Die Vrye Afrikaan - 17 Maart 2006 - FAK

More documents

Recommendations

Info

Phillip Randolph, Malcolm X died so that you can just be successful? Do you think they died so that you can be just peacocks walking around producing foliage and saying ‘look at me, look at me, look at me, look at me.’ Somebody needs to tell them peacocks to stop because they can’t fly. Mandela comes out of a tradition where black folks are flying in the air like a Toni Morrison novel, rising in the wind like a blues melody, like an eagle. But in America they shoot eagles to feed pigeons, which is another way of saying all of that materialism – the clothes, the cars, the houses, the mansions, the status are nothing but the paraphernalia of suffering – an attempt to distance yourself from the suffering because you have had so much of it.” Ek kom uit die Swartbewustheidsbeweging, wat geïnspireer is deur die gedagtes en werk van wyle Steve Biko. Jare lank het ek my daaraan gewy om Biko te gedenk en seker te maak dat hierdie land nie sy bydrae vergeet nie, en veral om seker te maak dat swart mense nie sy leringe van trots en selfliefde en selfbeskikking vergeet nie. In dié sin is ek ’n swart nasionalis. Ek het egter ook moeg geword vir die swart nasionalistiese politiek, veral die essensialisme en die politiek van solidariteit wat daarmee gepaardgaan. Toe ons president die verband tussen MIV en vigs bevraagteken het, het hy hom op ras beroep: “And thus does it happen that others who consider themselves to be our leaders take to the streets carrying their placards, to demand that because we are germ carriers, and human beings of a lower order that cannot subject its passions to reason, we must perforce adopt strange opinions, to save a depraved and diseased people from perishing from self-inflicted disease.” Die voormalige leier van die ANC-Jeugliga en nou lid van die Kabinet, Malusi Gigaba, het ’n oproep om rassesolidariteit gedoen in sy verdediging van die Zimbabwiese diktator: “In our country those who (are) opposed to Robert Mugabe are the same people and forces who were opposed to the struggle for the liberation of Zimbabwe.” Dieselfde geld ons Minister van Buitelandse Sake, Nkosazana Dlamini, wat in ’n onderhoud gesê het dat die ekonomiese krisis wat Zimbabwe affekteer, nie die gevolg van roekelose politieke leierskap is nie, maar van ’n opregte begeerte om die armes te help, en bygevoeg het dat ons Zimbabwe nooit sal veroordeel nie. Ons president het diegene wat korrupsie aan die kaak gestel het, in die media beskryf as niks meer as rassistiese vissers van korrupte mense nie, terwyl die korrupte mense natuurlik Afrikane is. En tog: wie kan die werklikheid van al dié dinge ontken – dat MIV/vigs ons mense uitroei, dat Robert Mugabe ’n afgryslike nagmerrie vir sy eie mense is, dat ons leiers die hulpbronne van ons kinders besteel? Dit is dan wanneer ek my eie politiek begin bevraagteken, maar nou net meer as ’n intellektueel. Ek glo steeds dat ras saak maak in Suid-Afrika – dat baie wit mense nog nie van hulle bagasie van rassisme en wit heerskappy ontslae geraak het nie. Ons moet die rassisme-bul by die horings pak sonder om terug te val op wat Njabulo Ndebele noem ’n sielkundige afhanklikheid van rassisme, dit wil sê om rassisme te gebruik as ’n verskoning vir ons tekortkominge en party van ons manewales. Dit is ’n nuanse wat alte dikwels verlore gaan in die retoriek van swart nasionalisme – en dit word veral gerieflik om hierdie nuanse mis te kyk wanneer leiers aan mag wil vasklou of