Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Boterea, pobrezia eta munduko ur-krisia - Unesco Etxea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
15. irudia<br />
Gutxiegizko elikad<strong>ur</strong>a duen jendea (%)<br />
Artzainak, arrantzaleak<br />
<strong>eta</strong> baso<strong>eta</strong>tik bizi<br />
direnak<br />
Hiri<strong>eta</strong>ko<br />
pobreak<br />
Landako<br />
l<strong>ur</strong>gabeak<br />
It<strong>ur</strong>ria: FAO, 2004b.<br />
Milioi asko gosez<br />
bizi da <strong>eta</strong> beste<br />
asko nekazari<br />
txikiak dira<br />
Nekazari<br />
minifundistak<br />
• Munduaren berokuntzari beste erantzun<br />
bat ematea, <strong>ur</strong>a kudeatzeko politika nazional<strong>eta</strong>n<br />
<strong>eta</strong> laguntz<strong>eta</strong>n egokitzeko estrategiei<br />
indar handiagoa emanez.<br />
• 2010erako, nekazaritzarako laguntzak hirukoiztea,<br />
<strong>ur</strong>tean 3.000 milioi dolarretik<br />
10.000 milioira igoz. Afrikan, hornitzeko<br />
laguntza handi horrek 900 milioitik 2.100<br />
milioira igo beharko du <strong>ur</strong>tean; nekazaritza-jarduer<strong>eta</strong>rako<br />
hori a<strong>ur</strong>reikusten dute<br />
Afrikar Batasunaren Afrikako Nekazaritza<br />
Garatzeko Programa Osoak <strong>eta</strong> Afrika Garatzeko<br />
Elkarte Berriak.<br />
Nekazaritzako <strong>ur</strong>aren lehia<br />
kudeatzea<br />
Duela ehun <strong>ur</strong>te, William Mulholland-ek, Los<br />
Angeleseko Ur Departamentuko B<strong>ur</strong>uak, hiriko<br />
<strong>ur</strong>-eskasiaren arazoa konpondu zuen, oso<br />
berrikuntza eraginkor baten bidez: “<strong>ur</strong>a indarrez<br />
kentzea”. Owens haraneko nekazariek erabiltzen<br />
zuten <strong>ur</strong>a indarrez transferitu zuen handik<br />
200 milia baino gehiagora, <strong>eta</strong>, horri esker,<br />
Estatu Batu<strong>eta</strong>n azkarren hazten ari ziren hiri<strong>eta</strong>ko<br />
bat bih<strong>ur</strong>tu zuen Los Angeles.<br />
Garaiak aldatu egin dira. Ga<strong>ur</strong> egun, kaliforniarrek<br />
epaitegi<strong>eta</strong>n konpontzen dituzte<br />
<strong>ur</strong>-gatazkak. Baina garapen-bidean dauden<br />
herrialde askotan, <strong>ur</strong>aren lehia ikaragarri ari<br />
da gogortzen, <strong>eta</strong> gatazka sakonak —<strong>eta</strong>, batzu<strong>eta</strong>n,<br />
indarkeriazkoak— ari da eragiten.<br />
Mulholland en eredua beste modu batean berriz<br />
agertzeko arriskua dago, <strong>eta</strong>, hori gertatuz gero,<br />
botereak erabakiko ditu emaitzak, <strong>eta</strong> ez <strong>pobrezia</strong><br />
<strong>eta</strong> giza garapenaren ing<strong>ur</strong>uko ard<strong>ur</strong>ak.<br />
Lehia ez da berdina herrialde guzti<strong>eta</strong>n.<br />
Baina bi joera nagusi hautematen dira. Lehenik,<br />
hiriguneek <strong>eta</strong> industriak <strong>ur</strong> gehiago eskatzen<br />
duten heinean, nekazaritza galtzaile aterako da<br />
—edo galtzaile izaten jarraituko du—. Bigarrenik,<br />
nekazaritzaren barruan, gogortzen ari da<br />
<strong>ur</strong>aren lehia. Bi joer<strong>eta</strong>n, nekazaritzak, oro har,<br />
<strong>eta</strong> nekazari-etxe pobreek, batik bat, sufritzeko<br />
arriskua dute egokitzerakoan.<br />
Halako ondorio batek eragin larriak izango<br />
