10 years - be.passive

We hadden een idyllischere plek kunnen vinden voor dit
nieuwe technisch-administratieve gebouw dat opgetrokken
wordt langs het kanaal in Brussel. De driehonderd
toekomstige gebruikers zullen nochtans kunnen genieten
van het allerbeste wat de nieuwe technologieën te bieden
hebben, maar wel gekoppeld aan de duurzame en goedkope
energieaspecten.
Langs de ene kant de verbrandingsoven en
een centrum voor afvalsortering; helemaal rondom
industriële gebouwen en een onontwarbare
verkeersknoop; langs de hele site liggen de sporen
van het station van Schaarbeek; in het midden
van het terrein kabbelt de Zenne voort onder
de blote hemel. En als kers op de taart heeft dit
industrieterrein, dat eigendom is van de beheerder
van het transmissienet voor elektriciteit, ELIA, een
historische vervuiling geërfd waardoor het bedrijf
verplicht is een beheer op punt te stellen voor de
grond die uitgegraven wordt tijdens de werf en
een beheersplan voor de risico’s als gevolg van de
bodemvervuiling te laten valideren door de Brusselse
administratie. Daarom kan het toekomstige gebouw
van het bedrijf ELIA, dat op deze site gebouwd wordt,
op meer dan één vlak als een voorbeeld beschouwd
worden dat resoluut op de toekomst gericht is. Het
sluit aan bij het richtplan waartoe meer dan vijf
jaar geleden besloten werd en waarvan het eerste
gebouw in 2007 al onderscheiden werd in het kader
van de projectoproep Voorbeeldgebouwen 2007.
Michel Nederlandt, projectleider: "Vijf jaar
geleden werd de uitdaging om een passiefgebouw
te verwezenlijken een noodzaak voor dit project.
We waren vertrokken van een volledig traditionele
constructie. We waren wat laat. Bovendien
moesten we, als gevolg van een gebrekkige
kennis van bepaalde vereisten die opgelegd
werden door de certifi caten, de technische
fi ches en de uitvoeringsmethodes van bepaalde
materialen opnieuw bekijken. Om te slagen in de
luchtdichtheidstest zouden we het volledige gebouw
hebben moeten demonteren en opnieuw bouwen!
Maar aangezien we bij de eersten waren om het
avontuur aan te durven en omdat ELIA toch zo
veel mogelijk wilde investeren in andere duurzame
aspecten van het gebouw, werd het project
weerhouden".
Hij herinnert zich nog de weg die afgelegd
werd: "In die tijd wisten de meeste architecten en
studiebureaus nog niet helemaal wat een heel-lageenergie-
of passiefconstructie concreet inhield voor
hun vak. Ook voor ELIA waren het de eerste stappen
in de wereld van het passiefgebouw en we hebben
er al onze energie in gestopt om zoveel mogelijk
nieuwe technieken aan te leren en te gebruiken.
Dit gebouw sloot aan bij de bedrijfspolitiek inzake
duurzame ontwikkeling".
Deze keer wil de bouwheer met zijn project
nog een stap verder gaan. Hij streeft niet alleen
het passiefcriterium na, maar heeft, aansluitend bij
de ambitie van het eerste project om het gebruik te
beperken van materialen en producten die afgeleid
zijn van de petrochemie, in het lastenboek ook het
Britse BREEAM-certifi caat (niveau Very Good)
opgenomen. Dit certifi caat houdt rekening met het
geheel van de dimensies die gekoppeld zijn aan de
impact op het milieu. In de ogen van Gaëlle Vervack,
belast met de aspecten die gekoppeld zijn aan het
respect voor het milieu, zet dit de technische spelers
aan om hun grenzen nog meer af te tasten: "Nog
niet alle architecten- en studiebureaus – wat ze ook
beweren – zijn al in staat een dergelijk gebouw te
verwezenlijken. Vijf jaar geleden klopte dit zeker voor
de passiefbouw, en vandaag is dit voor velen nog
altijd zo, zeker wanneer het gaat om de BREEAMvereisten.
Waar het de interveniërende partijen bij
het eerste gebouw vooral aan ontbrak, was de zin
en het vuur om nieuwe duurzame technieken aan
te leren. Ik heb het over die drive van: "wij geloven
erin en willen ervoor gaan". Ze zagen er het belang
niet echt van in. We moesten hen voortdurend
herinneren aan de doelstelling. Hier gaat het om een
echte resultaatverplichting en voor onze technische
partners verandert dat alles! Bovendien hebben
we met zorg ervaren architecten en studiebureaus
geselecteerd die volledig achter de aspecten van
duurzaamheid staan, en dat vereenvoudigt de
zaken aanzienlijk."
Ook wat betreft de gebruikers trouwens. Michel
Nederlandt: "we mogen het aanvaardingsniveau dat
een passiefgebouw met BREEAM-certifi caat vereist
van personeel dat gewend is aan een bepaald idee
van een kantoor met een bepaald type vloerbekleding,
muurdecoratie, wanden, airconditioning, enz. niet
onderschatten. Dat is niet noodzakelijk evident
allemaal. Het dagelijks leven in een gebouw dat
uitgerust is met free cooling, bijvoorbeeld, vereist dat
de deuren van bepaalde kantoren 's avonds open
blijven om de luchtcirculatie, die nodig is voor een
dergelijke techniek, mogelijk te maken. Ook voor het
onderhoudspersoneel veranderen de gewoonten:
de werkmethodes moeten aangepast worden aan de
nieuwe materialen die een aangepaste behandeling
vereisten. Daarom eisen wij van bij de aanvang van
de bouw hieromtrent heel precieze richtlijnen van de
fabrikanten". Het terrein maakt ook buiteninrichtingen
mogelijk die dan weer andere ecologische aspecten
op de voorgrond plaatsen, zoals ruimtes met een
bloemenweide, ontspanningsruimtes langs een
promenade die doorheen de site kronkelt. ■
passive story be.passive 15 35