16.07.2018 Views

qronika+244

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mixeil basilaZe<br />

gagrZeleba. dasawyisi<br />

ix. „qronika+” ##3-22.<br />

1918 wlis maisi. ra Tqma unda,<br />

gazeT „saqarTvelos” am Tvis mimoxilvis<br />

upirvelesi Tema saqarTvelos<br />

damoukideblobis gamocxadeba<br />

gaxlavT. Tu „saqarTvelos”<br />

maisis nomrebs gadavxedavT, naTlad<br />

gamoCndeba, rom Cvenma qveyanam<br />

damoukideblobis aqti metad<br />

mZime viTarebaSi miiRo. es is periodia,<br />

rodesac saqarTvelos Turquli<br />

armiis sasikvdilo safrTxe<br />

emuqreboda da amierkavkasia osmalTa<br />

sruli okupaciis saSiSroebis<br />

winaSe idga.<br />

sanam uSualod damoukideblobis<br />

gamocxadebis Temas SevexebiT,<br />

mokled gavixsenoT, Tu ra mdgomareoba<br />

Seiqmna amierkavkasiaSi<br />

1918 wlis maisis damdegs. 1918<br />

wlis aprilSi osmaleTsa da amierkavkasiis<br />

federacias Soris trapizonSi<br />

gamarTulma molaparakebam<br />

Sedegi ver gamoiRo, ris Semdegac<br />

Turqulma armiam qveynis sazRvrebi<br />

gadmolaxa da swrafad daiwyo<br />

brest-litovskis sazavo pirobebiT<br />

misTvis mikuTvnebuli teritoriebis<br />

dakaveba.<br />

osmalebma, praqtikulad, ubr-<br />

Zolvelad aiRes baTumi, sakuTar<br />

kontrols dauqvemdebares mTeli<br />

aWara, arTvini da ardagani; Sevidnen<br />

ozurgeTSi, mesxeT-javaxeTSi<br />

da borjomamde miaRwies. aseT vi-<br />

TarebaSi amierkavkasiis seimma osmalebTan<br />

axali molaparakeba wamoiwyo,<br />

romelic ukve okupirebul<br />

baTumSi dainiSna. am molaparakebas<br />

unda gadaewyvita axlad daarsebuli<br />

amierkavkasiis demokratiuli<br />

federaciuli respublikis sazRvrebi<br />

da misi momavali bedi.<br />

gazeTi „saqarTvelo” 1918 wlis<br />

6 maisi: „maisis 5-s, RamiT Tbilisidan<br />

baTumisken sagangebo matarebliT<br />

gaemgzavra amierkavkasiis<br />

sazavo delegacia. delegacias<br />

Tavmjdomareobs akaki Cxenkeli.<br />

delegaciis wevrebi arian: niko<br />

iakobis-Ze nikolaZe, mamed-hasan<br />

gajinski, mamed emin-rasul-zade,<br />

r.i. kaCaznuni da a.i. xatisovi. delegaciaSi<br />

Sedian agredve generali<br />

i.z. odiSeliZe, polkovniki g.g. yorRanovi,<br />

profesorebi: i.s. Rambarovi<br />

da z.n. avaliSvili, vaWrobamrewvelobis<br />

saministrodan giorgi<br />

Juruli da qiqoZe. osmaleTis<br />

delegacias vexib-faSis meTaurobiT<br />

baTomSi maisis 6-s moelodnen”.<br />

sagulisxmoa, Tu ra mdgomareoba<br />

iyo Turqebis mier okupirebul<br />

baTumSi. amis Taobaze gazeTi<br />

„saqarTvelo” maisis nomrebSi periodulad<br />

aqveynebs informacias,<br />

romelic ZiriTadad TviTmxilvelTa<br />

monayols eyrdnoba. gamoqveynebuli<br />

cnobebis mixedviT Cans,<br />

rom okupaciis Semdeg Turqebi<br />

qalaqSi wesrigis dacvas cdilobdnen<br />

da adgilobrivi mosaxleobis<br />

mimarT zedmeti simkacris gamoCenas<br />

eridebodnen.<br />

erT-erT aseT informacias<br />

gazeTi 1918 wlis 18 maiss aqveynebs<br />

saTauriT, „mdgomareoba ba-<br />

TumSi”: „qalaqSi cxovreba mimqralia.<br />

maRaziebi da dawesebulebebi<br />