dié in die magsposisie wil uitdaag. Tony Leon en die liberale opposisie is maar net so sinies in hulle aanwending van ras – van die 1999-verkiesingslagspreuk tot hulle verwelkoming van die misnoegde Afrikanernasionaliste. ’n Kritiek op swart solidariteit moet dus altyd ook in verband gebring word met die kuddementaliteit in die wit politiek. DVA: Suid-Afrika se hoofstroommedia is óf onder staatsbeheer, óf onder korporatiewe beheer. Wat kan gedoen word om die media ’n belangriker forum vir openbare kritiese denke te maak? XM: Die media in Suid-Afrika het ’n interessante en ingewikkelde rol gespeel. Kom ons begin by koerante. In baie opsigte het koerante stereotipes oor swart mense as óf diewe, óf onbetroubaar aangewakker – en so die defensiewe swart nasionalisme wat ek pas beskryf het, gevoed. Dit het grotendeels niks met eienaarskap te doen gehad nie. Die Mail & Guardian het baie karaktermoord op swart intellektuele gepleeg, en een van my rubrieke het ek juis geskryf in reaksie op wat ek beskryf het as ’n vorm van media- McCarthyisme. Dit het meer dikwels gebeur in die tyd van mense soos Philip van Niekerk en Howard Barrell. Wat het van dié kêrels geword? Ek het selfs radiodebatte met hulle gehad en die integriteit van mense soos Njabulo Ndebele, Barney Pityana en wyle Sam Nolutshungu teen hulle swartsmeerdery verdedig. Swart eienaarskap en redakteurskap van koerante soos die Sunday Times het skynbaar ook nie veel gedoen om die stereotipiese manier waarop die koerant oor swart mense skryf, te verander nie. Die Mail & Guardian vaar nou egter heelwat beter onder Ferial Hafferjee – sy is uitstekend. Business Day, ondanks sy wit eienaarskap en redakteurskap, is verreweg die beste dagblad in die land en ’n ruimte waarin openbare beraadslaging plaasvind. ’n Skrikwekkende ontwikkeling is hoe die SAUK hom tot ’n regeringspreekbuis omvorm het. Ek kyk omtrent nie meer na SAUK-nuusbulletins nie, en in die laaste tyd word ek ook nie meer dikwels daarna uitgenooi nie. Nie dat ek juis omgee nie. Oor die jare het ek my sê gesê en ek het altyd nog ’n manier om die mense te bereik. Oor die algemeen dink ek egter dat die gedrukte media beter vaar as televisie. Ons radio is ook baie goed, ondanks die eienaarskap daarvan. Ek dink wat vir die radio werk, is die formaat van die geselsprogram. Geen regering kan beheer wie inbel en wat hulle sê nie. Op die oomblik is die radio een van die mees demokratiese mediaforums in ons land. Ek dink die ruimte is daar om dit belangrike vindplekke van openbare kritiese denke te maak, maar die politiek van ons tyd voorspel niks goeds vir so ’n vooruitsig nie. Die breër politieke kultuur raak die funksie van die media net so nadelig soos enigiets anders. DVA: Tot ’n groot mate bly die sentrale politieke probleem in Suid-Afrika die onopgeloste spanninge tussen die land se verskillende gemeenskappe. Dit www.vryeafrikaan.co.za DIE VRYE AFRIKAAN | 17 Maart 2006 | BLADSY 40
word vererger deur ’n ongetransformeerde koloniale staatstruktuur, wat openbare debat keer op keer versmoor. Dit lyk nie asof verteenwoordige demokrasie ’n breuk in hierdie gesentraliseerde magstruktuur slaan nie. Hoe reageer u op hierdie stelling? XM: ’n Mens moet altyd versigtig wees om nie strukture die skuld te gee vir wat mense versuim om te doen nie. ’n Oper en meer deelnemende kultuur kon aan ons ’n deelnemende verteenwoordigende demokrasie besorg het. Dan sou dit ’n ereteken en ’n status wees om parlement toe te gaan soos elders in die wêreld. Maar soos Barney Mthombothi onlangs in