Konposta: zaborretik ortura! (6.972 KB ) - Bizkaia 21
Konposta: zaborretik ortura! (6.972 KB ) - Bizkaia 21
Konposta: zaborretik ortura! (6.972 KB ) - Bizkaia 21
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5.3. KONPOSTONTZIAREN KOKAPENA<br />
Ikastetxearen planoa erabiliz, konpostontzia kokatzeko lekurik onena aukeratuko dugu denon artean. Horretarako,<br />
lau ideia nagusi hauek izan behar ditugu kontuan:<br />
• Konpostontzia aire zabalean egon behar da.<br />
• Egokiena lurraren edo belarraren gainean jartzea da. Horrela, materia organikoa konpost bihurtzen<br />
duten izaki bizidunak errazago sartuko dira konpost-metan.<br />
• Konpostontzia haize gogorretik eta euritik babestuta egon behar da, eta eguzkiak zuzenean jotzen<br />
ez duen leku batean.<br />
• Ez dugu kokatuko ikaslerik gazteenak erraz irits daitezkeen leku batean.<br />
Oro har, konpostatze-prozesua ezin hobeto gara dadin, lekuak baldintza orekatuak bete behar ditu eguzkiargiari,<br />
tenperaturari, aireztapenari eta hezetasunari dagokienez. Lekurik egokiena batzuetan eguzkitan eta<br />
batzuetan gerizpean dagoena izango da. Aukeratutako lekuak baldintza hori betetzen ez badu, horretara<br />
egokitu beharko dugu, edo konpostontzia zuhaitz baten azpian edo horma baten ondoan jar dezakegu. Lekua<br />
oso hezea bada, materia deskonposatu egingo da eta kiratsa sortuko du, hau da, konpost bihurtu beharrean<br />
usteldu egingo da. Beti eguzkitan badago, ordea, hondakinek berez daukaten hezetasuna galduko<br />
da, lurreko organismoak nekez hurbilduko dira konpost-metara eta prozesua oso geldoa izango da. Beraz,<br />
konpostontziaren kokalekua aukeratzeko orduan baldintza horien guztien arteko oreka bilatu behar dugu.<br />
Lorategiaren edo kokalekuaren estetika orokorra ere izan behar dugu kontuan.<br />
5.4. ZER KONPOSTATUKO DUGU?<br />
Ikuskapenaren emaitzak oinarritzat harturik, zein hondakin konpostatuko ditugun erabakitzeko solasaldia<br />
egingo dugu denon artean. Irakasleak moderatuko du eztabaida, baina ikasleek hartu behar dituzte erabakiak.<br />
Lehen fase batean ikastetxean sortutako hondakinetako batzuk soilik konpostatzea erabaki dezakegu, erraz<br />
bereiz daitezkeen hondakinak hain zuzen ere. Adibidez, hasiera batean ikasleek jolastokian sortutakoak konpostatu<br />
ahal ditugu, eta sukaldean sortutakoak gerorako utzi.<br />
Nolanahi ere, kontuan izan behar dugu jaki prestatuen hondarrak ez direla konpost-metarako egokiak.<br />
Zein hondakin konpostatuko ditugun erabaki ondoren, nola jasoko ditugun erabaki behar dugu. Aukera<br />
bat hautatu ditugun lekuetan zakarrontzi berriak jartzea eta hondakin organikoetarako soilik erabiltzea da.<br />
Zakarrontzi horiek ondo seinalatuta egon behar dira. Oso lagungarria da zakarrontzien alboan edo gainean<br />
poster bat edo etiketa bat jartzea, zein hondakin<br />
mota bota daitezkeen adieraziz.<br />
Bestetik, kontuan izan behar<br />
dugu denbora igaro ahala<br />
hondakin organikoak<br />
kiratsa hedatzen hasten<br />
direla. Horregatik,<br />
zakarrontzi handiak<br />
jarri beharrean, hobe<br />
da zakarrontzi txikiak<br />
jartzea eta sarritan<br />
hustea.<br />
20<br />
Ogia<br />
Belarra<br />
Barazki eta fruten<br />
azalak<br />
Kafe-hondarrak<br />
Errautsa<br />
Landare gaixoak<br />
Kimikoki tratatutako<br />
baratzeetako hondarrak<br />
Barazki eta fruten<br />
hondarrak<br />
Algak<br />
Te-hostoak<br />
Ikatz-errautsa<br />
Lastoa<br />
Papera<br />
Zura edo egurra<br />
Hosto lehorrak
Change language