daketilia. osmalebi kargad eqcevian<br />

mosaxleobas, albaT hsurT<br />

xalxis TvalebSi Tavisi prestiJi<br />

aswion. qalaqis Zveli mmarTveloba<br />

isev arsebobs; emsaxureba qalaqis<br />

sameurneo interesebs da sruliad<br />

ar ereva politikaSi. gaqceul<br />

moqalaqeTa qoneba dabeWdilia<br />

da osmalebi icaven. qalaqSi wesrigs<br />

icavs osmalTa Jandarmeria<br />

da asasebi (gorodovebi). sisufTaves<br />

kargad icaven. jariskacebi<br />

abanoSi kviraSi erTxel dadian...<br />

mosaxleoba damSvidda. Coloyisa<br />

da ozurgeTisken 8-10 aTasi osmalos<br />

reguliaruli jariskacia. mz-<br />

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

veravTa Tanamdebobas da sagzao<br />

instruqtorebis saqmes aWarlebi<br />

asruleben. sursaTs jari trapizonidan<br />

ezideba. bolo xanebSi osmalebi<br />

qalaqidan aRaravis ar uSveben.<br />

albaT es sazavo molaparakebidan<br />

aris gamowveuli...<br />

qalaqSi sursaTis nixri aseTia:<br />

osmalTa mosvlamde 1 girvanqa xorci<br />

Rirda 4,5 maneTi, exla 3 mane-<br />

Ti. 1 gir. Tevzi 3 maneTi exla 1<br />

maneTi. 1 gir. yveli 6 maneTi, exla<br />

4 man. mwvanilic 20-25 procentiT<br />

gaiafda. Cveni yovelnairi fuli<br />

xmarebaSia.<br />

trapizonis samSvidobo konferenciisgan<br />

gansxvavebiT, baTumis<br />

SexvedrisTvis amirkavkasiis federaciis<br />

mdgomareoba sagrZnoblad<br />

damZimda. Tu trapizonSi TurqeTi<br />

ZiriTadad brest-litovskis sazavo<br />

pirobebis Sesrulebas moiTxovda,<br />

amJamad osmalTa mada gaizarda<br />

da samSvidobo SeTanxmebis sanacvlod<br />

isini axal pirobas ayenebdnen:<br />

TurqeTi kavkasiaSi im poziciis<br />

dabrunebas cdilobda, romelic<br />

man 1828-1829 wlebSi ruseT-<br />

Tan omis Sedegad dakarga. saqar-<br />

Tvelos SemTxvevaSi es osmalTa<br />

mflobelobaSi mTeli mesxeT-javaxeTis<br />

gadacemas niSnavda.<br />

14 maiss TurqeTma ultimatumi<br />

wamoayena, romelic amierkavkasiis<br />

federacias daqvemdebarebuli samxedro<br />

nawilebis aleqsandropolis-julfas<br />

xazis iqiT gayvanas<br />

iTvaliswinebda. Turqebi baqosken<br />

gasasvlelis mopovebas cdilobdnen.<br />

am ultimatumze amierkavkasiis<br />

mTavrobis protestma Sedegi ar<br />

gamoiRo.<br />

ultimatumis gamocxadebidan<br />

erT dRis Semdeg, 15 maiss, Turqebi<br />

somxeTSi SeiWrnen da aleqsandropoli,<br />

dRevandeli giumri daikaves.<br />

saqarTvelos dedaqalaqamde<br />

Turqebi sul ramdenime dRis<br />

savalSi imyofebodnen.<br />

23 maiss gazeTi „saqarTvelo”<br />

amierkavkasiis federaciuli respublikis<br />

oficialur samTavrobo<br />

cnobas aqveynebs, romelic somex<br />

general nazarbekovis informacias<br />

eyrdnoba: „miuxedavad imisa, rom<br />

droebiT zavia gamocxadebuli, osmalebi<br />

samxedro moqmedebas ganagrZoben<br />

da karaklisis frontisken<br />

moiweven. dRes sofel avdibelididan<br />

Cvenebi gamodevnes. cnobebi<br />

miviReT, rom osmalebs Tbilisis<br />

gzatkeciliT didi Zalebi gamougzavniaT<br />

loris raionisken. gvaqvs<br />

agreTve cnobebi, rom maT ganzraxuli<br />

aqvT karakilisze da Semdeg<br />

Tbilisze wamosvla”.<br />

