Omgevingsanalyse Gezondheid Gent 2012 - Gent Gezonde Stad

5 LEEFOMGEVING
“Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die als prettig wordt ervaren, die
uitnodigt tot gezond gedrag, en waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is.”
(RIVM, 2011 94 ).
De fysieke omgeving waarin iemand geboren wordt, opgroeit, woont en werkt kan een
grote invloed uitoefenen op die persoon zijn of haar gezondheid, zijn leefstijl en sociaal
welbevinden. Er zijn directe effecten op de gezondheid, bijvoorbeeld bij blootstelling aan
chemische, fysische en biologische factoren, via stoffen in de bodem, het water en de
lucht. Groen in de leefomgeving heeft positieve effecten op gezondheid en leefbaarheid,
als ontmoetingsplek, plek om te bewegen, spelen, recreëren, of om tot rust te komen.
Ook de kwaliteit van de fysieke omgeving in gebouwen (binnenmilieu) kan tot
gezondheidseffecten leiden. De aan- of afwezigheid van groen, stilte of water heeft
indirect een invloed op het stressniveau en zo een effect op gezondheid. Ook de beleving
van de leefomgeving door bewoners is van belang.
De sociale omgeving omvat zowel de sociale omstandigheden in de (woon)buurt van
een persoon als het sociale netwerk waartoe die persoon behoort.
Groepen met een lagere socio-economische status kunnen zich een gunstige fysieke
omgeving minder veroorloven (Observatorium Brussels Gewest, 2010). Ze worden
bijvoorbeeld vaker geconfronteerd worden met minder goede huisvesting of
arbeidsomstandigheden en de gevolgen ondervinden van moeilijk of gevaarlijk werk, van
een giftige of stresserende omgeving, van precaire – ongezonde – woonomstandigheden.
Vaak worden deze groepen al sinds (of zelfs voor) hun geboorte en hun leven lang
geconfronteerd met een opeenstapeling van zulke negatieve factoren. Ook de sociale
context, meer concreet de beschikbaarheid van sociale middelen en blootstelling aan
risicofactoren, hangt samen met socio-economische factoren, met geslacht en leeftijd.
Sociale netwerken functioneren bijvoorbeeld verschillend per socio-economische, etnischculturele
groep en leeftijdsgroep (Observatorium Brussels Gewest, 2010).
De onderstaande indicatoren hiervoor zeggen iets over de (indruk van de)
woonomgeving (groen en netheid), het binnen- en buitenmilieu (lucht- en
woningkwaliteit) en het sociaal kapitaal (veralgemeend vertrouwen, sociale contacten)
van de Gentenaar.
5.1 Fysieke omgeving
5.1.1 Openbaar groen
Gent had volgens de Stadsmonitor in 2008 meer bereikbaar openbaar groen (87%)
binnen haar stadsgrenzen dan Antwerpen (70,8%) en Brugge (60%), maar dit is in 2011
naar 78% gewijzigd (tegenover respectievelijk 84,1 en 73 %). Dit is te verklaren door
wijzigingen in meetmethode 95 , verbeterde inventarisatie,..
70% van de Gentenaren is tevreden over het groen in de buurt (Stadsmonitor 2011), dit
ligt in de lijn van het gemiddelde (73,9%) voor de dertien centrumsteden.
94
RIVM. Website van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
95
De berekening gebeurt nu nauwkeuriger waarbij er niet simpelweg een buffer wordt getrokken rond een park
maar effectief de loopafstand van de toegangen wordt berekend.
77