06.04.2013 Views

Emilio Pistilli, Il privilegio di papa Zaccaria del - Studi Cassinati

Emilio Pistilli, Il privilegio di papa Zaccaria del - Studi Cassinati

Emilio Pistilli, Il privilegio di papa Zaccaria del - Studi Cassinati

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

piumarola, secondo una atten<strong>di</strong>bile tra<strong>di</strong>zione – un convento <strong>di</strong> monache.<br />

Benedetto morì attorno al 547, solo qualche settimana dopo la scomparsa<br />

<strong>del</strong>la sorella scolastica.<br />

Ciò che accadde dopo la <strong>di</strong>partita <strong>del</strong> santo è poco noto; è certo, invece,<br />

che nell’anno 589 una incursione dei longobar<strong>di</strong> capeggiati dal duca Zotone<br />

<strong>di</strong> Benevento, mise a fuoco il monastero costringendo i monaci a mettersi in<br />

salvo a roma sotto la protezione <strong>di</strong> <strong>papa</strong> pelagio. lì si costruirono un monastero<br />

presso la basilica <strong>del</strong> laterano e vi restarono per circa 130 anni 7 .<br />

Fu attorno al 720 8 che <strong>papa</strong> Gregorio ii decise <strong>di</strong> ridare vita al monastero<br />

cassinese inviandovi, con l’assenso dei duchi <strong>di</strong> Benevento, petronace da<br />

Brescia accompagnato da molti monaci residenti in laterano. ma nel frattempo<br />

il patrimonio <strong>del</strong>l’abbazia, derivato dalle suddette donazioni, era andato<br />

quasi <strong>del</strong> tutto perduto a causa <strong>del</strong>l’assenza dei monaci e <strong>del</strong>le devastazioni<br />

ed usurpazioni <strong>di</strong> quei tempi. Fu il duca longobardo beneventano, Gisulfo<br />

ii, forse a riparazione dei danni provocati da Zotone, che, verso la metà <strong>del</strong><br />

sec. viii, provvide a ricostituire il patrimonio benedettino con nuove donazioni.<br />

appena quattro anni dopo (748) <strong>papa</strong> <strong>Zaccaria</strong> confermò quel patrimonio<br />

ed inaugurò la ricostruita basilica.<br />

7 paolo <strong>di</strong>acono, Historia Langobardorum, ed. Bethmann e G. Waitz in m.G.H., Scriptores,<br />

Rerum Langobar<strong>di</strong>carum et Italicarum, saec. VI-IX, Hannover, 1878, lib. iv, cap. 18: “Qui<br />

universa <strong>di</strong>ripientes, nec unum ex monachis tenere potuerunt, ut prophetia venerabilis<br />

Bene<strong>di</strong>cti patris, quam longe ante praeviderat, impleretur, qua <strong>di</strong>xit: ‘vix apud deum optinere<br />

potui, ut ex hoc loco mihi animae cederentur’. Fugientes quoque ex eodem loco monachi<br />

romam petierunt, secum co<strong>di</strong>cem sanctae regulae, quam praefatus pater conposuerat,<br />

et quaedam alia scripta necnon pondus panis et mensuram vini et quidquid ex supellectili<br />

subripere poterant deferentes”. anche leone ostiense, Chronica Monasterii Casinensis,<br />

ed. H. Hoffmann, m.G.H., Scriptores, XXXiv, Hannoverae, 1980, (d’ora in poi solo Chron.<br />

Cas.) lib. i, cap. ii: “langobar<strong>di</strong>, qui nuper sub iustino minore italiam invaserant, cum iam<br />

ab incarnatione domini quingentorum sexaginta et octo annorum circulus volveretur, prefatum<br />

cenobium nocturno tempore quiescentibus fratribus ingressi sunt. Qui universa <strong>di</strong>ripientes<br />

ne unum quidem hominem illic capere potuerunt, vi<strong>del</strong>icet ut sermo sancti patris<br />

Bene<strong>di</strong>cti compleretur, quem theopropo <strong>di</strong>xerat: ‘vix obtinere potui, ut ex hoc loco michi<br />

anime cederentur’. Fugientes itaque ex eodem cenobio fratres romam profecti sunt co<strong>di</strong>cem<br />

sancte regule, quam pater idem descripserat, et quedam alia scripta nec non et pondus<br />

panis, vini quoque mensuram et, quicquid supellectilis potuerunt surripere, deferentes.<br />

atque ex concessione romani pontificis Gregorio qui tunc se<strong>di</strong> apostolicae praerat gratanter<br />

recepti fuissent, ex eius concessione ibìdem iuxta lateranense patriarchium monasterium<br />

construxerunt, ibique per centum ferme ac decem annos quod Casinense monasterium<br />

destructum permansit, habitaverunt!”.<br />

8 nel 718 scrive luigi tosti in Storia <strong>del</strong>la Ba<strong>di</strong>a <strong>di</strong> Montecassino, pasqualucci, roma, 1880-<br />

90, vol. i, pag. 20; nel 717 secondo luigi Fabiani, in La Terra <strong>di</strong> S. Benedetto Stu<strong>di</strong>o storico-giuri<strong>di</strong>co<br />

sull’Abbazia <strong>di</strong> Montecassino dall’VIII al XIII secolo, vol. i, montecassino,<br />

1968, pag. 12.<br />

– 10 –

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!