh<br />

Younes siriarra eta Ali Hosseini iraniarra) eta tandem diziplinako bide-erakusle bat (Jurak Petrovic eslovakiarra).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!