Van meld- naar aantoonplicht - Politie & Wetenschap

Politiekunde 54 | Van meld- naar aantoonplicht
40
Digitaal surveilleren door sms-berichten
Hoe kan met sms-berichten een grove plaatsbepaling plaatsvinden? Een mobiele
telefoon zoekt na inschakeling altijd contact met gsm-masten. Het versturen
van de overt sms-berichten kan zo geprogrammeerd worden, dat de verzender
van het bericht een ontvangstbevestiging krijgt met daarin onder meer het
identificatienummer van de publieke zendmast (het Cell-ID) waarmee de telefoon
in verbinding staat. Met het Cell-ID kan de politie bepalen in welk gebied
de telefoon van de supporter zich bevindt.
Bij de digitale aantoonplicht kan het systeem vlak voor, tijdens en/of na
het telefoongesprek dat met de aantoonplichtige plaatsvindt dergelijke
sms-berichten versturen naar zijn telefoon. De telefoon van de voetbalsupporter
zendt via de gsm-mast een signaal terug. Aangezien alle gsm-masten een
Cell-ID hebben, kan het systeem aan de hand van de Cell-ID de dichtstbijzijnde
gsm-mast uitlezen.
Voor de werking hiervan is de politie wel gedeeltelijk afhankelijk van de
providers. Vereist is namelijk dat duidelijk is waar de gsm-mast met een bepaalde
Cell-ID zich fysiek bevindt. De politie dient derhalve toegang te hebben tot
een database (radioplan) met daarin de locaties van de desbetreffende masten.
Deze databases zijn niet vrij beschikbaar, maar de politie beschikt doorgaans
wel over de meest recente gegevens. Het KLPD krijgt iedere maand een bijgewerkte
database en stelt deze vervolgens aan enkele personen beschikbaar. 89 Bij
de digitale surveillance spelen deze gegevens ook een rol. 90
In de voorbereidende fase dient een politieambtenaar de Cell-ID’s waarvan
men zeker weet dat de gsm-masten zich in het verboden gebied bevinden in
het systeem in te voeren. Cell-ID’s waarvan duidelijk is dat deze zo dicht bij het
verboden gebied in de buurt staan dat niet is uitgesloten dat de supporter daar
niet aanwezig is, worden ook in het systeem opgenomen. Het systeem kan dan
op de dag van de voetbalwedstrijd in een fractie van een seconde controleren of
de telefoon zich niet in het verboden gebied bevindt. Het systeem doet dit door
de met het sms-bericht verkregen Cell-ID te vergelijken met de lijst Cell-ID’s
van de gsm-masten die in en rondom het verboden gebied staan.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
89 Het KLPD verkrijgt de database van de providers zelf, maar de regels voor terbeschikkingstelling zijn streng. Zie: bijlage 1
Expertmeetings, gespreksnotitie KLPD Driebergen.
90 De politie gebruikt deze gegevens in het kader van strafrechtelijke handhaving. Voor de digitale surveillance dient derhalve
gekeken te worden in hoeverre de politie bij de uitvoering van de aantoonplicht deze gegevens kan gebruiken en of zij via pro-
viders de beschikking kan krijgen over (een deel van) deze databases.