Dat is nou het mooie van lezen, Nicky de Boer downloaden (76 p.)

of ik het antwoord wist bij een lastige vraag, of wat ik er nu toch van dacht. Pas na een aantal
keer aangeven dat ik hun bespreking zonder mijn invloed wilde bekijken werd dit duidelijk.
Het kostte de groep duidelijk moeite om niet om bevestiging te vragen. Waarschijnlijk werd
dit veroorzaakt door de afwezigheid van het lid die de bijeenkomsten vaak goed voorbereidde,
zij werkte daarnaast ook docente Nederlands. Binnen de groep was de dynamiek erg
evenwichtig. Een dame die wat minder actief reageerde werd regelmatig om haar mening
gevraagd om haar te betrekken bij de bespreking. Deze groep zag zichzelf duidelijk als lezers
voor hun plezier, de vragen moesten niet te lastig gesteld worden: ‘de lat moet niet te hoog
gelegd worden hoor!’. De bespreking ging volledig over het boek, het was alsof de
personages echt voor de lezeressen gingen leven. De apartheid of het verschil tussen blank en
zwart kwamen nauwelijks ter sprake.
De derde groep die meewerkte aan dit onderzoek en Tikkop besprak (groep 3) bestond
uit negen leden. De groep kwam in deze samenstelling inmiddels vier jaar samen, een aantal
leden had ook in een andere leesgroep gezeten waarbij leeswijzers gebruikt werden. Bij deze
bijeenkomst waren acht leden aanwezig. De groep had één heer in het midden die zich in
tegenstelling tot de heer uit groep 1 erg rustig hield. De dames hoorden wel graag zijn
mening, waar dan ook regelmatig naar gevraagd werd. De discussie verliep niet helemaal
evenwichtig doordat twee leden regelmatig tijdens de bespreking met elkaar in gesprek
gingen over andere onderwerpen. Dit kan komen doordat de groep redelijk groot was, maar
dit hoeft geen reden te zijn. Daarnaast was er ook een dame aanwezig die niet iedereen
evenveel ruimte gaf om zijn/haar mening te geven. Hierdoor merkte ik dat één persoon in de
groep niet helemaal op haar gemak was, deze persoon wilde graag haar ervaringen delen maar
kwam niet altijd in het gesprek mee of werd onderbroken. Tijdens de bespreking kwam wel
iedereen aan het woord en de leden deelden graag hun mening en ervaringen met elkaar. De
groep gaf aan een wisselende methode te hanteren tijdens de bespreking, afhankelijk van de
persoon die de bespreking voorbereidt, het boek en de leeswijzer die bij de bespreking horen.
Tijdens het interview was het lid die andere leden af en toe afkapte niet aanwezig, de dame
die zich tijdens de bespreking van het boek niet goed kon uitdrukken, kwam tijdens het
interview wel goed mee. Ze durfde haar mening te geven en kreeg daar van de andere leden
ook de ruimte voor.
6.1.2 De observaties
De groepen bespraken bijna allemaal alle vragen uit de leeswijzer, alleen groep 3 heeft een
aantal vragen overgeslagen door tijdgebrek. Een aantal onderwerpen die besproken zijn naast
de onderwerpen uit de leesvragen waren de problemen in Afrika die er nog steeds zijn,
ondanks het afschaffen van de apartheid. De leden spraken over oplossingen en de armoede
die in Afrika heerst. De discussies over de situatie in Afrika werden gevoerd voordat de
laatste discussievraag aan bod kwam, hierdoor werd deze discussievraag in de bespreking niet
erg uitgebreid behandeld. Een ander onderwerp dat regelmatig terug kwam in de discussies
was het verschil tussen een zwarte en een blanke huidskleur en het verschil in uiterlijk op
andere vlakken zoals spleetogen. Deze onderwerpen kwamen bij twee groepen ter sprake naar
aanleiding van de vraag: ‘Waar staat Hendrik symbool voor in het boek?’. De antwoorden op
deze vraag passen in eerste instantie bij de interpreterende leesstijl, maar alle leesgroepen
spraken eerst op een reflecterende manier over deze vraag. De leden zagen dat Hendrik niet
echt bij een bepaalde groep hoort, onder andere door zijn (afwijkende) uiterlijk en hoge
intelligentie. De leesgroepen voerden gesprekken over elementen die zichtbaar zijn in het
verhaal zonder een diepere betekenislaag te benoemen. Twee van de drie groepen spraken,
nadat zij even hadden doorgepraat naar aanleiding van deze vraag, toch ook op een
interpreterende manier over dit onderwerp. Deze groepen discussieerden verder en kwamen
op antwoorden zoals: uitzichtloosheid, de verloren hoop, een vader-zoon relatie tussen Donald
34