mTavrobas, jerjerobiT, aravi-<br />

Tari namdvili cnobebi ar moepoveba<br />

osmalTa moaxlovebis Sesaxeb.<br />

Tu nazarbegovis cnoba gamarTlda,<br />

Tbilisis raions safrTxe elis.<br />

mTavrobam general nazarbegovis<br />

cnoba acnoba baTomSi myof Cvens<br />

sazavo delegacias da mosTxova,<br />

rom dauyovnebliv SeCerebul iqnas<br />

osmalTa jarebis win wamoweva,<br />

Tu isini marTla moiweven win. pasuxi<br />

Tavis droze iqmneba gamoqveynebuli.<br />

magram rogorc unda datrialdes<br />

saqme, mTavroba yovelive<br />

zomebs miiRebs, moqalaqeTa qonebis<br />

da sicocxlis dasacavad da<br />

mouwodebs mcxovreblebs, rom uSfoTvelad<br />

darCnen”.<br />

saqarTvelos somxeTidan devnilTa<br />

uzarmazari nakadi moawyda.<br />

TurqTa SiSiT dedawulianad ayrili<br />

somxebi Cvens qveyanaSi, jer<br />

kidev, pirvel maiss gamoCndnen,<br />

rodesac osmalTa armiam yarsi ai-<br />

Ro. gazeTis cnobiT, devnilTa ricxvi<br />

ramdenime aseul aTass aWarbebda.<br />

sagazeTo publikaciebSi<br />

mravlad aris mowodeba ubeduri<br />

devnilebis daxmarebisa da gulmowyalebis<br />

Sesaxeb, magram amasTanave<br />

gazeTi „saqarTvelo” im mosalodnel<br />

safrTxeebzec miuTiTebs,<br />

romelic somexi ltolvilebisgan<br />

SeiZleboda Seqmnoda Cvens<br />

qveyanas.<br />

gazeTi „saqarTvelo” 1918 wlis<br />

ucnobi<br />

1918 wlis<br />

16 maisi: „kaliasaviT moedo Cvens<br />

qveyanas somex ltolvilTa talRa.<br />

aTasobiT, asiaTasobiT saxldeba<br />

CvenSi ucxo elementi, ucxo tomisa<br />

da kulturis xalxi... brbo gaunaTlebeli,<br />

gaborotebuli, uaRresad<br />

Sovinistur azrebiT gamsWvaluli...<br />

modis da edeba Cvens<br />

qveyanas, mkvidrad saxldeba aq, Cvenis<br />

SorsgamWvret da lmobier mTavrobis<br />

yovelgvaris daxmarebiT da<br />

xelis SewyobiT...<br />

sxvadasxva agitatorebi daZvrebian<br />

am brboSi. aTass provokacias<br />

avrceleben: Tqveni ubeduroba<br />

qarTvelebis bralia, qarTvelebma<br />

giRalates, Tqveni miwa-wyali sxvas<br />

misces, axla Tqven imaTsas daepatroneTo.<br />

somxeTa erovnuli sab-<br />

Wo, rogorc Cvens gazeTSiac iyo<br />

ukve aRniSnuli, ukrZalavs gadmoxvewilebs<br />

saqarTvelodan gasvlas,<br />

saqarTvelos sazRvrebis gacilebas...<br />

dRes, rodesac somxobis gamamagrebeli<br />

ruseTis TviTmpyrobeloba<br />

aRar aris, rodesac sasikvdilod<br />

daiWra ruseTis imperializmi<br />

da ifxvreba ruseTis orientacia,<br />

roca gahqra is reali gareSe Zala,<br />

romelsac eyrdnoboda mudam somxeTi<br />

da romelzec aSenebda Taviss<br />

politikur zraxvaT, roca dRis<br />

wesrigSi dasmulia amierkavkasiis<br />

erTa saboloo teritorialuri<br />

gadamijvna, _ somexTa meTaurT<br />

iseTs radikalurs saSualebas mihmarTes,<br />

rogoric aris mSvidobiani<br />

dapyroba Cveni qveynisa, ltolvilTa<br />

mowyobis saxiT somexTa<br />

saqarTveloSi gadmosaxlebis warmoeba,<br />

saqarTvelos miwa-wyalze<br />

somxobis absolutur umravlesobis<br />

Seqmna...<br />

Cven didad gvebraleba somxis<br />

eri, rom is Tavis meTaurTa uniWobiT,<br />

maTis becis politikis wyalobiT,<br />

saSinels gansacdelSi Cavarda,<br />

