10 years - be.passive

Geachte mevrouw, heer,
Zoals u waarschijnlijk wel weet, maakt de bouwsector vandaag een
fantastische evolutie door van de bouw- en renovatiepraktijken, zowel
wat betreft de energie als andere aspecten van de duurzaamheid.
Iedereen vraagt zich af tot waar deze evolutie moet gaan, welk het
evenwichtspunt zal zijn (als dat al bestaat) en in welk verplichtingsveld
het uitgedrukt moet worden: vrijheid van architecturaal ontwerp,
technologische keuze, meerkost, verplichtingen voor de gebruikers,
enz.
De aanvaarding van de passiefstandaard in Brussel heeft
reacties uitgelokt bij heel wat Federaties zoals de CBBH, het WTCB,
AriB, de BVS, de DIE, het PMP en het PHP. De Regering heeft een
lange dialoog gevoerd met deze Federaties om de standpunten te
begrijpen en dichter naar elkaar toe te brengen. Er werd zelfs een
akkoord gesloten1 !
Dit akkoord was mogelijk door bepaalde, ietwat technische
details. Wist u bijvoorbeeld dat de berekeningsmethode die gebruikt
wordt door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om tegemoet
te komen aan de vereisten van "2015" zodanig onderhandeld
werd met de sector dat er geen "absolute" keuze opgelegd wordt
(zoals het ventilatiesysteem) en dat het gebruik van hernieuwbare
energiebronnen bevorderd wordt (vooral de biomassa, die geniet
van een omzettingsfactor in primaire energie van 0,32, maar ook de
warmtepomp, zonne-energie, geothermie, enz.), en dat bij dit alles
rekening wordt gehouden met de verplichtingen, gekoppeld aan
de zonnewinsten en de compactheid? De grootste ontwerpvrijheid
wordt gegarandeerd in de technische keuzes, … behalve dan wat
betreft de energiesoberheid.
Wist u dat de Regering in Brussel de markt van de bouw
en de renovatie al sinds 2007 elk jaar opnieuw stimuleert met de
projectoproep "Voorbeeldgebouwen"? Dit initiatief van de overheid
stelde oorspronkelijk geen enkele prestatieverplichting voorop en
heeft ondertussen laten zien dat een snelle evolutie mogelijk is. De
"beroemde passiefstandaard" blijkt perfect haalbaar, zelfs in de stad,
zowel voor nieuwbouw als voor heel zware renovaties, en dit tegen
een economische horizon die als aanvaardbaar wordt beschouwd
door alle bouwheren die anders niet zouden hebben meegedaan.
Wist u dat het Brusselse Gewest met deze gebouwenportefeuille
(die vandaag 520.000 m² telt, waarvan 285.000 m² volgens de
passiefstandaard) beschikt over een waaier verwezenlijkingen
en projecten van uiteenlopende aard (individuele of collectieve
woningen, privé- of publieke gebouwen, scholen, kinderdagverblijven,
kantoren, rusthuizen, enz.), van verschillende omvang (van 150 tot
45.000 m²) en in alle mogelijke architecturale vormen, waarvan meer
dan een kwart renovaties. Wist u dat er in deze gebouwen gelukkige
gebruikers verblijven die minder verbruiken en toch genieten van
meer comfort? Wist u dat er wat betreft de meerkost ook heel veel
verschil is: van niet duur tot heel duur, ... net zoals bij het traditioneel
bouwen? In Brussel werden verschillende passiefprojecten
verwezenlijkt tegen minder dan 1.200 €/m², zelfs in het geval van
openbare aanbestedingen.
Al deze projecten worden gedragen door bouwheren (gezinnen,
gemeenten, OCMW, OVM, vzw’s, promotoren, ondernemingen,
Breathless
©Annette Etges 2010
enz.), architecten, studiebureaus en bouwaannemers. Vele van deze
openbare en privébouwheren blijven deze standaard gebruiken voor
andere constructies. Dankzij deze Brusselse verwezenlijkingen
wagen heel wat anderen zich er ook aan, zelfs zonder de steun te
genieten van het Gewest.
U weet waarschijnlijk dat de Richtlijn EPB Recast, voorgesteld
door de Europese Commissie en goedgekeurd door het Europese
Parlement en de Europese Ministerraad, vraagt om te streven naar
de "bijna-nulenergie"-standaard vanaf 2020, d.w.z. naar uiterst
energiezuinige gebouwen waarvan het restverbruik gecompenseerd
wordt door hernieuwbare energiebronnen die op de site of er dichtbij
geproduceerd worden. Deze zelfde richtlijn vraagt ook dat de
energievereisten van nieuwe gebouwen aansluiten bij het technischeconomische
optimum, dat berekend werd op de geactualiseerde
netto waarde, d.w.z. op basis van de levensduur van de investeringen
(verschillende tientallen jaren dus). In deze context heeft de Europese
Commissie in juni 2012 het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gehuldigd
door het de European Energy Award uit te reiken voor het Nearly
Zero Energy Building beleid.
Opgelet: ik wil de Brusselse politiek hier geen imago van
troetelbeertje toeschrijven. De vooruitgang van de bestaande
praktijken vereist uiteraard altijd een inspanning; er doen zich soms
moeilijkheden voor die opgelost moeten worden, en soms krijgen we
te maken met mislukte pogingen wanneer de ervaring ontoereikend
blijkt. Uit de feedback die we krijgen, blijkt echter dat geen enkel van
de problemen waarmee we soms te maken krijgen echt dramatisch of
onoverkomelijk is; overal bestaat een haalbare alternatieve oplossing
voor. Kortom, niets nieuws en niets bijzonders ten opzichte van het
traditionele bouwen.
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest investeert heel veel in de
ondersteuning van de proactieve en positieve spelers, van iedereen
die wil aansluiten bij de positieve dynamieken zoals de projectoproep
"Voorbeeldgebouwen", de opleidingen tot uitmuntendheid (18.000
uur/jaar), de seminaries en de gratis diensten die georganiseerd
worden door de Facilitatoren en de Alliantie Werkgelegenheid-
Leefmilieu - As Duurzaam bouwen.
Deze positieve dynamiek en vooral het vermogen van de
markt om erbij aan te sluiten, ook binnen de Brusselse openbare
sector, hebben de Brusselse regering ervan overtuigd om verder te
gaan op de weg van de passiefstandaard door te steunen op het
toenemende vakmanschap van onze aannemers ten voordele van
het energiebeleid, maar ook van de consumenten, de economie,
onze gemeenschappelijke veerkracht, enz. Dit alles is alleen
maar mogelijk dankzij de competentie en de creativiteit van onze
architecten, onze ingenieurs en onze bouwaannemers, en dankzij de
ondernemersgeest van zowel onze privé- als openbare bouwheren.
Is dit dan dogmatisme, zoals sommigen beweren? Dat is maar
moeilijk te geloven wanneer er zoveel feiten zijn die aantonen dat het
wel degelijk de realiteit is, met echte gebouwen, echte mensen en
echte gemeten resultaten. Deze realiteit overstijgt de fi ctie van heel
wat andere cijfers die er tegenover geplaatst worden. ■
1 zie het interview met de betrokken partijen na de onderhandeling, bijvoorbeeld
www.archiurbain.be/?p=2640
carte blanche
be.passive 15 33