De tweede managerial revolution: - TiasNimbas Business School

Managers kennen geen beroepsgeheim dat hen er aan houdt in het belang
van cliënten zich te onthouden van het verstrekken van informatie die niet
in het belang van de cliënt is. De vraag rijst bovendien wie de cliënt van de
manager is. Is dit in beursgenoteerde ondernemingen de aandeelhouder?
Wat is de positie van de medewerker, leverancier, afnemer, partner in business?
Een beroepscode bevat regels en aanbevelingen hoe een beroepsbeoefenaar zich
beroepsmatig tegenover cliënten, collega’s en relevante stakeholders en maatschappelijk
dient te handelen en zich te gedragen. Serieus toezicht op de naleving
van de gedragscode versterkt de reputatie van de beroepsgroep en van haar
leden.
De code biedt de vorming van een gemeenschap waarin verplichtingen jegens
elkaar en ten opzichte van de professie tot uitdrukking komen. Daarmee wordt
als het ware het sociale kapitaal van de professie gevormd, waarop vertrouwen
in de beroepsgroep en in de beroepsbeoefenaren - in case, in management en in
managers - wordt gebaseerd.
De samenstelling van een code vraagt om fundamentele discussie over de functie
van de organisatie en over de positie en rollen van managers daarin. Is de
organisatie - met name de onderneming - er uitsluitend om de belangen van de
aandeelhouder te dienen binnen wat wettelijk mogelijk is, of is het een sociale
institutie die ook waarden moet scheppen voor andere belanghebbenden?
Ik ben er voor dat managers agenten van het maatschappelijk belang moeten
zijn waarbij zij verantwoordelijk en aanspreekbaar zijn voor de manier waarop
organisaties zich gedragen. Zij dienen er voor te zorgen dat organisaties waarde
scheppen. Als door hun handelen waarde wordt vernietigd, is dit niet alleen
nadelig voor aandeelhouders (bij ondernemingen); het tast ook het vertrouwen
aan dat de maatschappij in hen heeft. Managers dienen bewakers van belangen
van relevante stakeholders en van publiek vertrouwen in hen en in hun organisatie
te zijn. Dit betekent dat uiteindelijk welvaart en welzijn van de samenleving
de hoogste cliënt is. Dit vraagt om transparantie van wat er in organisaties
gebeurt. Managers moeten goed geïnformeerd zijn over de effecten van hun
beslissingen voor diverse stakeholders. Zij dienen zich te laten leiden door morele
gedragsregels die in een beroepscode zijn vastgelegd en zich realiseren dat
24 De tweede managerial revolution:
afwijking hiervan sancties kan oproepen.
Managers kunnen formeel worden opgeleid en getraind in business schools,
maar dit wil nog niet zeggen dat managers de professionele status hebben zoals
de arts en de advocaat. Het ontbreekt immers aan een specifiek toezichthoudend
orgaan dat dwingend het gedrag van managers aan de hand een verplichte
beroepscode kan regelen.
Management als beroep is niet beschermd; iedereen die op een of andere manier
in een organisatie iets regelt, toezicht houdt en het voortouw neemt, kan zich
manager noemen zonder daarvoor een specifieke opleiding te hebben gevolgd.
We kunnen vaststellen dat manager een ‘vuilnisbak’-begrip is; er is geen
beroepsaanduiding die zo aan inflatie onderhevig is dan die van manager.
Is de ware professionele status van de manager, gelet op eisen die daaraan
gesteld worden haalbaar? In vele beroepsgroepen doet zich een tendens tot professionalisering
voor met specifieke toelatingscriteria om het beroep te kunnen
en mogen uitoefenen, met een eigen opleiding, verplichte na- en bijscholing, een
gedragscode en tuchtrechtspraak. Deze trend is toe te juichen als de belanghebbenden
die door de professional worden bediend er profijt van hebben.
In elk geval is een ethisch reveil voor het gedrag van managers in hun opleiding
op zijn plaats. Dit vraagt aandacht voor bedrijfsethiek, niet als een aparte discipline
maar verweven in de verschillende deeldisciplines van de managementopleiding.
Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen (MVO) en daarmee
verbonden governance en compliance kunnen geen concrete inhoud en betekenis
krijgen, als bedrijf- en beroepsethiek buiten beschouwing blijven. Een van
ethiek doordrongen governancemodel biedt richtlijnen voor het omgaan met
MVO-gerelateerde aspecten in de dagelijkse werkzaamheden van managers en
hun medewerkers. In de canon van wat we managementwetenschap noemen -
het geheel van theorieën, modellen, praktijken dat het referentiekader is van een
gedeelde praktijk en cultuur van management - moet het ethisch perspectief een
ruime plaats krijgen.
over Kwaliteit en Professionalisering van Managers en de rol van Business Schools 25