die Financial Mail gesê het, om parlement toe te gaan is ’n mors van tyd. Die Parlement is niks meer as ’n rubberstempel vir uitvoerende besluite nie. Ek moet teen my sin erken dat ons Parlement presies net so werk soos onder die Nasionaliste: volg jou leier en jou party. Hiermee word egter nie ontken dat verteenwoordigende demokrasie van die begin af ’n probleem was nie. Verteenwoordigende demokrasie het ontstaan in reaksie op bevolkingsgroei en die grootte van moderne samelewings. Robert Michels het egter opgemerk dat die verteenwoordigers, as hulle eers deur die mense verkies is, gou bo die mense verhewe word en dan volg wat Michels noem die ysere reg van die oligargie. Die groot liberale filosoof CB MacPherson het geskryf oor hoe politieke partye werktuie van die rykes en die magtiges word. Leiers het op eie gesag gehandel en dienaars van klassebelange geword. So is korrupsie gebore, namate die skeidslyn tussen openbare en private belange vervaag het. Korrupsie in die politiek is nie ’n Afrika-fenomeen nie, en dit het ook nie in Afrika ontstaan nie. Al wat ’n mens hoef te doen, is om die beskrywings van korrupsie in Amerikaanse stede aan die begin van die 20ste eeu te lees. In Suid-Afrika is verteenwoordigende demokrasie ook problematies in die sin dat leiers nie aan enige kiesafdeling verantwoordingspligtig is nie. Onder die stelsel van proporsionele verteenwoordiging is openbare verteenwoordigers eintlik net verantwoordingspligtig teenoor die partyleierskap, wat hulle van die partylyste kan verwyder indien hulle nie tegemoetkomend geag word nie. En soos ek vroeër reeds gesê het, is ras ’n mobiliseringsinstrument in die hande van sowel swart as wit politici. Ja, verteenwoordigende demokrasie leen hom inderdaad tot allerlei probleme – en ek het al uitvoerig hieroor geskryf – maar ons moet nie die fout maak om die strukture die skuld te gee en die probleem wat deur die politieke kultuur geskep word, te vergeet nie. Sal ’n ander politieke stelsel ’n ander politieke kultuur tot gevolg hê? Nie noodwendig nie. ’n Onverdraagsame stelsel van regstreekse demokrasie kan selfs erger wees as ’n onverdraagsame stelsel van verteenwoordigende demokrasie. Ons kan ons in ’n wêreld bevind waarin mense volgens Jean-Jacques Rousseau, een van die groot kampvegters vir regstreekse demokrasie, “gedwing moet word om vry te wees” omdat hulle aan ’n valse bewussyn ly. Dit wil ons nie hê nie. Dit lyk vir my meer aandag moet gegee word aan die politieke kultuur van ons samelewing. DVA: ’n Openbare sfeer het altyd ’n taal. In Suid- Afrika is hierdie taal geneig om die een te wees wat die nouste met staatsmag geassosieer word. In die verlede was dit Afrikaans, en nou is dit Engels. Lei dit nie onvermydelik tot die probleem van ’n ware openbare sfeer waarin almal in die taal van hulle keuse kan deelneem nie? XM: Dit is waar, maar die proliferasie van tale beteken nie dat hulle almal eenders behandel word nie. ’n Mens moet dus seker maak dat die stryd om Afrikaans nie ’n stryd is wat Afrikaans bevoorreg bo byvoorbeeld Venda of Xhosa nie. Ek tree tans as gasheer op vir ’n reeks openbare lesings deur mense soos Ngugi wa Thiong’o oor die rol van tale in nasionale ontwikkeling. Soos u weet, is Ngugi se voortreflike bydrae – wat hom die Nobelprys vir Letterkunde sou besorg het as dit nie vir sy radikale politiek was nie – sy voorspraak vir Afrikatale. Ek dink egter nie die kwessie van taal kan geskei word van die kulturele simbole in hierdie land nie, waarvan talle steeds koloniaal van aard is. Ek