magram Tu somxobasa surs Tavisi<br />

ubeduroba Cvenis uaresis ubedurobiT<br />

gamoasworos, Tavisi<br />

momavali bedi Cvens ubedobaze aaSenos<br />

_ nuras ukacravad, Tu<br />

mokrZalebiT movaxsenebT, rom Sin<br />

rom bavSvebi stiroden, gared tablad<br />

ra unda, jer Tavoda Tavo.<br />

jer saqarTvelo da Semdeg<br />

haestanis idumali zraxvani...”<br />

werili sakmaod radikalur<br />

tonSia dawerili da avtori, pirvel<br />

rigSi, saqarTvelos interesebs<br />

icavda. am statiidan ise gamodioda,<br />

rom umZimesi saSiSroebis winaSe<br />

mdgari uamravi somexi erovnebis<br />

adamianisTvis saqarTvelos xelisuflebas<br />

sazRvari unda Caeketa<br />

da isini sasikvdilod gaewira.<br />

samarTlianoba moiTxovs aRiniSnos,<br />

rom 19 maisis nomerSi gaze-<br />

Ti sul sxva suliskveTebis gancxadebasac<br />

aqveynebs, romelic mosaxleobas<br />

devnilTa daxmarebi-<br />

sken mouwodebs: „moqalaqeno! is<br />

moqalaqeni, rasac ganicdian gamoqceulni,<br />

yvela erovnebisani, Seu-<br />

Zlebelia aiweros: avadmyofni,<br />

CaWleqianebulni, SimSil-titvelni<br />

morbian dangreul-gacamtverebul<br />

sakuTar ojaxs mowyvetilni.<br />

ara Tu TviTeul moqalaqis<br />

movaleoba gvaiZulebs am sacodav-<br />

Ta dasaxmareblad gauwodon xeli,<br />

aramed imisi Segnebac, rom am gamoqceulTa<br />

Soris vrceldeba aTasgvari<br />

avadmyofoba, ris gavrcelebac<br />

SeuZlianT CvenSi, Tu droze<br />

ar mivepatroneT.<br />

aucilebliv saWiroa: 1) sacvlebi<br />

mamakacisa, dedakacisa da bavSvebisa;<br />

2) tanTsamosi, Tundac Zveli.<br />

sacvlebis Sovna fuliTac ki<br />

gaZnelebulia. saWiroa sakuTari<br />

sacvlis nawili gaiRoT.<br />

sacvlebisa da tanisamosis miReba<br />

SeiZleba qalTa pirvel gimnaziaSi<br />

(loris meliqovis quCa), gamoqceulTa<br />

ganyofilebaSi, dilis<br />

aT saaTidan samamde, yoveldRe<br />

kvira-uqmiTac ki”.<br />

Tumca davubrundeT isev Ziri-<br />

Tad Temas da osmalTa okupaciis<br />

safrTxes. 24 maiss gazeTSi gamoCnda<br />

informacia, rom saboloo zavis<br />

Sekvramde, osmalebi samxedro sa-<br />

WiroebisTvis, amierkavkasiis rkinigziT<br />

sargeblobas moiTxovdnen.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi isini mTeli<br />

amierkavkasiis okupaciiT imuqrebodnen.<br />

Tumca osmalTa mflobelobaSi<br />

baqo-baTumis sarkinigzo<br />

xazis gadacema, realurad, isedac<br />

okupacias niSnavda.<br />

moaxloebuli safrTxis pirobebSi<br />

Tbilisis gamgeobam qalaqis<br />

TavdacvisTvis mzadeba daiwyo.<br />

amasTan dakavSirebiT qalaqis sab-<br />

Wom Sesabamisi rezoluciac miiRo,<br />

romelsac gazeTi „saqarTve-<br />

lo” 24 maiss aqveynebs: „qalaqis<br />

sabWos ara Cveulebriv sxdomaze 5<br />

saaTi imsjeles qalaqis dacvis<br />

Sesaxeb, im SemTxvevaSi Tu qalaqs<br />

osmalebi mouaxlovdebian. Ramis 3<br />

saaTze gamoitanes Semdegi rezoliucia:<br />

sabWo esalmeba centralur<br />

organos, romelic kisrulobs<br />

qalaqis dacvas, rogorc anarqiisgan,<br />

ise moaxlovebul mtrisgan.<br />

30<br />

30 N23 (244) 10.07-16.07.2018 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!