12.05.2015 Views

Teimuraz fanjikiZe wigni, romlis wakiTvisas sisxli geyineba Cven ...

Teimuraz fanjikiZe wigni, romlis wakiTvisas sisxli geyineba Cven ...

Teimuraz fanjikiZe wigni, romlis wakiTvisas sisxli geyineba Cven ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Teimuraz</strong> <strong>fanjikiZe</strong><br />

<strong>wigni</strong>, <strong>romlis</strong> <strong>wakiTvisas</strong> <strong>sisxli</strong> <strong>geyineba</strong><br />

<strong>Cven</strong> winaSea ori SesaniSnavi mecnierisa da patriotis, profesorebis:<br />

armenolog bondo arvelaZisa da <strong>Cven</strong>gan udrood wasuli,<br />

afxazeTis mecnierebaTa akademiis prezidentis, soxumis universitetis<br />

saqarTvelos istoriis kaTedris gamgis <strong>Teimuraz</strong> mibCuanis<br />

tkiviliani <strong>wigni</strong>s: `bagramianis saxelobis somxuri batalioni da<br />

qarTvelTa eTnowmenda afxazeTSi~, rusuli varianti, romelic qar-<br />

Tulidan iTargmna (rogorc rusul, ise inglisur enebze).<br />

<strong>wigni</strong> mogviTxrobs im eniT auwerel saSinelebebze, mxecobasa<br />

da mkvlelobebze, rac am batalionma Caidina afxazeTSi qarTuli<br />

mSvidobiani mosaxleobis winaaRmdeg.<br />

es 2000 kaciani batalioni, romelic 1992 wels Seiqmna, marto<br />

somxebisagan ar Sedgeboda. masSi iyvnen rusebic, afxazebic, CrdiloeT<br />

kavkasiaSi Segrovili mkvlelebi yabardodan, CeCneTidan, magram<br />

yvelaze metni masSi iyvnen, rogorc adgilobrivi, aseve axalcixis, armaviris,<br />

krasnodarisa da sxva mxareebis somxebi, romlebic gamoirCeodnen<br />

udidesi sisastikiT qarTuli mSvidobiani mosaxleobis mimarT.<br />

am batalions SemTxveviT ar ewoda erovnebiT somexi sabWoTa<br />

marSlis – bagramianis saxeli, romelic, rogorc <strong>wigni</strong>dan irkveva,<br />

TviTonac ocnebobda da gegmebs awyobda afxazeTidan qarTvelebisa<br />

da TviT afxazebis gandevnaze, iq ki `patara somxeTis~ Seqmnaze.<br />

wignSi motanilia utyuari faqtebi, dokumentebi, TviTmxilvel-<br />

Ta <strong>Cven</strong>ebebi, dasaxelebulia mkvlelTa da maT msxverplTa saxelebi,<br />

dabeWdilia daxocilTa fotoebi, amonaridebi am Temaze dawerili<br />

sxva wignebidan...<br />

aRsaniSnavia, rom qarTvelTa genocidsa da eTnowmendaze afxazeTSi<br />

mravali tomia Sedgenili. samwuxarod, xSir SemTxvevaSi, igi<br />

umoqmedod devs da inaxeba saqarTvelos respublikis generalur<br />

prokuraturaSi.


196 <strong>Teimuraz</strong> <strong>fanjikiZe</strong><br />

qarTuli mSvidobiani mosaxleobis dawiokeba, damcireba, Zarcva,<br />

moxucebisa da bavSvebis wameba, qalebis, maT Soris 10-12 wlis gogonebis<br />

gaupatiureba, saxlebis gadawva, adamianTa cocxlad dawva,<br />

masobrivi daxvreta, moklulTa qonebis dataceba da gadanawileba,<br />

ai, is mravalferovani arsenali, riTac Tavi gamoiCina bagramianis<br />

saxelobis batalionma, romelmac aTasobiT qarTvelis sicocxle<br />

Seiwira. marTlac <strong>sisxli</strong> <strong>geyineba</strong>, roca aseT ambebs kiTxulob:<br />

`tyveebs an mSvidobian mosaxleobas (omis Semdegac), _ hyveba am<br />

ambebis TviTmxilveli, – qarTvelebs xeebze miabamdnen, Tavze manqanis<br />

saburavs Camoacmevdnen da cecxls ukidebdnen... vin daTvlis,<br />

ramdeni qali gaaupatiures... sofel iaSixvSi darCa erTi qarTveli<br />

qali, romelic somxis ojaxSi imaleboda, magram igi gasces da<br />

jalaTebs miugdes. amis Semdeg is mTelma batalionma gaaupatiura.<br />

sacodavi qali Wkuidan SeiSala...~ (gv. 93).<br />

es mxolod erTi faqti, erTi epizodia, im saSinelebebis serialidan,<br />

rac afxazeTSi xdeboda. aseTi realuri, Semzaravi faqtebiT<br />

savsea mTeli es <strong>wigni</strong>. Zalze samwuxaroa, rom es mxecoba da<br />