verstaan steeds nie hoekom openbare argitektuur nog steeds simbolies van die apartheidsera is nie. Dieselfde geld ons toponimie. Daar is steeds paaie wat na mense soos Hendrik Verwoerd, D.F. Malan en John Vorster heet. Die president van die land kyk elke dag vas in die standbeeld van Louis Botha. En daar is nog steeds nie openbare argitektuur wat mense soos Oliver Tambo, Joe Slovo, Steve Biko, Robert Sobukwe, Lilian Ngoyi, Helen Joseph en Griffith en Victoria Mxenge vereer nie. Daar is iets hiermee verkeerd; dis anachronisties. DVA: Afgesien van die eenvoudige clichés oor versoening, hoe belangrik is die dialoog tussen Afrikaner- en Afrikaan-intellektuele vir wie hulle identiteit saak maak? XM: Ek dink nie daar is enige dialoog wat meer om die lyf het as die waan, wat vir swart nasionaliste werk, dat die Afrikaners darem beter as die Engelse is nie. As ’n swart persoon stel dit my in die verleentheid dat die ANC hoegenaamd sulke gesprekke het – swart mense wat nog steeds kyk watter wit mense die meeste van hulle hou. Dit is ook deel van ’n politieke spel om Afrikaners na die ANC om te haal, veral gesien die feit dat die Engelse, veral by monde van Tony Leon, die ANC so venynig opponeer. Ek dink egter nie intellektuele moet deel van daardie politieke spel wees nie. Ek dink ook nie dit is ’n geval van identiteit as Afrikaan of Afrikaner nie, want dit kan maklik lei tot politieke en rasse-chauvinisme. Ons moet ’n nasionale dialoog oor identiteit hê, en klaar. DVA: ’n Mens kan aanvoer dat Afronasionalisme, soos dit steeds in die staatstruktuur geïnstitusionaliseer word, toenemend ’n onverdraagsame ideologie word, presies soos die Afrikanerideologie ’n paar dekades gelede. Hoe sal u daarop reageer? En kan ons ons historiese www.vryeafrikaan.co.za DIE VRYE AFRIKAAN | 17 Maart 2006 | BLADSY 41
Page 1 and 2: www.vryeafrikaan.co.za 17 Maart 200
Page 3 and 4: asiese dienste het nie, toegeneem v
Page 5 and 6: • Vandeesmaand se hoofartikel Die
Page 7 and 8: Tussen Palestina en Iran: Islamitie
Page 9 and 10: weerstand” teen die streek se Wes
Page 11 and 12: negentiende-eeuse Europese moondhed
Page 13 and 14: • Briewe Oor die Moslemspotprentk
Page 15 and 16: Ook oor dieselfde onderwerp skryf R
Page 17 and 18: Pasgemaakte demokrasieë Deur Ignac
Page 19 and 20: • FAK-nuus Die druk op Afrikaansm
Page 21 and 22: • Intussen 3 Maart Die US-raad: S
Page 23 and 24: ’n Ander wêreld in Bamako AFRIKA
Page 25 and 26: McDonald's Roquefort-kaas komitees
Page 27 and 28: wat die totale stelsel onvermydelik
Page 29 and 30: ’n Belangrike neweproduk van die
Page 31 and 32: • Dossier: Die neoliberale groeim
Page 33 and 34: armoedeverligting en steeds aan die
Page 35 and 36: By 80: In gesprek met Johan Degenaa
Page 37 and 38: Ek kan natuurlik sê ek het ’n Ch
Page 39: is he trying to communicate to the
Page 43 and 44: Madagaskar, tussen handel en rituel
Page 45 and 46: Dit lyk asof die nuwe regime in ho
Page 47 and 48: formation (Coef); Ontwikkeling, Ins
Page 49 and 50: wat Sélim Nassab op die vooraand v
Page 51 and 52: • Dossier: Die politiek van Islam
Page 53 and 54: uitgevoer het teen die torpedojaer
Page 55 and 56: nie so goed toegerus nie. Die stude
Page 57 and 58: eienaarskap van die onderneming in
Page 59 and 60: Die Afrikaanse Universiteit van die
Page 61 and 62: Afrikaans aan te bied nie. So ’n
Page 63 and 64: Desnieteenstaande is dit van groot
Page 65 and 66: nie, maar liewer UWK of UCT toe. Wa

Die Vrye Afrikaan - 17 Maart 2006 - FAK

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?