AVTOMOBILNING UMUMIY TUZILISHI

Me’yoridan ortiq o‘z-o‘zidan razradlanish. Akkumulatorlarniishlatish va uzoq saqlash jarayonida har bir akkumulator, unga tashqiiste’molchilar ulanmagan holda ham, sekin-asta razradlanib, o‘zsig‘imining bir qismini yo‘qotadi. Bu akkumulator o‘z-o‘zidanrazradlanish hodisasi bo‘lib, uning muqarrar ravishda sodir bo‘lishigaaktiv massa va elektrolit tarkibida yot aralashmalar, asosan metallarborligi sabab bo‘ladi. Ular plastinadagi moddalar bilan galvanik juftlarhosil qiladi va natijada akkumulatorda o‘z-o‘zidan razradlanish jarayonisodir bo‘la boshlaydi. Xususan, yangi, to‘la zaradlangan akkumulator,elektrolit temperaturasi +20...25 0S bo‘lgan holda saqlanganda, birinchi14 kunda tabiiy ravishda o‘z-o‘zidan razradlanish hisobiga sig‘imining10%gacha kamayishi Davlat standarti tomonidan yo‘l qo‘yiladi vanormal hol hisoblanadi.Agar o‘z-o‘zidan razradlanish natijasida, akkumulator sig‘imiyuqorida keltirilgan qiymatdan kamayib ketsa, bu, akkumulatordanosozlik borligini, ya’ni me’yoridan ortiq o‘z-o‘zidan razradlanishjarayoni sodir bo‘layotganligini belgisidir.Akkumulator me’yoridan ortiq o‘z-o‘zidan razradlanishining asosiysabablari quyidagilardan iborat: akkumulator qopqog‘i ustiga to‘kilganelektrolit va kir, chang orqali qutb quloqlari orasidagi tutashuv; aktivmassaning to‘kilishi natijasida, hosil bo‘lgan cho‘kma orqali har-xilqutbli plastinalarning o‘zaro tutashuvi; elektrolit yot aralashmalar,ayniqsa metallar va ularning turli oksidlari bilan ifloslanishi, ularnizarad vaqtida manfiy plastinaga o‘tirib qolib, u yerdagi g‘ovakqo‘rg‘oshin - Pb bilan ko‘p sonli mayda galvanik juftlar hosil qilishi vanatijada "parazit" tok zanjirlarining paydo bo‘lishi.Elektrolit ifloslanishi natijasida me’yoridan ortiq o‘z-o‘zidan razradbo‘layotgan akkumulatorning, manfiy plastinalarga o‘tirib qolgan yotaralashmalar, xususan metallarni va ularning oksidlarini elektroliteritmasiga o‘tkazish maqsadida, sig‘imining 0,1 qismiga teng bo‘lgantok bilan, har bir akkumulator bankasidagi kuchlanish 1,1-1,2V gachakamayguncha razrad qilinadi. Shundan keyin, akkumulatordagi hammaelektrolit ehtiyotkorlik bilan to‘kiladi, har bir banka distillangan suvbilan bir necha bor yuviladi. So‘ngra, zichligi to‘kilgan elektrolitzichligiga teng bo‘lgan yangi elektrolit quyilib,batareya to‘lazaradlanadi.Plastinalar muddatidan avval yemirilishi va qayishib ketishi. To‘lazaradlanib bo‘lgan akkumulatorni yana uzoq vaqt davomida zaradlash132