Gevelsystemen: Grote elementen of stijl- en regelwerk - TU Delft

Ontwerp en variatie
// Bouwtechnologie // 2009 - 20101// Atelier SADD
De mogelijkheden, beperkingen en vrijheden die beide systemen aan een ontwerper bieden kunnen aan
de hand van enkele voorbeelden en ontwerpvariaties onderzocht worden. Allereerst zullen beide systemen
onderzocht worden met het oog op de langere termijn. Hierbij moet gedacht worden aan mogelijkheden
die het systeem biedt voor vervangbaarheid van onderdelen en onderhoud aan de gevel.
Daarna zal onderzocht worden welke mogelijkheden de gevelsystemen bieden voor het realiseren van
de gewenste architectonische vormen en variaties. Hierbij zal begonnen worden met kleine variaties en
veranderingen binnen het systeem, vervolgens zal gepoogd worden de grenzen van het systeem op te
zoeken en meer variatie en vormvrijheid te realiseren. Tot zlot zal, mede op basis van de resultaten van
het onderzoek naar vormvrijheid, gekeken worden naar de gevolgen van beide gevelsystemen op gebied
van seriematigheid, repetitie en massaproductie. Er zal worden onderzocht hoe goed beide systemen zich
lenen voor massaproductie, en of het mogelijk is juist alle onderdelen uniek te maken.
Onderhoud en vervanging
Het eerste aandachtspunt bij het ontwerpen van een gevelsysteem is dat men niet alleen voor het moment
van oplevering moet ontwerpen, maar dat men voorzieningen voor de complete levenscyclus van
een gevel moet treff en. Een gevel moet gebruikt en onderhouden kunnen worden, en beschadigde onderdelen
moeten kunnen worden vervangen. De huidige tendens is om steeds meer vanuit een in tegrale
levenscyclusbenadering een ontwerp te beschouwen, en dat de eff ecten van bepaalde ontwerpkeuzes
op de hele levensduur van een gebouw in acht genomen worden.
Zowel een elementengevel als een in het werk gefabriceerde gevel bestaan uit glasvlakken en dichte
vlakken, gevat in aluminium kozijnen. Beide gevelsystemen kunnen met een conventionele gevelreinigingsinstallatie
goed en doeltreff end gereinigd worden. In geval van een hoog gebouw zal er voor gekozen
worden om dit met een hijsbak langs de gevel te doen, bij een lager gebouw zal vanaf de grond met
ladders of een gevelhoogwerker de gevel worden gereinigd. In geval van een elementengevel kan voor
een hijsvoorziening aan de dakrand een zwaardere uitvoering worden gekozen, zodat de gevelelementen
met deze kraan in de gevel gehesen kunnen worden. Deze permanente hijsvoorziening aan de gevel blijft
tijdens de gebruiksfase van het gebouw beschikbaar en levert een groot voordeel op bij onderhoud aan
de gevel en vooral vervanging van gevelonderdelen.
Bij de normale gevelreiniging door een glazenwassen worden de aluminium profi elen vaak niet standaard
meegenomen in de reiniging. Hierdoor hoopt vuil zicht op, waardoor de profi elen sneller kunnen verouderen.
Goede afspraken met de gevelreinigers over het schoonhouden van de aluminiumprofi elen zijn
dus noodzakelijk. Een normale vliesgevel dient ongever 1 a 2 keer per jaar gereinigd te worden. Als de
aluminiumprofi elen gecoat zijn, is het noodzakelijk om, behalve de reguliee reiniging, de gevelprofi elen
eens per 2 jaar te behandelen met een conserverende polijsting. Tot slot dienen de rubberprofi elen van
de vliesgevels regelmatig geïnspecteerd te worden op beschadigingen, vervormingen en vervuiling. Bij
lekkages of zichtbare beschadigingen dienen deze profi elen vervangen te worden. Inspectie kan visueel
gebeuren en kan gecombineerd worden met het glazenwassen. 1
Een volgende aandachtspunt is de vervanging van de meest kwetsbare onderdelen van de gevel. In geval
van een vliesgevel, zowel bij een elementengevel als een in het werk gefabriceerde gevel, zijn de rubberprofi
elen van de kozijnen het meest gevoelig voor beschadiging en veroudering. Na verloop van tijd en
onder invloed van de elementen kan het rubber haar veerkracht verliezen en kunnen lekkages optreden
bij de kozijnen. De rubberprofi elen van de kozijnen zullen als eerste bezwijken, terwijl de rest van de gevel
technisch nog goed functioneert. Door hier in de ontwerpfase rekening mee te houden wordt een gevel
kan men met kleine ingrepen de levensduur van een gevel aanzienlijk verlengen.
Bij een in het werk gefabriceerde gevel is het relatief eenvoudig om de deklijsten en klemlijsten te verwijderen
en vervolgens de rubberprofi elen te vervangen. Men moet dan wel met een gevelhoogwerker of
1 Hendriks, N.A. (red.) , Handboek gevels. ; Band 3, pp. 250-257
//Robert Rozendal // 1169564 // Docenten // F. Schnater // P. de Jong //
109