Tormoz mexanizmi qancha katta tormoz momenti hosil qilsa,shunchalik samarador hisoblanadi. Tormoz mexanizmidagi ishqalanishkoeffitsiyentining o‘zgarishi (qizishi, namlanishi, moylanishi kabilarnatijasida) tormoz samaradorligi ta’sir etmasa, bunday tormozmexanizmlari bararor xisoblanadi. Tormozlanish vaqtida tormozmexanizmi hosil qilayotgan ishqalanish kuchlari aylanayotgan detallarningtayanchiga (podshipnikka) yuklanish hosil qilmasa, bunday tormozmexanizmlari muvozanatlashgan deyiladi. Avtomobilning oldinga vaorqaga harakati davomida tormoz samaradorligi o‘zgarmasa bundaytormoz mexanizmlari reversiv deyiladi.5.5. Avtomobillardan foydalanish davrida tormoz boshqarmasidauchraydigan asosiy nosozliklarTormoz tizimining asosiy nosozliklari. Bunga friksion qoplamalarva tormoz barabanlarining (disklarining) yeyilganligi, tormozkuchi sozlagichining noto‘g‘ri ishlashi, gidroyuritmali tormoz tizimidarezinali manjetlarning yeyilishi va shishib ketishi, silindr, porshen,pnevmatik tormoz tizimida esa tormoz va himoya klapanlariningyeyilishi, tormoz kamerasidagi diafragmaning teshilishi, quvvatakkumullyatorlari manjetlarining ishdan chiqishi misol bo‘ladi.Tormoz tizimiga xizmat ko‘rsatish ishlari asosan 1-TXK, 2-TXKva MXK davrlarida bajariladi.1-TXK da tormoz tizimi bo‘yicha barcha birikmalar va trubao‘tkazgichlarning jipsligi, kompressor hosil qiluvchi bosim, jihozdatormozning ishlash sifati, detal va birikmalarning joyiga qotirilishi,tormoz tepkisining erkin va ishchi yurishi tekshiriladi.2-TXK da 1-TXK dagi ishlar bilan birgalikda tormoz barabanlari(disklari), kolodkalar, g‘ildirak podshipniklari, gidravlik tormoztizimidagi suyuqlik sathi, ko‘p konturli pnevmatik tizimlardagi konturlarva tormoz kuchini sozlagichlarning ishlashi tekshiriladi.Qo‘shimcha ravishda kundalik xizmat ko‘rsatish vaqtida ballonlardagikondensat to‘kiladi, kuz va qish vaqtlarida nam ajratgichdagisuyuqlik sathi tekshiriladi. Mavsumiy xizmat davrida bosim sozlagichdagifiltr kerosin bilan yuviladi va mavsum kirishiga nam ajratgichtayyorlanadi (harorat +5°S dan pasayganda nam ajratgich ushlagichiniyuqori holatiga qo‘yiladi).112
Quyida biz gidroyuritmali va havo yuritmali tormoz tizimlaribo‘yicha bajariladigan texnik xizmat ko‘rsatish ishlarini alohida-alohidako‘rib chiqamiz.Gidroyuritmali tormoz tizimiga TXK. Bunday tormoz tizimiga egabo‘lgan avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatishdagi ishlar bosh tormozsilindridagi suyuqlik sathini tekshirish va uni me’yoriga keltirish, agar tizimgahavo kirib qolgan bo‘lsa, uni chiqarib yuborish, tormoz tepkisining erkinyurish yo‘lini, kolodka va tormoz barabanlari orasidagi tirqishni sozlash,tormoz qoplamalari yuzasidagi moylarni tozalashdan iboratdir.Gidravlik tormoz tizimiga TXK ishlari bilan alohida-alohidatanishib chiqamiz:1. Tormoz tizimini tashqi nazorat qilish.Tormoz tizimi barcha mexanizmlari mahkamlanganligi vajipsligini tekshirish hamda avtomobil g‘ildiragini osib qo‘yib, uningyengil aylanishini aniqlashdan iborat.2. Tormoz tepkisining erkin yurish yo‘lini tekshirish va sozlash(72-rasm).Bu ish avtomobillarning kabinasi yoki salonida haydovchi o‘rindig‘ioldida bajariladi. Chizg‘ichning bir uchi polga qo‘yilib, ikkinchitomoni tepkining yuzasi bilan tenglashtiriladi va oraliq aniqlanadi. Shuholatda tepki qarshilik hosil bo‘lguncha bosilib, yana oraliq aniqlanadi.So‘ngra birinchi va ikkinchi qiymatlar farqi hisoblanadi va me’yoriyqiymatga mos kelmasa, sozlanadi.3. Tormoz kolodkalari qoplamasi va baraban orasidagi tirqish,O‘zDEU yengil avtomobillarida avtomatik ravishda sozlanadi.72-rasm. O‘zDEU avtomobillarida tormoz tepkisining erkinyurish yo‘lini sozlash. 1-vakuum kuchaytirgich; 2-itargich; 3-tormoz tepkisi;4-to‘xtash chirog‘ini yoqqich; 5-yoqqich gaykasi; 6-to‘xtatish chirog‘inio‘chirgich; 7-tepkini tortib turuvchi prujina; 8-bosh silindr.113