saSineleba Caidines im xalxis warmomadgenlebma, romlebTanac qarTvelebs<br />

saukuneebis manZilze, umetesad megobruli grZnobebi akavSirebda,<br />

erTi qristianuli (Tumca gansxvavebuli aRmsareblobis)<br />

religia aerTianebda. maTi saxelis xsenebisas ki, haosisa da qarTlosis<br />

Zmobis idea amotivtivdeboda. aseTi saqcieli SemaZrwunebelia<br />

im xalxisagan, romelic, mtrebisagan devnili, qarTvelebma<br />

Tavis teritoriaze Seifares da yovelnairi pirobebi Seuqmnes fizikuri<br />

da sulieri gadarCenisaTvis.<br />

rogorc ar unda gagvikvirdes, somxeTis mmarTveli wreebi, adrec<br />

da axlac, daJinebiT moiTxoven saqarTvelosagan, oficialur<br />

doneze aRiaron Turqebis mier mowyobili somexTa genocidi, da<br />

es xdeba mas Semdegac, rac bagramianis saxelobis batalionma ase<br />

gamoiCina Tavi qarTvelebis xocviT, TviTon moawyo qarTvelTa genocidi<br />

da eTnowmenda.<br />

<strong>Cven</strong>s guliswyromasa da risxvas momxdari ambebis gamo, cxadia,<br />

erTgvarad anelebs da acxrobs is faqti, rom calkeuli, erovnebiT<br />

somexi adamiani qarTvelTa mxarezec ibrZoda, icavda mis teritoriul<br />

mTlianobas; xolo separatistebisagan daxocil adamianebs<br />

Soris somxuri gvarebic SeiniSneboda. es, rasakvirvelia, misasalemebeli<br />

faqtia, magram, samwuxarod, igi ver cvlis im mZlavr survilsa<br />

da tendencias, romelic somexTa garkveul wreebSi Cabudebula:<br />

gandevnon qarTvelebi afxazeTidan, javaxeTidan, yvela im adgilidan,<br />

saidanac moaxerxeben da maTi adgilebi TviTon daikavon,


ecenzia<br />

197<br />

aRadginon `didi somxeTi~.<br />

yvelasaTvis gasagebia, rom somxebi amdens ver gabedavdnen, maT<br />

rom ruseTis imedi ar hqondeT. rogorc Cans, am sakiTxSi, maTi da<br />

ruseTis interesebi erTmaneTs emTxveva, amitomac aiaraReben isini<br />

gamalebiT somxeTs. ruseTis survili naTeli da gasagebia, mas unda<br />

daupirispiros erTmaneTs xalxebi, TviTon ki momrigeblis pozicia<br />

daikavos da amiT Tavisi gavlena SeinarCunos amierkavkasiaSi. somxebi<br />

ki amRvreul wyalSi Tevzis daWeris imediT moqmedeben, Seqmnili<br />

garemoebebis gamoyenebas cdiloben. ase moiqcnen isini yarabaxSi,<br />

axla ki saqarTvelos Semouties; magram maT kargad unda axsovdeT<br />

istoria da ifiqron imaze, Tu ra moutana maT ruseTis aseTma waqezebam,<br />

Turqebis mier mowyobili somxebis genocidi xom pirdapir<br />

rusebis waqezebis Sedegi iyo. gana somxebma unda daiviwyon es mware<br />

gamocdileba, meoredac igive xom ar unda ganmeordes...<br />

<strong>wigni</strong>s avtorTa gancxadebiT, bagramianis batalionis qmedebebi<br />

SemTxveviTi movlena sruliadac ar aris, yovelive amis ukan ruseTsa<br />

da erevanSi mofiqrebuli seriozuli gegmebia da Tu es ase ar<br />

aris, ratom dums yvela. Tu es yvelaferi sxvagan ar aris dagegmili,<br />

ratom ar gaemijnebian somxebi afxazeTSi momxdar qarTvelTa<br />

genocidsa da eTnowmendas? ratom ar gmoben bagramianis saxelobis<br />

batalionis `sasaxelo~ qmedebebs? ratom ar pasuxoben qarTvel-<br />

Ta im samarTlian moTxovnas, rom saTanadod Sefasdes es Semzaravi<br />

faqtebi?<br />

mTel am saqmeSi yvelaze savalalo isaa, rom gaCnda eWvi: somex-<br />

Ta am gegmebs mxardamWerebi saqarTvelos mmarTvel fenebSic hyavs.<br />

zogi Tavisi gvariT, zogi ki (umravlesoba) gadakeTebuli gvarebiT.<br />

rogorc erTxel, komunistebis dros, erT-erTma somexma partiulma<br />

muSakma ixumra: aq oficialuri somexi marto me varo, raSic is igulisxma,<br />

rom sxvebic bevrni arian somxebi, magram gvarebi gadakeTebuli<br />

aqvTo.<br />

cekas teqnikur da kompiuterul nawilebSi, umetesad, somxebi<br />

iyvnen, isini iwerdnen cekas biuros, plenumisa Tu sxva masalebs.<br />

amitom is, rac am TaTbirebze iTqmeboda, imave dRes Tu ara, meore<br />

dRes mainc zustad icodnen erevanSi.<br />

rogorc Cans, maT saqarTvelos arc axali mTavrobis xelSi akliaT<br />

mfarvelebi, Torem ase ver gaTamamdebodnen da ase aSkarad<br />

ver daayenebdnen javaxeTis avtonomiisa da somxuri enis oficialur<br />

enad gamocxadebis moTxovnas.<br />

cxadia, <strong>Cven</strong> araferi gvaqvs sawinaaRmdego im somxebisa, romlebic<br />

