2MIGRAZIO-MOTAKFenomeno migratorioa oso dibertsoa da. Migrazioak hegaztiak ugaltzen direnlekuaren eta negua igarotzen duten lekuaren arteko joan-etorriko bidaia periodikoeta aurresangarriak direla dioen definizio murriztailea aukeratuz gero ere, definizioarekinbat datozen baina elkarren artean oso desberdinak diren hainbatmigrazio-mota aurki genitzake; eta migrazio-fenomenoaren definizio zabalagorenbat onartuz gero, askoz gehiago lirateke migrazio-motak. Ondoko ataletan dibertsitatehori guztia aztertzen saiatuko gara. Hasteko (2.1., 2.2., 2.3., 2.4. eta 2.5.atalak) migrazio-eredu garrantzitsuenak aztertuko ditugu. Lehenik, urtean joan--etorri bana egitean datzan eredu arrunta ikusiko dugu eta, jarraian, eredu horrenhainbat aldaera. Gero (2.6., 2.7., 2.8., 2.9., 2.10., 2.11. eta 2.12. atalak), zenbaitautoreren ustez migrazio kontsideratu behar den baina aurreko eredu horiekinzerikusi handirik ez duen beste hainbat migrazio-mota aztertuko dugu.2.1. Migrazio-eredu arrunta: urtean biko migrazioaHegazti askok ugal-eskualde deritzon eremuan pasatzen dute ugal-sasoia eta, izenekdiotenez, ugaldu egiten dira bertan. Sasoi horren bukaeran, uda-amaieran edoudazkenean, urtero egin ohi duten bi bidaietako bat egiten dute: ugaldu ondorengomigrazioa edo pasea. Bidaia hauek oso luzeak izaten dira sarritan eta negutze--eskualdean 1 amaitzen dira. Negutze-eskualdean hainbat hilabete egin ondoren,negua amaitu baino lehen, sarritan, eta udaberrian, beste hainbatetan, ugal-23
-eskualdean amaitzen den beste bidaia egiten dute hegaztiek, ugaldu aurrekomigrazio edo kontrapasa (ikus 2.1. irudia).ZIKLO MIGRATORIOAugal-eskualdeaugaldu aurrekomigrazioa(kontrapasa)ugaldu ondorengomigrazioa(pasea)negutze-eskualdea2.1. irudia. Urtean biko ziklo migratorioaren eskema.Bestalde, mota horretako portaera duten hegaztiei, hau da, urtero ugal--eskualdearen eta negutze-eskualdearen arteko joan-etorria egiten duten hegaztiei,urteroko migratzaile edo migratzaile, soilik, esaten zaie, urte guztian zehar ugal--eskualdean egoten diren hegaztietatik bereizteko. Migratzen ez dutenei berriz,hegazti erresidente, sedentario edo ez-migratzaile deritze.Eredu hori betetzeko, aski da hegaztia bidaietako bat amaitzen den eskualdeanugaltzea eta beste bidaia bati esker, ugal-eskualdean urtero sortzen diren baldintzakaltegarrietatik (gure latitudean, neguko eguraldi hotzaren edo elurteen ondorioizaten den janari-eskasiatik alde egitea izaten da arrazoi hori, baina bestelakoarrazoiak ere egon daitezke, tropikoetako hainbat eskualdetan, adibidez, lehorteekeragindako janari-falta da hegaztiak migrarazten dituena) alde egin eta besteleku batean babes hartzea. Joan-etorrien iraupenak eta luzerak, beraz, ez dugarrantzirik eta, milaka kilometroko bidaiak edo kilometro gutxi batzuetako joan-1 “Negutze-eskualde” izena ez da oso egokia. Hegazti asko negua baino lehenago heltzen dira eskualde horretara edo neguapasa eta gero joaten dira bertatik eta, beraz, negua pasa baino zerbait gehiago egiten du bertan. Are gehiago, leku horiekbeste hemisferioan egoten dira, sarritan, eta, ondorioz, uda izaten da hegaztiek bertan pasatzen duten denbora gehiena. Halaere, guk “negutze-eskualde” erabiliko dugu, oso maiz erabiltzen delako, alde batetik, eta “ugaldu ondorengo migrazioaren etaugaldu aurreko migrazioaren artean hegaztia egoten den lekua” edo antzeko beste edozer esatea baina askoz erosoagoa delakobestetik.24