lituzke <strong>munduko</strong> <strong>pobrezia</strong> m<strong>ur</strong>rizteko ahalegin<strong>eta</strong>n.<br />
Urbanizazioa azkar zabaltzen ari den<br />
arren, <strong>munduko</strong> mut<strong>ur</strong>reko pobreak nekazarigune<strong>eta</strong>n<br />
bizi dira oraindik —<strong>eta</strong> nekazari txikiek<br />
<strong>eta</strong> nekazaritzako laborariek <strong>munduko</strong><br />
malnutrizioaren parte handiena jasan behar<br />
dute—. Herrialde askotan, nekazaritza <strong>ur</strong>eztat<strong>ur</strong>ako<br />
erabiltzen denez <strong>ur</strong> gehien, estualdi gorria<br />
izango da. Sistema horiek zeregin garrantzitsua<br />
dute nekazaritzako produktibitatea areagotzen,<br />
gero <strong>eta</strong> biztanleria handiagoari jaten ematen<br />
<strong>eta</strong> <strong>pobrezia</strong> gutxitzen; hori dela-<strong>eta</strong>, erronka<br />
handia dago hor giza garapenerako.<br />
Egit<strong>ur</strong>a ekonomiko <strong>eta</strong> politikoen bidezko<br />
bitarteko-lana<br />
Ur-baliabideak gero <strong>eta</strong> gehiago eskatzen direnez,<br />
nahitaez, berriro banatu behar dira erabiltzaileen<br />
<strong>eta</strong> sektoreen artean. Baliabide <strong>ur</strong>riak lortzeko<br />
lehia-prozesu guzti<strong>eta</strong>n, egit<strong>ur</strong>a ekonomiko nahiz<br />
politikoek ordezkatzen dituzte lehiakideen eskaerak,<br />
<strong>eta</strong> eskubide sistemek ere bai. Uraren lehia<br />
gogortuz doan heinean, etorkizuneko esk<strong>ur</strong>agarritasunari<br />
begira, gero <strong>eta</strong> nabarmenagoa izango da<br />
hainbat eragileren eskaeren indarra. Erakundeek<br />
lehiakideen eskaerak nola ordezkatu <strong>eta</strong> kudeatzen<br />
dituzten, horrek markatuko du zer ondorio izango<br />
diren gizarteko jende pobre <strong>eta</strong> ahulenarengan<br />
—eragina izango du, halaber, gobernuek politika<br />
nazional<strong>eta</strong>n garrantzia nagusiki berdintasun-kontuei<br />
emateak edo ez emateak—.<br />
Eraginkortasuna <strong>eta</strong> berdintasuna orekatzea<br />
Egokitze-prozesuak abian daude jada. Hiriak <strong>eta</strong><br />
industriak nekazari-gune<strong>eta</strong>raino ari dira hedatzen<br />
beren esparru hidrologikoa, <strong>eta</strong> horrek gatazkak,<br />
<strong>eta</strong>, zenbait<strong>eta</strong>n, indarkeriazko protestak<br />
ere ekarri ditu. Herrialdeen barruan, gero <strong>eta</strong> ageriago<br />
daude eskualdeen arteko <strong>eta</strong> erabiltzaileen<br />
arteko aldi bereko gatazkak.<br />
Askoren ab<strong>ur</strong>uz, merkatu pribatuen bidez,<br />
merkataritzak <strong>ur</strong>a izateko eskubideen arloan<br />
a<strong>ur</strong>rera egitea irtenbidea litzateke; izan ere, eraginkortasuna<br />
<strong>eta</strong> berdintasuna orekatuko luke<br />
<strong>ur</strong>aren banak<strong>eta</strong> berrira egokitzean. Ba tzuen<br />
esan<strong>eta</strong>n, nekazaritza-ekoizleei <strong>ur</strong>a sal tzen utziz<br />
gero, baliabide <strong>ur</strong>ria merkatu produktiboago<strong>eta</strong>ra<br />
eramateko baldintzak sortuko lituzkete gobernuek,<br />
<strong>eta</strong> nekazariei ere kalte-ordainak <strong>eta</strong><br />
diru-sarrerak emango lizkiekete.<br />
Ur-merkatu pribatuek zalantzazko konponbidea<br />
ematen diote arazo sistematikoari. Estatu<br />
30 LABURPENA GIZA GARAPENARI BURUZKO TXOSTENA 2006
Change language