- Page 4 and 5:
1-bob. AVTOMOBILNING UMUMIY TUZILIS
- Page 10 and 11:
2001-yil avgust oyi.O‘zDEU zavodi
- Page 12 and 13:
Poyga avtomobillari sport avtomobil
- Page 14 and 15:
Dvigatel - bu agregat hisoblanib, y
- Page 16 and 17:
Xetchbek-universial va sedanning gi
- Page 18 and 19:
Har bir buzilish va nuqsonni bartar
- Page 20 and 21:
2-bob. ICHKI YONUV DVIGATELIZamonav
- Page 22 and 23:
aCHIQARISHKLAPANIYOPIQKIRITISHKLAPA
- Page 24 and 25:
harakatlanayotgan porshen o‘z dev
- Page 26 and 27:
va moylash tizimining moy kanalchal
- Page 28 and 29:
Shatun murakkab harakatga ega bo‘
- Page 30 and 31:
Klapanlari pastda (silindrlar bloki
- Page 32 and 33:
Klapanlar yuqori harorat sharoitida
- Page 34 and 35:
2.3. Sovitish tizimiSovitish tizimi
- Page 36 and 37:
suyuqlikning o‘zaro harakatlanish
- Page 38 and 39:
akchalar, radiator o‘zagi 10 va r
- Page 40 and 41:
Shu sababli hozirgi vaqtda dvigatel
- Page 42 and 43:
devori oralig‘idagi radial tirqis
- Page 44 and 45:
Karterni shamollatish. Dvigatelning
- Page 46 and 47:
28-rasm. Injektorli dvigatel.29-ras
- Page 48 and 49:
suyultirilgan gazlar maxsus ballonl
- Page 50 and 51:
o‘tadi. Reduktorda 11 gazning bos
- Page 52 and 53:
ulangandan so‘ng, gaz reduktorni
- Page 54 and 55:
Past kuchlanishda (48 V gacha) ishl
- Page 56 and 57:
holda, suyuqlashtirilgan yonilg‘i
- Page 58 and 59:
kuchlanish qiymati uzgich kontaktla
- Page 60 and 61:
Yuqori chastotali generator-datchik
- Page 62 and 63: kesib o‘tadi va uning chiqish ele
- Page 64 and 65: vtulkalari, tirsakli val bo‘yinla
- Page 66 and 67: miqdorining kamayib ketishi ham moy
- Page 68 and 69: kengayishi yoki kirlanishi natijasi
- Page 70 and 71: 3-bob. TRANSMISSIYATransmissiya dvi
- Page 72 and 73: yetaklanuvchi qismlar bog‘lanish,
- Page 74 and 75: avtomobil harakatiga qarshilik kuch
- Page 76 and 77: yetakchi g‘ildiraklardagi burovch
- Page 78 and 79: Avtomobillarda qo‘llaniladigan ka
- Page 80 and 81: avtomobilning massasi va qanday ish
- Page 82 and 83: Differensialning vazifasi va turlar
- Page 84 and 85: podshipnigi Transmissiya agregatlar
- Page 86 and 87: 4-bob. YURISH QISMIYurish qismi quy
- Page 88 and 89: elastikligining yuqoriligi, notekis
- Page 90 and 91: 58-rasm. Osmaning prinsipial sxemas
- Page 92 and 93: Hozirgi zamon yuk avtomobillari va
- Page 94 and 95: prujinasi bilan berkilib turadi. Pa
- Page 96 and 97: Lekin og‘ish burchagining bo‘li
- Page 98 and 99: sodir bo‘lishi mumkin. Ressoralar
- Page 100 and 101: 63-rasm. Chervyakli rul boshqarmasi
- Page 102 and 103: Bunday rul mexanizmi hozirgi zamon
- Page 104 and 105: ‣ hamma qismlari (rul mexanizmi,
- Page 106 and 107: yordamida sozlanadi. Rul soshkasini
- Page 108 and 109: Avtomobilning harakatlanishiga majb
- Page 110 and 111: Asosiy tormozsilindridan70-rasm. Di
- Page 114 and 115: 4. Qo‘l tormozini tekshirish va s
- Page 116 and 117: (tovushli darakchi, sigaret tutatqi
- Page 118 and 119: ligini oshirish maqsadida tarkibiga
- Page 120 and 121: 2. indikator qora rangda, yashil nu
- Page 122 and 123: 6.2. Dvigatelni ishga tushirish tiz
- Page 124 and 125: Qarshilik momenti. Qarshilik moment
- Page 126 and 127: 6.3. Yorituvchi va xabar beruvchi j
- Page 128 and 129: yoritish faralarini yoqish ko‘rin
- Page 130 and 131: 83-rasm. Kaptiva avtomobilining naz
- Page 132 and 133: Me’yoridan ortiq o‘z-o‘zidan
- Page 134 and 135: 7-bob. AVTOMOBIL KUZOVIAvtomobilnin
- Page 136 and 137: Tiko avtomobilining kuzovi yuklaman
- Page 138 and 139: O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan
- Page 140 and 141: MUNDARIJAKIRISH………..………
- Page 142: AKILOV Akmal Akbarovich;QAHHOROV Az