Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
64 Vraagstukken polymeren<br />
temperatuur. Voor V, H en S betekent dit respectievelijk sprongen in de uitzettingscoëfficiënt<br />
a, in de soortelijke warmte c en in de compressibiliteit k.<br />
V, H, S<br />
Tg<br />
Figuur A.3. Figuur bij antwoord op vraag 3.2.<br />
T<br />
V, H, S<br />
3.3. Door de vele verknopingspunten zit een lange keten nog op een groot aantal<br />
plaatsen vast, zodat alleen ketendelen (van de orde 50 tot 100 schakels) vrij kunnen<br />
bewegen. Bij verdere temperatuurverhoging laten ook deze verknopingen los, zodat<br />
het polymeer kan gaan vloeien (Tv gebied).<br />
3.4. – Grote zijgroepen vergroten de afstand tussen de ketens en verlagen daardoor<br />
de interactiekrachten, dus de Tg; voorbeeld: polyhexeen-1 (zie ook vraag 3.6).<br />
– Weekmakers, in voldoende hoeveelheid toegevoegd, brengen de ketens ook<br />
verder van elkaar. Voorbeeld: PVC met b.v. di-octylftalaat, waarbij de polaire<br />
aantrekkingskrachten sterk verlaagd zijn en Tg meer dan 100 °C kan dalen.<br />
3.5. Een thermodynamisch gedefinieerde overgang is een overgang tussen twee<br />
evenwichtstoestanden. De glastoestand is echter nooit in thermodynamisch<br />
evenwicht; er blijft volume-retardatie (herschikking van ketensegmenten) optreden<br />
tot onvoorstelbaar lange tijden. De glas-rubber overgang is daarom te karakteriseren<br />
als een kinetisch bepaald invriesverschijnsel.<br />
3.6. De zijgroep in polyhexeen-1 is een rechte en flexibele C4 keten; die in PMP is<br />
daarentegen vertakt en star. Beide zijgroepen werken afstandsvergrotend tussen de<br />
ketens en tenderen dus tot een lagere Tg, doch bij PMP wordt dit effect overgecompenseerd<br />
door de ketenverstijving als gevolg van de starre zijgroep.<br />
3.7. Het verschil tussen de Tg’s van PP en PE wordt veroorzaakt door de veel grotere<br />
ketenstijfheid van PP als gevolg van de verhinderde rotaties om C-C bindingen in de<br />
hoofdketen; de CH3-groepen zitten in de weg.<br />
Bij PVC treedt een soortgelijke hindering op (de chlooratomen zijn ongeveer even<br />
groot als de methylgroepen). De Cl-atomen, aan de hoofdketen verbonden, zijn<br />
sterke elektrische dipolen en oefenen veel grotere aantrekkingskrachten op elkaar uit<br />
dan de methylgroepen in PP die alleen de veel zwakkere dispersiekrachten ondervinden.<br />
Tm<br />
T