erTgulni arian saqarTvelosi, im miwisa, sadac isini daibad-


198 <strong>Teimuraz</strong> <strong>fanjikiZe</strong><br />

nen, cxovroben, sargebloben yvela misi sikeTiT da ar ocneboben<br />

saqarTvelos xarjze didi somxeTis Seqmnaze, romelic gadaWimuli<br />

iqneba kaspiidan Sav zRvamde. maT aravin erCiT, magram vai, rom yvela<br />

ase ar fiqrobs...<br />

kidev bevr sxva tragikul, gaugonar da Semzarav realur ambavs<br />

amoikiTxavT am wignSi, amitom, rogorc samarTlianad amboben <strong>wigni</strong>s<br />

avtorebi, ukve dadga dro, rodesac saqarTvelos uSiSroebis samsaxurma<br />

unda gamoavlinos saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi mcxovrebi<br />

is somxebi, romlebmac monawileoba miiRes qarTvelTa genocidSi<br />

da dausjelni daseirnoben saqarTvelos miwaze, Cadenili danaSaulisaTvis<br />

isini unda wardgnen sasamarTlos winaSe (gv. 9).<br />

saerTod ki, yvelas unda vurCio, rom aucileblad waikiTxos es<br />

<strong>wigni</strong>. maT irgvliv vinc aris, imaTac waakiTxon. rac ar unda mZime<br />

da damamwuxrebeli iyos is faqtebi, rac masSi aris aRwerili, mainc<br />

bolomde waikiTxon. bolos da bolos, xom unda vicodeT, vin aris<br />

<strong>Cven</strong>i mteri, vin namdvili moyvare. rodemde unda davrCeT ase `giJ<br />

vracuebad~, romelTa motyueba da gacureba ase iolad SeiZleba.<br />

amasTan, gadaikiTxeT <strong>Cven</strong>i didi winaprebis: ilia WavWavaZisa da<br />

ivane javaxiSvilis mosazrebebi am sakiTxze, yvela im gonieri adamianis<br />

nawerebi, visac ki am problemebze ufiqria da uweria gulistkiviliT.<br />

igive minda vurCio somexi erovnebis adamianebsac, radgan Zalian<br />

minda, marTali ar aRmoCndes is azerbaijanuli andaza, romelic<br />

ambobs: `Seni aTive TiTi sanTlad rom aunTo somexs, raTa sibneleSi<br />

gza gaunaTo, is madlobasac ar getyviso~.<br />

P.S. is, rac afxazeTSi moxda da ra saSinelebebic daatriala<br />

ZiriTadad somxuri erovnebiT dakompleqtebulma bagramianis saxelobis<br />

batalionma, SemTxveviTi movlena sulac ar aris. is pirdapiri<br />

gagrZelebaa im gauTavebeli teritorialuri, kulturuli,<br />

religiuri Tu sxva pretenziebisa somexTa mxridan, rasac didi xnis<br />

istoria aqvs.<br />

am agresiuli, bodviTi pretenziebiT Sewuxebuli qarTveli mkvlevarebi<br />

iZulebulni iyvnen epasuxaT da emxilebinaT somexTa es<br />

usafuZvlo braldebebi. mkiTxvels ukeTesi informirebis mizniT,<br />

vTavazob am Temaze bolo wlebSi dabeWdil ramdenime metad aqtualuri<br />

<strong>wigni</strong>s dasaxelebas:<br />

1. bondo arvelaZe, `somxuri~ Tu qarTuli eklesiebi saqarTveloSi?..<br />

Tb., 1996 w. qarTul, rusul da inglisur enebze.<br />

2. bondo arvelaZe, `qvani kvlav RaRadeben~. Tb., 2004 w.


ecenzia<br />

199<br />

3. bondo arvelaZe, `roca udao sadao xdeba~. Tb., 2006 w.<br />

4. bondo arvelaZe, `qarTuli eklesiebis misakuTreba somexi<br />

mecnierebis mier grZeldeba~. Tb., 2006 w.<br />

5. mixeil TamaraSvili, `rodis gadmosaxldnen somxebi saqarTveloSi~,<br />

Tb., 2010 w.<br />

6. anzor ToTaZe, `somexi vai-mecnierebis antiqarTuli isteria~,<br />

Tb., 2005 w.<br />

7. vaJa SubiTiZe, `somxuri imperializmi da kolonializmi~. Tb.,<br />

2011.<br />

8. aleqsandre abdalaZe (abudalaZe), `somxebis problema saqarTveloSi~.<br />

Tb., 2011 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!