Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>ur</strong>aren % 90 baino gehiagoz ard<strong>ur</strong>atzen dira.<br />
Gobernuaren zerbitzu askok huts egin diete pobreei,<br />
kudeatzean eraginkorrak <strong>eta</strong> ard<strong>ur</strong>atsuak<br />
izan ez direlako, <strong>eta</strong> finantzatzean <strong>eta</strong> prezioa jartzean<br />
berdintasunik izan ez dutelako. Hala ere,<br />
zerbitzu publiko batzuek —Brasileko Porto Alegrek<br />
atentzioa ematen du— lortu dute <strong>ur</strong>a denek<br />
ordaintzeko <strong>eta</strong> esk<strong>ur</strong>atzeko moduan jartzea.<br />
Orain, ben<strong>eta</strong>ko aukerak daude, hutsegite<strong>eta</strong>tik<br />
ikasi <strong>eta</strong> lorpenak egiteko. Politikak<br />
ebaluatzean, pobreentzat emaitzak ematen dituzten<br />
ala ez ebaluatu behar litzateke, <strong>eta</strong> ez politika<br />
horiek publikoak ala pribatuak diren.<br />
Zenbait herrialdek hobekuntza azkarrak<br />
egin dituzte <strong>ur</strong>-hornikuntzan. Kolonbian, Senegalen,<br />
Hegoafrikan... estrategia berritzaileak<br />
garatu dira, hiri-gune<strong>eta</strong>ko etxe pobre<strong>eta</strong>n <strong>ur</strong>a<br />
esk<strong>ur</strong>a izan dezaten. Nekazaritza-gune<strong>eta</strong>ko biztanleria<br />
hiriko biztanleriaren atzean geratu da<br />
mundu osoan, baina Marokon <strong>eta</strong> Ugandan, bi<br />
herrialde oso desberdin<strong>eta</strong>n, asko a<strong>ur</strong>reratu dute<br />
estald<strong>ur</strong>an. Zein dira arrakastaren gakoak?<br />
Zuzendaritza politikoak <strong>eta</strong> lortzeko<br />
moduko helb<strong>ur</strong>uek dena aldatzen dute<br />
Txostenean zehar nabarmendu bezala, ez dago<br />
konponbiderako arau jakinik. Ing<strong>ur</strong>une batean<br />
pobreentzat emaitza onak izan dituzten politikek<br />
huts egin dezakete beste ing<strong>ur</strong>une batean.<br />
Hala ere, irakaspen argi batzuk agertu dira,<br />
ondo irtendako istorio<strong>eta</strong>tik. Lehenengoa, <strong>eta</strong><br />
agian garrantzitsuena, zuzendaritza politikoak<br />
zeresana duela da. Bigarrena, a<strong>ur</strong>rerapenak egiteko,<br />
plan nazional<strong>eta</strong>n lortzeko moduko helb<strong>ur</strong>uak<br />
ezarri behar direla, <strong>eta</strong> berdintasun-eza<br />
gainditzeko hornikuntzak <strong>eta</strong> estrategiak finantzatu<br />
behar direla horr<strong>eta</strong>rako.<br />
Horrek ez du esan nahi dirulaguntza orokorrak<br />
irizpide kritikorik gabe onartu behar direnik.<br />
Txile, Kolonbia <strong>eta</strong> Hegoafrikan, ondo<br />
diseinatutako dirulaguntzak iristen dira behartsuengana<br />
—<strong>eta</strong> dena aldatzen dute— (10. irudia).<br />
Baina, sarritan, zerbitzuei prezio batzuk<br />
ezarriz berdintasunaren alde egiteko nabarmen<br />
diseinatutako dirulaguntzak jartzean, on<strong>ur</strong>a<br />
handia izaten dute aberatsek, <strong>eta</strong> zerbitzu<strong>eta</strong>ra<br />
konektatuta ez dauden etxe pobreek, berriz,<br />
oso gutxi. Antzekoa gertatzen da Sahara azpiko<br />
Afrikan zerbitzu<strong>eta</strong>ra konektatuta dauden<br />
errenta altuko etxe askotan. Haiek jaso tzen dituzte<br />
on<strong>ur</strong>a handienak, eragik<strong>eta</strong>- <strong>eta</strong> mantenukostuei<br />
