Eeuwen eten in Gronigen - Groniek

gebraden, maar in (regen)water gestoofd. Er werden paddestoelen
en kikerbilletjes gegeten en veenoesters, die acht
tot twaalf, soms zelfs twintig tot dertig stuivers de honderd
kostten.(19) Ter vergelijking: rond het midden van de zeventiende
eeuw betaalde men in Groningen voor een pond kaas ruim
drie stuivers en voor een rogge brood ruim vijf.(20) In 1650
verdienden burgemeesters en raadsleden gemiddeld achthonderd
gulden per persoon per jaar en een poortwachter honderzesendertig.(21)
Oesters waren dus niet voor iedereen weggelegd.
Ook een feestmaaltijd kon duur uitpakken. Ter gelegenheid
van de ambtsaanvaarding van de professoren Eysonius en
Schoockius werd in 1664 een vorstelijk maal aangericht. De
kosten bedroegen de eerste dag f.2,50 en de tweede f.1,35 per
persoon. Er zullen twaalf personen hebben aangezeten. Op
zondag 24 april kwam het volgende ter tafel: een kalkoen en
een haas, een schapenbout, kalfsgebraad, een westfaalse ham
en een half lam. Daarbij werden boter, kaas en mosterd,
ansjovis en citroenen geserveerd en twaalf kroezen wijn. De
volgende dag was de maaltijd eenvoudiger en werden er kleine
saucijsjes met zuurkool, gestoofde en gebakken vis gegeten en
brood. Opnieuw gingen de spijzen vergezeld van wijn. Totaal
werd er f.45,10 betaald, waarbij ook het gebruik van handdoeken
en servetten geld werd berekend.(22)
IJ. DR ACHTI'IRNDR &Rml
DE GASTHUIZEN
Verschilde het voedsel in de achttiende eeuw duidelijk van
het voedsel in de zeventiende eeuw? Gedurende de achttiende
eeuw begonnen de accijnzen op levensmiddelen fors te stijgen
en daarmee stegen ook de prijzen van het voedsel. De welzijnsinstellingen
waren genoodzaakt op het eten te bezuinigen.
Dankzij de ijver van een van de conventualinnen van
het St. Jacob- en Annagasthuis kunnen we precies nagaan wat
er gegeten werd. Voor het jaar 1747 heeft zij precies bijgehouden
wat er dagelijks op het menu stond. Zo weten we nu dat
op zondag 1 januari 's middags rundvlees en grauwe erwten met
vet gegeten werd en 's avonds karnemelkse pap ('melckentweback')
met een plak roggebrood (een 'brugge'). Op maandag 2
januari at men's middags koud vlees en pudding met krenten.
's Avonds was er pap ('zuypenbrie') met roggebrood. In het
menuoverzicht treffen we zes keer per week vlees of vis aan.
Eén keer per week werd het vlees vervangen door rijstebrij of
pudding. In plaats van op vrijdag, werd vaak op zaterdag vis
gegeten. Een paar keer kreeg men aardappels voorgezet. Dat
was snel, want in Groningen werd pas na 1750 de aardappel
79