a<strong>ur</strong>re egiteko behar dena baino askoz ere<br />
prezio merkeagoan saltzen dietelako <strong>ur</strong>a.<br />
Berdintasuna <strong>eta</strong> eraginkortasuna lortzeko,<br />
funtsezkoa da arauak ezartzea <strong>eta</strong> kostuak<br />
berresk<strong>ur</strong>atzea<br />
Ur-sareak monopolio nat<strong>ur</strong>alak direnez, arauek<br />
bermatu egin behar dute hornitzaileek eraginkortasunerako<br />
<strong>eta</strong> berdintasunerako arauak betetzen<br />
dituztela —azken b<strong>ur</strong>uan, erabiltzailearen interesak<br />
babesteko—. Garapen-bidean dauden herrialde<strong>eta</strong>n,<br />
nekez ezarri dira erakunde arautzaile gogorrak<br />
<strong>eta</strong> askeak, <strong>eta</strong> ondorioz, politikak esku hartu<br />
du <strong>eta</strong> erantzukizun falta egon da. Baina egin dira<br />
araudia eratzeko eginahalak, zerbitzu-hornitzaileen<br />
<strong>eta</strong> herritarren artean hitz eginez, <strong>eta</strong> hobekuntza<br />
handiak lortu dira, Hyderabad-en (India), kasu.<br />
Kontua zabalduz, garrantzitsua da gobernuek<br />
sare formaleko hornitzaile<strong>eta</strong>tik harago<br />
ere arauak ezartzea, jende txiroak erabiltzen dituen<br />
merkatu informal<strong>eta</strong>n, hain zuzen. Arautzeak<br />
ez du esan nahi, baina, pobreei zerbitzu<br />
ematen dieten horni tzaile pribatuen jarduerak<br />
m<strong>ur</strong>riztu egin behar direnik. Bai, ordea, hornitzaile<br />
horiekin lan egitea, prezioak berdintasunez<br />
jar tzeko <strong>eta</strong> <strong>ur</strong>aren kalitaterako arauak<br />
erresp<strong>eta</strong> tzen dituztela zi<strong>ur</strong>tatzeko.<br />
Kostuak berdintasunez <strong>eta</strong> modu iraunkorrean<br />
berresk<strong>ur</strong>atzea edozein erreforma-programaren<br />
parte da. Maiz, arrazoi sendoak egoten dira<br />
<strong>ur</strong>aren prezioak maila errealistago<strong>eta</strong>ra igotzeko<br />
<strong>eta</strong> <strong>ur</strong>a eraginkorrago kudeatzeko: herrialde askotan,<br />
<strong>ur</strong>-galerak handiegiak dira, <strong>eta</strong> zerga-bilk<strong>eta</strong><br />
txikiegia, sistema bideragarria finantzatzeko.<br />
Iraunkortasuna <strong>eta</strong> berdintasuna desberdinak<br />
dira herrialde bakoitzean. Errenta baxuko<br />
herrialde askotan, <strong>pobrezia</strong>k <strong>eta</strong> batez besteko<br />
errenta baxuak mugatu egiten du kostuak berresk<strong>ur</strong>atzeko<br />
aukera. Gastu publikoak <strong>eta</strong> laguntza<br />
funtsezkoak dira. Errenta ertaineko<br />
herrialdeek aukera handiagoak dituzte kostuak<br />
berdintasunez berresk<strong>ur</strong>atzeko, baldin <strong>eta</strong> gobernuek<br />
etxe pobre<strong>eta</strong>ko finantza-zama mugatzeko<br />
mekanismoak finkatzen badituzte.<br />
Errenta ertaineko <strong>eta</strong> baxuko herrialdeak ere<br />
gai dira tokiko kapital-merkatu<strong>eta</strong>ra gehiago jotzeko.<br />
Nazioarteko babesak eragin handia izan<br />
Erakundeen zatikatzearen,<br />
proiektu nazional<br />
kaskarraren <strong>eta</strong> estatus<br />
politiko baxuaren eraginak<br />
jasaten ditu saneamenduak,<br />
<strong>ur</strong>ak baino are gehiago<br />
LABURPENA GIZA GARAPENARI BURUZKO TXOSTENA 2006 23
Change language